FKA twigs liet de show primeren op de muziek in het Koninklijk Circus

Met MAGADALENE heeft de Zuid-Londense FKA twigs zonder twijfel één van de opmerkelijkste platen van dit jaar afgeleverd. Haar passage in het Koninklijk Circus wekte dan ook hoge verwachtingen. Jammer dus dat in haar theatrale show de muziek tot bijzaak werd herleid.

Vijf jaar was het al geleden sinds Tahlia Barnett, alias FKA twigs, de aandacht trok met LP 1, haar futuristische langspeeldebuut vol naar avantgarde neigende, glitchy elektro die menigeen de oren deed spitsen. Hier was een artieste opgestaan die alle conventies aan haar laars lapte en voluit koos voor het experiment. Intussen werd Barnetts leven echter drastisch door elkaar geschud. Door haar romance met Twilight-acteur Robert Pattinson werd ze voer voor de roddelkolommen in de Britse tabloids en kreeg ze heel wat racistische commentaren te slikken. Toen in 2017 een einde kwam aan de relatie en ze als een hoopje ellende achterbleef, diende ze ook nog eens een zware operatie te ondergaan, waarbij zes tumoren van haar baarmoeder werden verwijderd.

Door die ingrijpende gebeurtenissen in haar privéleven werd het maken van haar tweede plaat een moeizame worsteling. Stijlicoon FKA twigs wilde zichzelf niet herhalen, maar zocht een nieuwe manier om haar pijn en innerlijke conflicten vorm te geven. Het was een periode van vallen en opstaan, maar uiteindelijk werd MAGDALENE een ambitieus, panoramisch en tegelijk opvallend direct werkstuk over de broosheid van de liefde, waarbij hartzeer, bedrog, wanhoop, woede en eenzaamheid om beurten de aandacht opeisten.

Vallen en moeizaam weer overeind krabbelen, geleidelijk je gevoel van eigenwaarde terugvinden: MAGDALENE is het rauwe én kwetsbare verslag van een emancipatieproces. FKA twigs komt niet alleen op de proppen met een feministisch statement, maar ook met een ode aan de vrouwelijke kracht. Daarbij vindt ze inspiratie bij Maria Magdalena, een figuur uit het Nieuwe Testament, die vaak ten onrechte als een hoer wordt afgeschilderd. In haar songs, die dieper graven en verfijnder klinken dan die op haar debuut, toont de artieste aan hoe conservatieve verwachtingspatronen en door het patriarchaat ingegeven stereotypen al heel wat vrouwen ten gronde hebben gericht.

Kostuumwissels

Net als haar grote voorbeelden Kate Bush en Björk – MAGDALENE heeft in thematisch opzicht veel gemeen met Vulnicura – weet FKA twigs zich te omringen met mensen die geknipt zijn om haar visie met raad en daad te ondersteunen: rapper Future en producers als Nicolas Jaar, Arca, Benny Blanco of Skrillex. Het resultaat is een sound waarvan cutting edge electro, industrial, hiphop, triphop, trap en middeleeuwse polyfone kerkhymnes de voornaamste ingrediënten vormen. Centraal in dat geluidsbeeld staat echter haar imposante sopraanstem, waarmee ze vaak – misschien iets té vaak – etherische hoogten opzoekt.

Een half uur later dan aangekondigd verscheen FKA twigs in Brussel op het podium: helemaal in haar eentje en tapdansend in een extravagante outfit die ze zo uit de garderobe van Björk kon hebben gejat. In de loop van de avond zouden trouwens nog heel wat kostuumwissels volgen, want la Barnett serveerde een theatrale multimediavoorstelling waarin het visuele de muziek niet versterkte maar overschaduwde. Zo had je het gevoel dat de backingtracks uit een doosje kwamen en was in de wirwar van gelaagde stemmen niet altijd duidelijk of de zangeres écht zong of alleen maar deed alsof. Een playbackshow? Karaoke? In ieder geval liepen de – vervormde – zangpartijen soms gewoon door zonder dat we FKA’s lippen zagen bewegen. In ons boekje noteerden we zuchtend woorden als fake en oplichterij, gevolgd door een vraagteken.

Vanaf het vierde nummer kreeg de zangeres assistentie van twee vrouwelijke en twee mannelijke dansers die haar innerlijke demonen aanschouwelijk moesten maken. Over de choreografieën, van het type waar Janet Jackson dertig jaar geleden al mee uitpakte, zullen we geen uitspraken doen. Die laten we met plezier aan échte danscritici over. Maar óns deed het gekronkel op het podium nog het meest denken aan zomerkampen waar vroeger workshops Vrije Expressie werden gegeven. Spijtige vaststelling: al die bewegingen leidden vooral de aandacht af van de muziek in plaats van ze te ondersteunen. Dat kan toch nooit de bedoeling zijn geweest? Of hadden we er gewoon niets van begrepen?

Narcistisch

U hoort ons niet beweren dat Home With You of Sad Day geen uitstekende nummers zijn, maar we hadden net zo goed thuis de plaat kunnen opzetten. Qua concertervaring bood de show van FKA twigs volstrekt geen meerwaarde. Zelfs de bijdrage van Future in Holy Terrain werd gewoon uit een digitale file geplukt. Tja, zo kunnen wij het ook. Barnett, duidelijk niet gespeend van narcistische trekjes, verwende alleszins meer de ogen dan de oren. Zo toonde ze haar bedrevenheid in wushu, iets dat het midden hield tussen een zwaarddans en een vorm van Chinese krijgskunst, en waagde ze zich op een bepaald moment ook aan een sensuele paaldans.

Pas na vijftig minuten viel het achterste gordijn naar beneden en merkte je dat, boven op een steigerconstructie van metalen buizen, wel degelijk een celliste, een percussionist en een synthman stonden te spelen. Vanaf dat moment kreeg de show iets meer dynamiek, al bleven de muzikanten ook nu nog vaak onderbelicht. Het zelfbevredigingsanthem Daybed, het strompelende Mirrored Heart en het op stotterende beats geplante, al wat oudere Papi Pacify zorgden nog even voor een opstoot van energie, maar eigenlijk was het kalf toen al verdronken.

FKA twigs eindigde haar optreden in haar eentje (de minimalistische piano en de cellodrones kwamen van achter het gordijn) met een beatloos Cellophane, op zich een pakkende song, maar in Brussel met zoveel pathos gezongen dat de chanteuse zich vervaarlijk dicht tegen Céline Dion dreigde aan te schurken. Voor u ons van vloeken in de kerk beschuldigt: MAGDALENE blijft een geweldige plaat. Alleen, op het podium wist FKA twigs ons nauwelijks te boeien. Wie hoopte op een concert die naam waardig, was er aan voor de moeite. Jammer maar helaas.