ODE AAN DE CHAOS Een collectie dans- en fictiefilms vat het oeuvre van Wim Vandekeybus en Ultima Vez samen.

Wim Vandekeybus

DANCE & SHORT FICTION FILMS (2006)

FILM: ** tot ****

EXTRA’S: ***

We zagen Wim Vandekeybus voor het eerst in Jan Fabres De macht der theaterlijke dwaasheden (1984). Enkele jaren later deed What the Body Does Not Remember zijn intrede in het internationale danscircuit. Fabre voerde een lichamelijke uitputtingsslag op. Voor zijn eerste soloproject tastte Vandekeybus ook de grenzen van het fysieke kunnen af. Zelf omschrijft hij zijn energieke dansvoorstellingen als ‘imaginaire catastrofes’. Sommigen houden het smalend bij ‘uit de hand gelopen activiteiten van een gymclub’. Anderen komen superlatieven te kort om hun bewondering te verwoorden. Wat er ook van zij: Wim Vandekeybus maakt uitgesproken fysiek danstheater. Hij situeert zich eerder in de Europese traditie à la Pina Bausch dan in de verschillende stromingen van de Amerikaanse postmoderne dans.

Roseland (1990) vat de eerste drie choreografieën van Vandekeybus en zijn Ultima Vezensemble bondig samen. Het werd op scène gefilmd, maar is geen registratie van een voorstelling. Geen enkele dansfilm op deze driedelige dvd-box (met uitzondering van het drie minuten durende Dust) is trouwens een loutere registratie. Doorgaans wordt in een passend decor gefilmd of trekt Vandekeybus de natuur in.

Wie ooit een voorstelling van Ultima Vez bijwoonde, zal opgevallen zijn dat Vandekeybus meer in beelden denkt dan in bewegingen. Hij is meer theatermaker en cineast dan choreograaf. Vandekeybus is een estheet, maar kan niet van l’art pour l’art beschuldigd worden. De choreografieën van Ultima Vez gaan over pijn, het nemen van risico’s, het dierlijke instinct van de mens, dood en leven, communicatiestoornissen en onverschilligheid. Ook de – zowel emotionele als fysieke – inertie van de mens, het ontbreken van oprechte passie en de agressie binnen de samenleving zijn steeds terugkomende motieven.

In de dansfilms wendt Vandekeybus slowmotion en close-ups aan om emoties te benadrukken of een bevreemdende sfeer op te roepen. Zijn soms metaforisch geladen beelden zijn speels, zoals sommige van de dansstukken. Hij jongleert naar hartenlust met contrasterende kleuren (zoals in Body, Body on the Wall), mixt zwart-wit met kleur en filmt vanuit standpunten die de toeschouwer in de zaal nooit te zien kan krijgen. Zijn montage gaat soms staccato of bestaat uit kort gemonteerde fragmenten. Je krijgt evenwel nooit het gevoel naar een onoverzichtelijke beeldenbrij te kijken. Chaos is nu eenmaal inherent aan Vandekeybus’ oeuvre. Zij het een ordelijke chaos, waar de acteurs en dansers elegant en zwierig door bewegen. De kortfilms The Last Words en Inasmuch zijn schitterend. Je herkent er vleugjes Fellini, Tarkovski en Lynch in. Vandekeybus heeft echter geen citaten nodig. Zijn universum en de werkelijkheid waar hij inspiratie uit put, zijn uniek genoeg.

Piet Goethals

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content