Amper een week na Einstürzende Neubauten verwelkomde de AB een andere noiseterrorist die in de vroege eighties de rockwereld in rep en roer zette. Maar ook al had Michael Gira zijn legendarische Swans een nieuw vederpak aangemeten, van nostalgie was gelukkig geen sprake.
Da gig: Swans in ABBox, Brussel, 25/11.
In één zin: intense, bezwerende trancemuziek die je eerder associeerde met een of ander oerritueel dan met een concert. Of korter nog: een regendans voor hardhorigen.
Hoogtepunten: ‘Sex God Sex’, ‘Jim’, ‘My Birth’.
Dieptepunten: geen.
Beste quote van Michael Gira: “Thank you very much, ladies and gentlemen. Thank you kindly.” De man die vroeger met zijn dierlijke blik de toeschouwers het liefst zou hebben doodgebliksemd, is een beleefde en vriendelijke vijftiger geworden.
Tussen 1982 en 1997 behoorde Swans tot de extreemste en radicaalste bands uit het niemandsland tussen no wave en doemmetal. De sound was log, minimalistisch en afgekloven en ook de songs, waarin (seksuele) vernedering, sadisme en bruut geweld centraal stonden, waren niet meteen geschikt om een feestje mee op gang te helpen. De muziek op lp’s als ‘Cop’, ‘Filth’, ‘Greed’ en ‘Holy Money’ was zo confronterend en monumentaal dat ze vooral bedacht leek om de luisteraar fysiek te kwetsen. Tijdens het allereerste Belgische Swansconcert, dat slechts twintig minuten duurde, lag het geluidsvolume zo hoog dat je er onpasselijk van werd en je oren er gingen van bloeden. Pas in een later stadium zou de groep ook melodie en nuance toelaten.
Onlangs bracht Swans met ‘My Father Will Guide Me Up A Rope To The Sky’ voor het eerst sinds veertien jaar een nieuwe cd uit. Zanger Michael Gira weigert echter van een reünie te spreken. Na zijn periode met Angels of Light symboliseert de plaat een terugkeer naar een bepaalde geestesgesteldheid en esthetiek, zonder dat ze als een herhalingsoefening kan worden afgedaan. Gira, met zijn basso profundo een soort Leonard Cohen uit de hel, toert momenteel met vijf gelijkgestemden van wie enkel de gitaristen Norman Westberg en Christoph Hahn en drummer Phil Puleo ooit een lidkaart van Swans hebben gehad. De line-up wordt vervolledigd door bassist Chris Pravdica en de van Shearwater bekende meesterpercussionist Thor Harris.
In Brussel begon de set met een indrigende drone, gehamer op metalen staven en een uitgesponnen intro die deed denken aan een versleten motor die pas na tien minuten het gewenste toerental bereikte. Zodra de bas inviel, leek het alsof er heipalen de grond in werden geslagen en herkende je ‘No Words/No Thoughts’, het eerste van de negen nummers die Swans tijdens zijn twee uur durende set ten gehore zou brengen. De heren namen hun tijd om ter zake te komen, maar dit was dan ook monotone, bezwerende trancemuziek die je eerder associeerde met een of ander oerritueel dan met een concert: een soort regendans voor hardhorigen.
Er werd vooral geput uit de nieuwe cd, maar het verleden werd zeker niet afgezworen. Tijdens ‘Your Property’, beukrock uit 1984, rinkelden de decibels je om de oren, waardoor de ruimte voor het podium algauw een oorlogszone werd die je enkel op eigen risico betrad. ‘Sex God Sex’, waarin de duivelse predikant in Michael Gira naar boven kwam, werd dan weer geplukt uit ‘Children of God’: een litanie-achtige zanglijn op twee monolitische akkoorden, The Stooges op valium, maar net als ‘I Crawled’, een andere oude Swanssong in de set, ondraaglijk intens. ‘Jim’ was een dodenwals voor Jim Thirlwell, de Australische noisefetisjist die tijdens de jaren tachtig controversiële platen maakte als Scraping Foetus Off The Wheel. Swans schilderden in Brussel geen liefijke klanklandschapjes: dit was rauw, naar bloed en ingewanden geurend expressionisme. Door de lange improvisaties was niet altijd duidelijk waar een nummer begon en een ander eindigde, al dreef zowel ‘My Birth’ als ‘Eden Prison’ op een onontkoombare, viscerale groove. Verre van sexy, wèl uitgepuurd en spiritueel.
Een kwarteeuw geleden had Michael Gira nog de reputatie een misantroop te zijn die iets te lang aan Sartres ‘La nausée’ was blijven hangen. Hij stond toen op het podium als een bloeddorstig roofdier dat zijn publiek het liefst met zijn blik zou hebben doodgebliksemd. Dit keer toonde hij zich in de AB als een minzame vijftiger, die de toeschouwers bedankte voor hun trouw. Yep, de tijden veranderen. Gira’s uitdrukkingsvermogen en trefzekerheid zijn niettemin intact: de beste garantie voor een Swantastisch concert.
Dirk Steenhaut
DE SETLIST: No Words, No Thoughts / Your Property / Sex God Sex / Jim / Untitled Instrumental / I Crawled / My Birth / Eden Prison // Little Mouth.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier