Liima @ Concertgebouw: De creatieve wedergeboorte van Efterklang

De naam Liima doet vooralsnog weinig belletjes rinkelen. Maar als we u vertellen dat drie van de vier leden actief zijn bij het Deense Efterklang, zou u toch de oren moeten spitsen. Onze eerste kennismaking met het kwartet, in het Brugse Concertgebouw, was alvast bijzonder aangenaam.

Samen met het inmiddels ter ziele gegane Under Byen, behoort Efterklang tot het beste dat de Noord-Europese muziekscene deze eeuw heeft voortgebracht. Het gezelschap uit Kopenhagen, dat een sierlijke brug slaat tussen elektronica, postrock, experimentele pop en hedendaags klassiek, bracht sinds 2003 vier langspelers, twee ep’s, twee live-platen en twee films uit. Vorig jaar besloot het echter, tot ontsteltenis van de fans, zijn activiteiten even ‘on hold’ te zetten, om zich te bezinnen over zijn muzikale toekomst. Voor de leden van Efterklang was het internationale succes en het daarmee verbonden stramien ‘plaat-tournee-plaat-tournee’ een keurslijf geworden. Dus wilden ze nadenken over hoe het anders kon.

Velen concludeerden verkeerdelijk uit die demarche dat de groep was gesplit, maar eigenlijk wilden de muzikanten enkel onderzoeken of het mogelijk was zich in een entiteit te ontwikkelen die zich zou kunnen plooien naar uiteenlopende projecten. Intussen richtte Efterklang het alternatieve radiostation The Lake op en gaf het op 28 februari 2014, samen met een filharmonisch orkest, een meisjeskoor en allerlei speciale gasten ‘The last Concert’. Een misleidende benaming, want de groep is nog steeds springlevend, maakte onlangs enkele geluidsinstallaties en staat dit najaar op het podium met ‘Leaves, the Colour of Falling’, een ambitieuze nieuwe opera. Een bewijs dat de heren niet stil blijven staan en altijd voor een nieuwe uitdaging te vinden zijn.

Eenvoud en spontaneïteit

Tegelijk richtten zanger Casper Clausen, bassist Rasmus Stolberg en techneut Mads Brauer, de drie jeugdvrienden die al vijftien jaar de kern van Efterklang vormen, samen met de Finse percussionist Tatu Rönkko, de band Liima op. En die luidt voor hen dezer dagen een creatieve wedergeboorte in. Rönkko, een sleutelfiguur uit de experimentele scene in Helsinki, trad in 2012 toe tot de live-bezetting van Efterklang en zijn veelzijdige drumstijl en technische virtuositeit maakten op de Denen zoveel indruk dat ze aan hun muzikale alliantie op een nieuwe manier gestalte wilden geven. Liima is dan ook een beestje met een volstrekt eigen karakter. Zijn songs klinken meer afgekloven en minder weelderig dan die van Efterklang, zijn sterk geritmeerd en komen vrijwel uitsluitend tot stand met elektronische hulpmiddelen.

Ook het schrijfproces verliep dit keer beduidend anders. Het materiaal van Liima ontstond tijdens residenties in Istanbul, Berlijn, Madeira en een blokhut in Finland. Eenvoud en spontaneïteit waren de ordewoorden. De groep maakt in essentie melodieuze en toegankelijke popsongs met een dromerig karakter, die in stilistisch opzicht herinneren aan die uit cd’s als ‘Magic Chairs’ en ‘Piramida’, maar op een andere manier in elkaar zijn gezet.

Er broeit van alles onderhuids en dat laatste heeft, zo bleek ook in Brugge, veel te maken met de meeslepende beats van Tatu Rönkko. De man bedient zich uitsluitend van elektronische percussie-pads, die hij met zijn vingers bespeelt en de nummers een nerveus, ongedurig aspect geven. Mads Brauer draaide aan allerlei knopjes en plukte vreemde geluidseffecten uit laptop of keyboard, waardoor opener ‘Outfaced’ al meteen een dubby indruk maakte. Casper Clausen stapelde dan weer vervormde stemmen op elkaar, zodat ‘Between Spaces’ vocaal en beetje aan The Beach Boys deed denken.

Alchemie

De manier waarop in ‘Over Seas’ ingrediënten als een elektronische xylofoon en knarsende synths op elkaar inwerkten, was pure alchemie. Rasmus Stolberg zorgde regelmatig voor een onweerstaanbare groove, maar net zo vaak toverde hij zijn baslijnen uit een klavier. Liima schilderde dromerige tot abstracte soundscapes waarin onverwacht euforische crescendo’s opdoken. In ‘Russians’ zaten enkele spoken word-samples verstopt en tijdens ‘Inside A Mountain’ hield de groep zich op in het spanningsveld tussen de gecroonde zangpartijen van Clausen en de rammelende, metalige begeleiding van zijn collega’s.

‘Black Beach’ diende zich aan als gedreven, dansbare pop die de zanger deed informeren of Liima er niet te fel tegenaan ging voor en zittend publiek. Het belette het kwartet niet in ‘Woods’ met dubstep te flirten of in ‘Trains in the Dark’ met wisselende tempo’s te goochelen. Het laatst genoemde nummer vertrok uit een drone, huisvestte een ritmetrack die steunde op het geluid van een handzaag en liet enkele synths uit de jaren tachtig op de aanwezigen los. De laatste bis, ‘Centuries & Now’, hield dan weer het midden tussen triphop en old school techno.

Hoewel de volledige set uit gloednieuw materiaal bestond en de toeschouwers over geen enkel herkenningspunt beschikten, reageerden ze opvallend geestdriftig. De leden van Liima benadrukten trouwens dat het voorlopig nog om ‘work in progress’ ging. De songs veranderen avond na avond nog van vorm en kleur en dus gaat de groep pas in oktober de studio in om haar eerste plaat op te nemen. Maar afgaand op wat we in Brugge te horen kregen, durven we nu al te voorspellen dat het een zinnenprikkelend werkstuk wordt. Dus neen, Efterklang is nog niet dood. Integendeel: ze heeft er een beeldig zusje bij gekregen.

DE SETLIST: Outfaced / Over Seas / 513 / Between Spaces / Russians / Black Beach / Inside A Mountain / Weed Jar / Woods / Trains in the Dark // Break It / Centuries & Now.