Wellicht gaat alleen Leni Riefenstahl hem vooraf in de hitlijst van meest gehate regisseurs. Maar zijn invloed op de hedendaagse actieblockbuster valt nauwelijks te overschatten. Bazookafilmer Michael Bay (42) over oorlogsporno, idiote critici en zijn nieuwste spektakellawine ‘Transformers’.

miss you more than Michael Bay missed the mark when he made ‘Pearl Harbor’, sneerden de makers van South Park in hun heerlijke actiespoof Team America: World Police. En ook de critici lieten het afgelopen decennium geen kans onbenut om Bays hyperpopulaire en vaak geïmiteerde cocktail van explosies, achtervolgingen, decibels en fast cuts vakkundig in de zeik te zetten. Dat de voormalige reclamejongen en maker van Bad Boys, The Rock, Armageddon en andere lawaaierige leut (én bastaardzoon van wijlen Hollywoodvakman John Frankenheimer) niet de lieveling is van het verzamelde recensentengild is dan ook nog zacht uitgedrukt. Al laten Bay en zijn hordes aan spektakel verslaafde fans – zijn kaskrakers brachten samen al meer dan 2 miljard dollar op – dat niet aan hun adrenaline pompende hart komen. Focus bliksemde in ware Baystijl richting Londen, sloopte op zijn weg minstens drie flatgebouwen, knalde dwars door Buckingham Palace heen, wuifde The Queen gedag en ging er met Muscle Mike praten over zijn nieuwste raid op de box office: het door buitenaardse robots, verwarde teenagers en al te fotogenieke GI’s bevolkte scifi-spektakel Transformers – een productie van Hollywoodkeizer Steven Spielberg nota bene.

Klopt het dat je Spielberg aanvankelijk hebt bedankt voor het aanbod?

Michael Bay: Yep. Twee jaar geleden belde hij me op toen ik The Island aan het monteren was, legde me in grote lijnen het concept uit en vroeg of ik geïnteresseerd was. ‘Is he serious?’, was mijn eerste reactie. ‘Die kerel van Schindler’s List die een film wil maken over pratende robots? Dat is gewoon belachelijk.’ Maar ik vroeg hem wat bedenktijd en zei dat ik hem terug zou bellen.

Wat je ook hebt gedaan. Wat heeft je over de streep getrokken?

Bay: Ten eerste sla je een aanbod van je idool niet af zonder verdomd goeie reden. Het idee dat hij me de geschikte man vond om een van zijn meest ambitieuze projecten te regisseren, was een enorme egoboost. En hoe meer hij erover vertelde, hoe minder belachelijk het klonk. Het was duidelijk dat we geen kinderachtig speelgoedspektakel gingen maken maar een fotorealistische actiefilm waarin ik vrijuit mijn ding mocht doen. I just didn’t want dumb fat fucking robots fighting.

Hij heeft je dus nergens bijgestuurd?

Bay: Nope. Dat was ook een absolute voorwaarde. I gotta be my own man. Spielberg of niet; een ander moet zich niet met mijn werk bemoeien. Gelukkig is Steven zelf regisseur, waardoor hij beseft hoe vervelend het is wanneer een studiobaas op je vingers staat te kijken. Uiteraard hebben we vooraf alles grondig doorgenomen en hij stond ook dikwijls op de set, maar voor de rest kreeg ik carte blanche. Ik heb dan ook geen enkel shot moeten wijzigen en discussies over budgetten zijn er ook niet geweest, hoewel hij erg goed op de kleintjes let. Maar wat dat betreft heb ik een goeie reputatie. Ik ben meestal voor de deadline klaar en ik heb nog nooit een budget overschreden. Ook nu niet. Transformers kost bijvoorbeeld ‘maar’ 145 miljoen dollar, wat spotgoedkoop is met al die stunts en computereffecten, zeker in vergelijking met de andere blockbusters. Hoeveel heeft Spider-Man 3 ook alweer gekost? 300 miljoen? That’s fucking in- sane.

En wat was Spielbergs eerste reactie toen hij de film zag?

Bay: We zaten met zijn tweeën in de War Room – zo noem ik het donkere zaaltje in mijn kantoor – en ik deed het bijna in mijn broek van de zenuwen: je weet dat je door de Meester zelve zult worden beoordeeld. Maar na vijf minuten zaten we al te high fiven als twee overenthousiaste pubers. He’s a big kid really so he just loved it. Hij vond het spannend en geestig. En hij was ook érg tevreden met de special effects.

Het blijft een bizarre combinatie: jullie zijn beiden blockbusterregisseurs, maar qua stijl zowat mekaars antipode.

Bay:(knikt) Stevens shots duren meestal vrij lang en hij schiet ook alleen wat hij nodig heeft. Om je een idee te geven: War of the Worlds telt maar 113 CG-shots. Transformers heeft er 450. Alles staat ook op voorhand tot in het kleinste detail beschreven in de storyboards. Ik daarentegen draai meer, sneller en intuïtiever. Verschillende shots verzin ik gewoon ter plekke. Die autoachtervolging uit Bad Boys bijvoorbeeld. Daar heb ik maar vier dagen over gedaan terwijl de meeste regisseurs daar wellicht drie weken voor nodig hebben. Ik ben nu eenmaal een snelle jongen (lacht).

Veel critici vinden je stijl dan ook slordig: visuele bombardementen waar geen einde aan komt en waar amper structuur in zit.

Bay:(grijnst) Ik maak actiefilms voor een jong publiek, vind het geweldig als kids zich amuseren and yes: I like to blow some shit up. Maar is dat verboden? Zou het misschien kunnen dat er een reden is waarom mijn films al meer dan twee miljard hebben opgebracht en waarom er geen kat komt kijken naar al die arthousefilms die de critici zo geweldig vinden? Let me tell you: mensen vinden die films gewoon saai. Tieners moeten tien dollar betalen voor een bioscoopticket en voor dat geld willen ze zich amuseren. Zo was ik vroeger ook. Idem voor Steven Spielberg.

Waarom reageer je nog altijd zo fel op die kritiek? Je zou het ondertussen toch gewoon moeten zijn.

Bay: Ik heb geen problemen met negatieve recensies, maar dan moet de mening wel gefundeerd zijn. Herinner je dat gezeik rond Pearl Harbor? Roger Ebert – de bekendste criticus van Amerika – maakte me toen overal belachelijk door te zeggen dat ik dusdanig op spektakel geilde dat ik zelfs de bombardementen choreografeerde en de bewegingen van de bommen met de computer manipuleerde. Maar wat denkt die idioot eigenlijk? Dat we die bewegingen niet eerst hadden bestudeerd? Bommen vallen nu eenmaal niet recht naar beneden. Ze maken sierlijke, zijwaartse bewegingen zoals in de film. Maar nee hoor. Meneer Ebert wist het beter. Over dat soort bullshit kan ik me nog altijd behoorlijk opwinden.

Heb je ‘Team America: World Police’ gezien? In die parodie op jouw soort actiefilms, van de makers van ‘South Park’, wordt op een gegeven moment zelfs letterlijk gezongen: ‘Why does Michael Bay get to keep on making movies?’

Bay:(grijnst) Blijkbaar ben ik te jong om al zo veel succes te hebben en is men Jerry Bruckheimer beu als pispaal. Wat je ook moet weten: ik ben ooit nog uitgeweest met het lief van een van die South Park-gasten. True story! Dead fucking serious! (ernstig) Het is gewoon een persoonlijke afrekening.

Dit keer werd je ook door diehardfans van ‘Transformers’ onder vuur genomen.

Bay:(knikt) ‘Dood aan Michael Bay!’ ‘Die klootzak heeft onze jeugd bezoedeld.’ Dat soort dingen kon ik het afgelopen jaar dagelijks lezen op het internet. Gewoon omdat ik de look van die robots een beetje heb aangepast en moderner gemaakt, wat voor sommigen duidelijk heiligschennis was. Ondertussen zijn de meeste fans gelukkig bijgedraaid, maar blijkbaar lok ik écht bij iedereen de hevigste reacties uit.

Hoe zou dat toch komen?

Bay: Dat heb ik onlangs ook nog gevraagd aan mijn vroegere professor filmstudies. Hij antwoordde me: ‘Omdat je de actiecinema hebt veranderd.’ Alle regisseurs die ooit iets nieuws hebben geïntroduceerd, hebben constant onder vuur gelegen tot hun nieuwigheden algemeen werden aanvaard. Kijk naar de gemiddelde actiefilm van vandaag: qua camerastijl en montage lijkt die sprekend op Bad Boys.

Je hebt duidelijk een fetisj voor militaire hardware: ook in ‘Transformers’ wordt het Amerikaanse leger weer van zijn meest glamoureuze kant getoond. Schuilt er een oorlogspornograaf in Michael Bay?

Bay:(zucht)Here’s the thing. Ik besef dat Transformers een luchtig verhaaltje is, maar ik wil er gewicht aan geven door er een realistische plotlijn in te steken. Vandaar dat Amerikaanse leger in die Arabische woestijn, wat veel mensen inderdaad aan de oorlog in Irak doet denken. Betekent dat dat ik pro-oorlog ben? Nee, want ik lach ook met de president in de film. Het betekent gewoon dat ik de film situeer in de politieke realiteit van vandaag. Bovendien zien militaire tuigen er fucking amazing uit op film. Helikopters, straaljagers… ze zijn gewoon gemaakt om op een groot, wit doek te worden geprojecteerd. Machtige beelden verzekerd. Maar néé: de critici moeten er weer eens politieke betekenissen achter zoeken.

Maar je zei net zelf dat je de film in de politieke realiteit wilde zetten. Wat is het nu?

Bay:(aarzelt) Weet je wat? Straks ga ik misschien dat kleine, Pulp Fiction-achtige scenario verfilmen waar ik al enkele jaren mee rondloop en je zult zien: de critici zullen me plots geweldig vinden. Omdat ze denken dat ik voor hen gezwicht ben door een keertje géén grote actiefilm te maken. Want zo werkt het kennelijk: eerst maken ze je groot, daarna maken ze je met de grond gelijk en uiteindelijk bouwen ze je steen voor steen weer op.

Bring out the gimp!

Door Dave Mestdach

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content