Het vierdaagse More Music festival in Brugge richt zich op muzikale avonturiers en brengt schijnbaar uiteenlopende werelden zoals die van rock, klassiek en elektronica probleemloos samen. Zo gaf de Deense formatie Efterklang er een zeldzame opvoering van haar opera ‘Leaves’.
DA GIG: Efterklang plays ‘Leaves – The Colour of Falling’ in Concertgebouw, Brugge op 8/4.
IN EEN ZIN: met een afwisselend speelse en ontregelende concertversie van zijn opera deed Efterklang XL de grenzen tussen pop en klassiek finaal vervagen.
HOOGTEPUNTEN: vraag ons geen titels, het werk is voorlopig nog niet op plaat verschenen.
QUOTE: Er werd tijdens de voorstelling niet gesproken.
Efterklang behoort al vijftien jaar tot de interessantste en internationaal meest gewaardeerde bands uit de Noord-Europese scene. Het gezelschap uit Kopenhagen vermengt organische met geprogrammeerde instrumenten en schrijft in wezen toegankelijke popsongs, maar weet die altijd verrassend aan te kleden. De heren van Efterklang hebben een hekel aan routine: ze blijven voortdurend nieuwe terreinen opzoeken en die exploratiedrang verklaart waarom al hun platen een verschillend karakter hebben. Met het oog op ‘Piramida’, hun zesde en tot dusver recentste cd, trokken ze zelfs naar het afgelegen Spitsbergen waar ze in de mijnschachten en rioleringsbuizen van een verlaten mijnstadje allerlei geluiden opnamen, die ze vervolgens in hun composities integreerden.
In 2014 maakten de drie kernleden, Casper Clausen, Rasmus Stolberg en Mads Brauer, bekend dat Efterklang voor een tijdje ‘on hold’ zou worden gezet. Niet dat de muzikanten aan ophouden dachten, ze wilden zich gewoon bezinnen over mogelijke nieuwe formules waarin hun esthetiek zou kunnen passen. Zo werd Efterklang meer dan ooit een laboratorium, een plek waarin de heren naar hartenlust projectmatig konden experimenteren. Dat leidde er dan weer toe dat de Denen, onder de titel ‘Reverberatons’, op More Music een volledige festivalavond mochten verzorgen.
Eeuwig leven
In het café van het Concertgebouw werd bijvoorbeeld muziek gestreamd van The Lake, het ‘leftfield’-internetradiostation dat door Efterklang en enkele vrienden werd opgericht. Er waren films over de groep te zien, waaronder een abstracte documentaire van Vincent Moon, en op het programma stond ook een concert van Liima (Fins voor ‘lijm’), een alliantie van de drie leden van Efterklang met de Finse meesterpercussionist Tantu Rönkkö die al eens eerder Brugge aandeed en ook tijdens de jongste editie van EuroSonic in Groningen tot één van de revelaties uitgroeide. Liima, dat net zijn debuut-cd ‘ii’ uitbracht, brengt een wat donkerder en claustrofobischer geluid, maar door ziekte van Rönkkö diende het optreden te elfder ure te worden afgelast. Een afknapper, zowel voor de organistoren als het publiek. Intussen raakte echter bekend dat Liima op 1 juni alsnog zijn opwachting zal maken in de Cactus Club.
De eerste helft van de avond kon gelukkig wel doorgang vinden. Het ging om een zeldzame uitvoering van ‘Leaves – The Colour of Falling’, een genre-overschrijdende opera die Efterklang vorig jaar schreef met Karsten Fundal. Die laatste is een Deense componist die ooit in de leer ging bij Louis Andriessen en sterk is beïnvloed door de Amerikaanse experimentalist Morton Feldman. Het is niet de eerste keer dat Efterklang de klassieke wereld opzoekt: de groep werkte eerder al samen met verscheidene koren en het Nationaal Kamerorkest van Denemarken. Dit keer riep ze de hulp in van extra muzikanten en enkele klassiek geschoolde zangers- en zangeressen, zodat in Brugge een vijftienkoppig ensemble op het podium stond.
‘Leaves’ speelt zich af in een uit de koude oorlog daterende schuilkelder onder een ziekenhuis, waar een ongekende macht heerst en mensen gevangen worden gehouden in een labyrint van gangen en zalen. Zij zijn het voorwerp van vreselijke medische experimenten, die tot doel hebben een middel te ontwikkelen om het eeuwige leven mogelijk te maken. Het verhaal, op een non-lineaire manier verteld, zou een allegorie kunnen zijn voor ons vermogen tot zelfvernietiging. Op More Music moest het publiek het helaas zonder de visuals en theatrale elementen stellen: Efterklang XL beperkte zich voor de gelegenheid tot een concertversie van het project.
Méér dan Mozart of Puccini
Bleef over: een liederencyclus waarin je wel nog de hand van de band herkende (de croonende stem van Clausen, het solide baswerk van Stolberg, de glitchy, soms schurende laptopklanken van Brauer), maar waarin de stilistische variatie dermate groot was dat het resultaat zich sowieso moeilijk liet definiëren. De elf songs laveerden tussen pop en avantgarde. Efterklang kreeg versterking van een baszanger, een contratenor en drie sopraanzangeressen, onder wie Lisbeth Balsev, die faam verwierf als vertolkster in Wagnerproducties.
Er werden weliswaar een piano, violen en een cello in stelling gebracht, maar in ‘Leaves’ dook ook een instrumentarium op dat je zelden of nooit in een doorsnee opera aantreft, van accordeon, marimba, vibrafoon en kletterende percussie tot laptops en synths. De muzikanten en zangers losten elkaar af, stonden in verscheidene opstellingen op het podium en soms keken de leden van Efterklang alleen maar toe hoe hun nummers door anderen tot leven werden gewekt.
De sfeer hield het midden tussen speels en ontregelend, tussen euforisch en intens, tussen kunst en camp, tussen subtiel en bombastisch. Maar de voorstelling gaf alleszins aan dat de operavorm zich leent tot méér dan Mozart of Puccini. Nog nooit eerder hadden we trouwens klassiek geschoolde zangers frivool op en neer zien springen om hen daarna, geheel buiten adem, hun partij met horten en stoten te horen hernemen. “I want leaves, because leaves can fall”, klonk het, naar het einde toe, als een soort mantra. Met andere woorden: ons leven heeft slechts betekenis omdat we sterfelijk zijn. Meteen was duidelijk waarom Efterklang zijn muzikale universum blijft uitbreiden: sommige boodschappen raak je in een doorsnee popsong nu eenmaal niet kwijt.
Dirk Steenhaut
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier