Timing is soms alles. ‘Jongeren vinden krant betrouwbaarst’, zo stond vorige week te lezen op de site van De Standaard, als kop boven een artikel over een onderzoek naar het mediagebruik van adolescenten tussen 18 en 22 jaar. Tot daar niets mis, alleen stond net onder dat bericht het stukje over hoe de Vlaamse pers zich had laten beetnemen door Woestijnvis, dat even voor sluwe woestijnvos had gespeeld en valse persberichten naar de media had gestuurd.

Op zich was het ironisch dat die twee berichten zo dicht bij elkaar een plaatsje hadden gekregen, maar eigenlijk paste het ook wel. In debatten zoals dit, waarin de media onder vuur liggen, ontstaan namelijk nogal gauw twee tegengestelde kampen: aan de ene kant diegenen die het hele geval afdoen als een ‘accident de parcours’ en vooral op de boodschapper schieten – in dit geval Woestijnvis – aan de andere kant de mensen die meteen de grote woorden bovenhalen en de media in hun geheel onbetrouwbaar, subjectief en dies meer noemen. Nochtans ligt de waarheid zoals wel vaker meer in het midden.

Dat onderzoeken van twijfelachtig allooi te gemakkelijk hun weg vinden naar de kolommen van de kranten, magazines en hun bijbehorende web-sites, valt moeilijk te ontkennen. De tijdsdruk, het feit dat er meer ruimte gevuld moet worden en de toegenomen snelheid zijn factoren die voor meer fouten zorgen en mogelijkheden geven aan flauwe grappenmakers, zoals Woestijnvis of de persoon die enkele maanden geleden via het nieuwe portaal van Belga de wereld kond deed van het overlijden van Fabiola.

Het probleem is echter dat vandaag snelheid meer dan ooit tevoren het belangrijkste criterium is geworden, en dat natuurlijk onder invloed van nieuwe communicatiemiddelen op het internet, de Facebooks en de Twitters van deze wereld. Alleen gelden daar de strenge normen van betrouwbaarheid veel minder; uit het onderzoek waarnaar we eerder verwezen, blijkt bijvoorbeeld dat één jongere op twee de informatie op het internet als onbetrouwbaar beschouwt, terwijl de populariteit van de sociale netwerk-sites alleen maar groter wordt.

Toen de dood van Michael Jackson al de ronde deed op Twitter op het moment dat de traditionele nieuwskanalen nog in alle talen zwegen, werd dat door internetherauten beschouwd als het ultieme bewijs dat de oude media hun status als ‘brenger van nieuws’ kwijt waren – ook al was de ’traagheid’ van CNN en co te wijten aan het feit dat ze niet zo snel bevestiging konden krijgen van het nieuws en dus aan een goede journalistieke reflex. Sindsdien heeft Twitter onder meer Britney Spears, Matt Damon, Harrison Ford en Jeff Goldblum dood verklaard – ten onrechte, voor alle duidelijkheid.

Stefaan Werbrouck

‘Snelheid is meer dan ooit het belangrijkste criterium, onder invloed van nieuwe communicatiemiddelen op het internet als Facebook en Twitter. Alleen gelden de strenge normen van betrouwbaarheid daar veel minder.’