Ry X @ Botanique: Een bedeesde kleptomaan

Aan één song, gebruikt in een advertentie voor Sony Bravia-tv’s, had Ry X genoeg om zich in het collectieve bewustzijn te wurmen. De clip van ‘Berlin’ werd op YouTube al ruim drie miljoen keer aangeklikt en droeg ertoe bij dat het Brusselse concert van de zanger ook nu weer uitverkocht raakte.

Ry X is de artiestennaam van Ry Cumings, een folky singer-songwriter en surffanaat die afkomstig is uit de Australische kuststad Angourie, maar inmiddels al enkele jaren in Los Angeles woont. Tussendoor sloeg hij een tijdlang zijn tenten op in Berlijn en eind 2013 vierde hij zijn eerste Europese release op een Zweeds label. U begrijpt: rusteloosheid is zijn tweede natuur.

Op zijn eerste volwaardige langspeler is het voorlopig nog even wachten. Tot dusver blijft de output van Ry X beperkt tot een enkel als download verkrijgbare ep en een seven-inch single, op zijn eigen Transmodern Records. Dat belette hem echter niet de grootste zaal van de Botanique, goed voor zeshonderd toeschouwers, tot aan de rand gevuld te krijgen. Blijkbaar raakt de artiest met de hoge kopstem bij het publiek een gevoelige snaar.

Dat Cumings niet al zijn eieren in één mand legt, blijkt uit het feit dat hij ook deel uitmaakt van het elektrotrio The Acid, waarmee hij vorig jaar de cd ‘Liminal’ uitbracht, en dat hij er, samen met de Duitser Frank Wiedemann, voorts het project Howling op nahoudt. Met de gelijknamige single scoorde het duo, waarvan de leden elk tot een totaal verschillend geluidsuniversum behoren, in 2012 al een underground-dancehit, die in een mum van tijd viraal ging. Zijn eerste volwaardige plaat, ‘Sacred Ground’, verschijnt op 4 mei.

Wanhoop en tristesse

In de Orangerie van de Botanique liet Ry X, zelf actief op elektrische gitaar, zich bijstaan door een drummer en twee toetsenspelers die vaak langgerekte drone-geluiden uit hun klavieren toverden. Maar eigenlijk vielen de muzikanten in het schijnsel van de kaarsenvlammen op het podium nauwelijks te onderscheiden. Door de belichting tot het absolute minimum te beperken, wilde de artiest wellicht de sacrale sfeer van een kerkgebouw suggereren. Want laat er geen twijfel over bestaan: Cumings is, naast een gevoelige, romantische ziel, ook een ernstige jongen die zich tegenover zijn publiek opvallend bescheiden opstelt. Hij heeft overigens een speciale band met Brussel, want in het voorjaar van 2014 mocht hij al eens voor een uitverkochte Rotonde aantreden.

De set werd ingezet met het van de ‘Berlin EP’ bekende, prachtige ‘Shortline’. Meteen viel op hoe Ry X een afgekloven folktronicageluid creëert dat dezer dagen erg in de mode is. ’s Mans desolaat klinkende, croonende falset lijkt als twee druppels water op die van Bon Iver, al schuilt er af en toe ook iets van Jeff Buckley in zijn stem. Zijn pianosongs zijn familie van James Blake, terwijl zijn kristallen gitaarspel en de ruimtelijkheid in zijn songs rechtstreeks naar The XX verwijzen en de ijle sferen in zijn muziek schatplichtig zijn aan die van Sigur Rós. Een vernieuwer kun je Cumings dus niet echt noemen. Sommigen beschuldigen hem zelfs van artistieke kleptomanie. Maar zijn in wanhoop, isolement en tristesse ondergedompelde liedjes zitten wel goed in elkaar en worden live soms voorzien van een voorzichtige dancebeat. Zo bracht de drummer tijdens ‘Vampires’ enig leven in de brouwerij, en werd de traagheid van de song gecountered door het gedreven snarenspel van de zanger.

Puur

Aangezien Ry X, althans op het podium, niet al te best articuleert, waren zijn teksten soms moeilijk verstaanbaar, maar een wat rauwer nummer als ‘Sweat’, de jongste single, moest het sowieso vooral van de emotie hebben. De fragiele indiefolk van de Australiër klonk, ondanks de onderliggende melancholie, puur en intuïtief. In Brussel werden trouwens ook enkele nieuwe nummers uitgeprobeerd. Zelf noemde Ry X ze ‘probeersels’ of ‘songs in aanbouw’. “Ik apprecieer het enorm dat jullie bereid zijn zo aandachtig te luisteren naar mijn work-in-progress, ook al heeft het zijn definitieve richting nog niet gevonden”, mompelde de zanger dankbaar. Tijdens zo’n verse song, die mogelijk ‘Feel the Light’ heette, deed Cumings’ gitaarspel al een beetje steviger en grofkorreliger aan. Halverwege het zweverige, door ijl synths gedomineerde ‘Fumbling Prayer’, viel een meisje uit het publiek in zwijm, maar het was ons niet geheel duidelijk of dat aan de warmte in de zaal, dan wel aan de uitstraling van de artiest te wijten was.

‘Berlin’, intussen al gecovered door Sam Smith, sprong er in de Botanique meteen uit. De druilerige tekst deed weliswaar een beetje simplistisch aan, maar het is wel een liedje dat blijft hangen. Het optreden eindigde al na 47 minuten met ‘Howling’ waar je, zeker naar het einde toe, een vage housebeat in kon herkennen. Maar met één uitgesponnen bis maakte Ry X zijn uur alsnog vol. Het nummer in kwestie kwam traag op gang met een minimalistisch, veelvuldig herhaald pianomotiefje, een in het duister gehulde saxofoon en een, wat ons betreft, ongepaste koebelsound. Maar Cumings’ geleidelijk aanzwellende gitaarspel bracht het in een stroomversnelling, zodat het concert met een bescheiden climax eindigde.

Live vonden we Ry X nog iets te statisch en occasioneel zelfs een beetje saai, maar naar de geestdriftige reacties te oordelen had het publiek daar weinig of geen last van. Benieuwd dus of de zanger het succes van ‘Berlin’ in de komende jaren zal weten te bestendigen. Zijn volgende release wordt wellicht de plaat van de waarheid.

DE SETLIST: Shortline / Vampires / Sweat / Feel the Light (?) / Fumbling Prayer / Berlin / Howling // Turn off the Lights (?).