De Aha-erlebnis van Take on Me: dertig jaar geanimeerde videoclips

Exact 30 jaar geleden voerde de Noorse synthpopband A-ha de hitparades aan met ‘Take on Me’, én schreef ze geschiedenis met de bijbehorende geanimeerde videoclip. Ook deze zeven getekende filmpjes, vanaf het ontstaan van MTV in 1981 tot nu, staan op ons netvlies gebrand.

In “Take on Me” krijgt een meisje in een koffiebar een knipoog van de knappe bink uit haar stripboek die vertolkt wordt door leadzanger Morten Harket. Ze neemt gretig zijn hand vast en wordt meegezogen in zijn getekend universum vol schurken en papieren doolhoven. Leuk feitje: het meisje was destijds ook echt het vriendinnetje van Harket. De clip is een combinatie van live action en rotoscoping: een techniek waarbij tekenaars de rand van figuren overtrekken om er zo een geanimeerde dubbelganger van te creëren.

(Ook de tv-serie Glee zond een aflevering uit waarin de leerlingen van McKinley een lofzang brengen van het beroemde nummer van A-ha)

De videoclip van Tonight, Tonight van The Smashing Pumpkins’ neemt je terug in de tijd. Inspiratie voor de video bij het nummer was filmpionier Georges Méliès met zijn Voyage dans la Lune (1902): een stille film waarin Méliès zijn kijkers meeneemt op een uitstapje naar de Melkweg. De alternatieve rockband bracht een ode aan de filmgeschiedenis door hun eigen versie van het verhaal op muziek te creëren. Twee geliefden storten zichzelf op een grijnzende maan vanuit een zeppelin en moeten het opnemen tegen agressieve inboorlingen. Het nummer komt van het al even sprookjesachtig-klinkende album Mellon Collie and the Infinite Sadness en het won maar liefst zes (!) MTV Video Music Awards in 1996.

De volgende in de rij is het bekende Feel Good inc van Gorillaz uit 2004. Gorillaz is een getekende band, met andere woorden: bandleden 2D, Murdoc Niccals, Noodle en Russel Hobbs zijn allemaal fictieve bandleden. Het nummer won een MTV Video Music Award voor Best Visual Effects en haalde voor hun windmolens en verlaten eilanden hun mosterd bij films van Hayao Miyazaki. Feel Good Inc staat niet alleen op technisch vlak voorop, het probeert ook een belangrijk probleem naar voren te schuiven: Het nummer gaat namelijk over de infantilisering van de maatschappij door de massamedia, waarbij 2D de reeds intellectueel ingeslapen burgers wanhopig probeert te wekken.

De clip rondI miss you is maar één van de vele animatievideoclips die Björk maakte, maar deze is zonder twijfel de schattigste. Björk wordt in deze hallucinante clip vereeuwigd als cartoonfiguurtje met welgevormde poep. Gonzende lampenkappen, glibberige spiegels, slagers in hun ondergoed en bloeddoorlopen oogbollen: ze zijn allemaal van de partij op het geanimeerde feestje van deze Ijslandse deerne. Het beste moment uit deze clip? Björk die topless op de grond ligt met twee dansende condooms op haar als borsten. Graag gedaan!

Flashbacks naar Beavis and Butt-head en South Park in de simplistische clip van Paranoid Android door Radiohead. We volgen de dag van Robin en Benjamin, personages getekend door Zweeds cartoonist Magnus Carlsson voor een gelijknamige TV-reeks. De twee vrienden nemen in de clip een taxi in een troosteloze stad om overal het Scum of the earth te ontmoeten: prostituees, pestkoppen, drugsverslaafdes… Thom York en de andere bandleden lieten tekenaar Carlsson zijn gang gaan zonder hem de tekst van het nummer te geven, met als resultaat een surrealistische tekenfilm waar je kop noch staart aankrijgt.

Dat de mannen van Daft Punk niet graag hun kop laten zien in het openbaar, is al langer bekend dan vandaag. Vaak lossen ze dat creatief op door hun kenmerkende helmen, maar voor hun album Discovery gebeurde dat door hun fans af te leiden met ander moois. Het elektronisch duo gaf carte blanche aan mangatekenaar Leiji Matsumoto (bekend van shônen manga zoals Space Pirate Captain Harlock uit 1977) die vervolgens hun muziek als leidraad gebruikte bij een tekenfilm die hij maakte bij het album. Daft Punk beseft dat animatie veel meer mogelijkheden schept bij het weergeven van muziek, en bewijst het ook met Interstella 5555: The 5tory of the 5ecret 5tar 5ystem.

“I’m ahead, I’m a man. I’m the first mammal to wear pants”, zingt Pearl Jam-frontman Eddie Vedder tijdens Do the Evolution. En toch is het geen man die centraal staat in de geanimeerde clip van dit nummer, maar een zwartharige jonge vrouw die de dood voorstelt. Het nummer vertelt over de evolutie van de mens vanuit de kleinste cellen, maar de optimistische boodschap wordt brutaal doorbroken door getekende beelden van de holocaust, een boekverbranding, de kruistochten en de KKK. De animatie is een letterlijke interpretatie van de lyrics van het nummer, geregisseerd door Kevin Altieri (je misschien bekend van Batman: The Animated Series).

Ook van Belgische bodem zijn er gedenkwaardige getekende videoclips: denk aan Stromae’s Carmen /eerder dit jaar. De video, getekend door de bedenker van Les Triplettes de Belville en het prachtige L’Illusionnistezou weleens de mooiste kunnen zijn uit deze lijst. Het onderwerp van het lied is overigens niet zo rooskleurig want met Carmen probeert Stromae de desastreuze gevolgen van sociale mediaverslaving aan te snijden. Het bekende blauwe Twittervogeltje komt tot leven, wordt elke dag groter en akeliger, tot hij het leven van de verslaafde volledig overneemt: beangstigende toekomstmuziek.

(EVH)