BAD LAND – Amerika is ziek, en volgens één politiek wetenschapper kunnen burgers en beleidsmakers maar beter luisteren naar de man die al decennialang de juiste diagnoses stelt: Bruce Springsteen.

David Masciotra, Continuum, 288 blz., euro 17

Wanneer academici uit hun ivoren toren neer-dalen om zich op populaire muziekjes te storten, kun je maar beter dekking zoeken. De Amerikaan David Masciotra bewijst nog eens waarom: meedogenloos analyserend knijpt hij meermaals de ziel uit Bruce Springsteen en diens zinderende songs, alsof er enkel naar luisteren als ervaring te minnetjes uitviel.

Maar goed, lees door alle woordovertolligheden heen en je leert wat hier te leren valt: dat Springsteen een radicalere politieke visie koestert dan het gros van zijn luisteraars bereid is aan te nemen. En dat, zo bepleit Masciotra, terwijl The Boss toch al sinds de vroege jaren 70 het failliet van de Amerikaanse democratie aanklaagt, door zijn verhalende songs te bevolken met personages voor wie de American Dream een wrede utopie is geworden. Masciotra is op zijn best wanneer hij Springsteens schetsen van vervreemding ( State Trooper), stigmatisering ( Streets Of Philadelphia) of wanhopige criminaliteit ( Atlantic City) verbreedt tot een economisch, sociologisch en politiek rapport van een ontspoorde samenleving. Gekruid met uiteenlopende referenties – Noam Chomsky, The Wire, William Faulkner, Edward Hopper – levert dat héél ernstig, maar ook boeiend leesvoer op.

Die combinatie van muziekonderzoek en moderne geschiedschrijving is vrij uniek, maar niet volmaakt. Zo dicht Masciotra zijn idool soms wat te veel edel engagement toe. Juist, Born In The U.S.A. was verre van de uitroep van patriottisme die Ronald Reagan erin hoorde. Maar Springsteen, die dat nummer op tournee zong tegen een achtergrond van stars and stripes en in een Rambo-outfit, deed bedenkelijk weinig moeite om dat mis-verstand de wereld uit te helpen.

Wat meer kritische durf had dus gemogen. Daarenboven snijdt de auteur, die er geen geheim van maakt dat hij met zijn boek het linkse activisme in zijn land wil aanzwengelen, nogal wat bochten af wanneer hij specifieke songs voor die kar spant. ‘De huilende achtergrondzang verklankt de innerlijke verwarring van de hoofdfiguur’ of ‘Springsteen zingt met de stem van een verslagen toeschouwer’ – wat dat ook moge betekenen: als je persoonlijke interpretaties als waarheden presenteert, ben je ver van huis. Om van die toren nog te zwijgen.

KURT BLONDEEL