De Amerikaanse Kate Tempest heet Tenesha The Wordsmith: ‘De waarheid kan in principe nooit provoceren’

Poëzie en spoken word gekoppeld aan politiek engagement, electronica aan hiphop en jazz: is Tenesha The Wordsmith het Amerikaanse antwoord op Kate Tempest? ‘Ik wil niet preken voor eigen parochie.’

Nee, de naam Kate Tempest doet niet meteen een belletje rinkelen bij Tenesha Smith, zoals ze ingeschreven staat in het bevolkingsregister van Oakland, California, maar ze belooft daar snel iets aan te doen. ‘En ik kan voor haar poëzie zowel bij de platenboer als bij de alternatieve boekenwinkel terecht? Sounds great, en ik weet zeker dat ik niet ver zal hoeven te zoeken.’

Tenesha Smith: Oakland is de stad waar in 1966 de Black Panther Party werd opgericht, en is sindsdien samen met het nabijgelegen Berkeley – bekend van de vele hippieprotesten in de sixties – een broedplaats voor revolutionaire ideeën en onafhankelijke artiesten. Je merkt het overal: in de clubs, de platenwinkels, de boekhandels. Weinig steden in de VS zijn linkser en progressiever, de energie die er in de lucht hangt, is enorm inspirerend. Voor mij toch.

Je bio op Instagram leest als volgt: ‘Educator, writer, poet, artist, performer, I do it all.’ Mogen we daar, op basis van je soms militante teksten, ook ‘provocateur’ aan toevoegen?

Smith: Probeer ik bewust te provoceren? Nee, want de waarheid kan in principe nooit provocatief zijn. Alleen voor de mensen die in alternatieve feiten geloven, misschien. (lacht) Voor mij zijn vooral eerlijkheid en integriteit belangrijk, en ik geloof dat provocatie een heel objectief gegeven is. In mijn song Medea vertel ik onder meer over Korryn Gaines, een zwarte vrouw die in haar appartement werd doodgeschoten toen politieagenten haar een bevelschrift brachten. Ze vertrouwde de politie niet en opende de deur met een shotgun in de hand en haar zoontje op de arm. De hele confrontatie werd door Korryn ook live op Facebook gestreamd, en heeft flink wat stof doen opwaaien. Sommige mensen noemden haar gek of vonden haar provocatief, of zeiden dat ze haar dood zelf uitgelokt had. Ik denk gewoon dat ze moedig was, dat ze opkwam voor zichzelf en voor datgene waarin ze geloofde.

Een van de songs op je album heet Why White Folks Can’t Call Me Nigga. Ik moest meteen denken aan Don’t Call Me Nigger, Whitey van Sly & The Family Stone, uit 1969. Daarin zingt Sly, over een blanke en een zwarte: ‘They were talkin’ funky to each other/ And neither other could change a thing.’ Dat lijkt me vandaag nog steeds een gigantisch struikelblok: mensen praten meer dan ooit naast elkaar. Kan poëzie een middel zijn om die spiraal te doorbreken?

Smith: Ik denk dat de meeste mensen die openstaan voor poëzie wél bereid zijn tot luisteren, openstaan voor andere meningen en zonder dogma’s van gedachten wisselen.

Eigenlijk zeg je nu dat je voor eigen parochie preekt.

Smith: Mja, ik worstel daar soms mee, eerlijk gezegd. Ik zit op een Brits label, On The Corner, en speel dus regelmatig shows voor een grotendeels wit, Europees publiek, zoals op Glastonbury. Dat zijn mensen die geïnteresseerd zijn in andere, nieuwe perspectieven, die hoef ik niets bij te leren of te overtuigen. Toch bestaan er thema’s die nog niet helemaal duidelijk zijn, zoals w hite privilege. Dat heeft dus niets met rijkdom of succes te maken, hè! Natuurlijk krijgen niet alle blanken alles zomaar in de schoot geworpen. Maar een witte huidskleur geeft je in vele gevallen wel het voordeel van de twijfel. Wanneer je in aanraking komt met de politie, bijvoorbeeld, in de VS, maar ook in andere delen van de wereld, geloof ik. Witte mensen hoeven zelden na te denken over of in te zitten met de impact die hun huidskleur heeft, ook dát is een privilege.

‘Black represents the present of all things’, zeg je in Why White Folks Can’t Call Me Nigga. Wat bedoel je precies?

Smith: Als ik de ogen sluit, en het wordt donker of zwart, dan zie ik niet de afwezigheid van licht, maar alle kleuren die samenkomen. In zwarte mensen zie ik de hele geschiedenis samenkomen. De eerste mens kwam uit Afrika, weet je wel, we zijn een essentieel deel van onze beschaving.

Ik heb een uitspraak van Gil Scott-Heron zaliger voor je, ook een geëngageerd spoken-word-artiest: ‘Het leven moet meer zijn dan alleen ‘black people should unite’. Je mag dat wel hopen, maar niet 24 uur per dag. Want als je geen plezier maakt, dan is je programma waardeloos.’ Wat doe jij wanneer je niet op de barricaden staat?

Smith: Ik begrijp héél goed wat hij bedoelt. (lacht) Vreugde is de ultieme revolutionaire daad, meer nog dan verontwaardiging of kwaadheid. Ik hou van een goed glas wijn, van dansen, van meezingen met mijn favoriete muziek, en dat kunnen evengoed traphits zijn, niet enkel alternatieve hiphop. Yeah, I’m a party girl, man!(lacht) Mijn revolutie is er een van vreugde en geluk. Uiteraard, waar vechten we anders voor?