JAPANS WONDERLAND. TIP VOOR WIE MAAR EEN KEER IN ZIJN LEVEN NAAR EEN TENTOONSTELLING GAAT: KIES ‘OVER THE RAINBOW’. BETER IS NAUWELIJKS TE VINDEN.

K21, KUNSTSAMMLUNG NORDRHEIN-WESTFALEN IM STANDEHAUS

STÄNDEHAUSSTRASSE 1 IN DÜSSELDORF, TOT 29 MEI. WWW.KUNSTSAMMLUNG.DE

Yoshitomo Nara en Hiroshi Sugito, Over the Rainbow

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: Over the Rainbow is zonder overdrijven zowat het mooiste dat je vandaag vindt op gebied van de schilderkunst. Zo subtiel, zo fijnzinnig, zo helder, je houdt het niet voor mogelijk in een context die al jaren kampt met een dramatische constipatie. Maar zie, er zit nog schot in de zaak en dat bewijzen Yoshitomo Nara (46) en zijn voormalige leerling Hiroshi pugito (35) met verve.

Japanse pop-grootheid Nara en de iets minder triomferende zen-schilder Sugito togen afgelopen zomer aan het werk in een studio in Wenen. Ze gingen er op zoek naar een symbiotische stijl die met behulp van veel schetsen en het nodige geduld uitmondde in een ware revelatie. Thematisch baseerden de twee zich op The Wizard of Oz, de film uit 1939 waarin Dorothy Gale en haar hondje Toto meegevoerd worden naar het land van Oz. Het verhaal loopt losjes door de tentoonstelling en is niet echt van groot belang, al past het naadloos bij de wonderlijke psychologie van Over the Rainbow.

K21 trapt af met het drie meter hoge doek Rain Drops. Het kleurige meisjesportret is met minder vaste hand geschilderd, maar heeft wel de betoverende uitwerking die 35 schilderijen lang standhoudt. Uit de meticuleus opgehangen doeken blijkt hoe grondig Nara en Sugito zochten naar de ultieme optelsom, en hoe ze die uiteindelijk vonden in een perfect afgewogen eenvoud. Schijnbare eenvoud, want onder de transparante kleurlagen schemert een mysterieuze wereld waarin elk onderdeel leeft. Zo is het roerloos staren geblazen naar In the darkest night, een donker schilderij met in het midden een slapend meisjesgezicht. Het figuurtje lijkt in trance door een nachtelijke poel te drijven. Geen spoor van beweging, maar toch is de spanning te snijden op een zwart vlak dat een onpeilbare diepte suggereert. Een ander pronkjuweel is Gone with the cloud, een lieftallig kinderkopje dat gehypnotiseerd kijkt naar iets dat weerspiegeld wordt in de blik. Nara en Sugito houden de feiten angstvallig uit beeld, maar door de psychedelische hint in de ogen van het meisje word je meegezogen in een betovering die de hele ruimte opzuigt. In een tuinhuisje met kussens en geruite gordijnen vind je een wirwar van schetsen en miniaturistische schilderijtjes: een bijna kinderlijk decor dat de geest van de Weense coöperatie oproept. Aan het eind van Over the Rainbow prijkt Deeper than a puddle, een verbluffende synthese van manga, impressionisme en een schoolkind met de oogopslag van een krokodil.

Het enige minpunt aan deze parel van het zuiverste water is dat er te snel een eind aan komt. En dat is echt een tegenvaller, want Over the Rainbow ademt onvervalste schoonheid en bewijst opnieuw dat schilderkunst verfijnd, ontroerend en uitzonderlijk mooi kan zijn. Grondslagen: de Japanse Superflat-stijl die gekruist wordt met een geheimzinnige diepte en het kleine meisje – de onschuld bij uitstek – dat je aankijkt met de blik van een kwaadwillig roofdier. Neem daarbij het magische palet, de vloeiende arabesken en de composities zo strak als een vers onderlaken, en je ontsteekt voor eeuwig in hoongelach bij elke barbaar die nog blijk durft te geven van een gebrek aan beheersing.

Els Fiers