MIGRAINEBLUES. HET GRILLIGE ‘A GHOST IS BORN’ gunt ons een existentiële blik in het neurotische hoofd van songwriter Jeff Tweedy.

A GHOST IS BORN

(NONESUCH/WARNER)

IN CONCERT: 4/7 ROCK WERCHTER.

Wilco ****

Yankee Hotel Foxtrot, een plaat die Warner eerst weigerde uit te brengen wegens ‘niet commercieel genoeg’, forceerde twee jaar geleden de definitieve doorbraak voor Wilco. Het was een alt country-plaat met Sgt. Pepper-allures, die melodieuze americana verzoende met atmosferische geluidsgoochelarij met ingebouwde stoorzenders. Het succes bracht de bevestiging voor songwriter Jeff Tweedy’s eigenzinnige ideeën en, als een gevolg daarvan, interne spanningen. De groep viel zowat uit elkaar, waardoor naast Tweedy zelf enkel bassist John Stirratt nog van de originele bezetting overblijft.

Het moedigt de bandleider aan om op A Ghost Is Born nóg resoluter met zijn gebroken stem in zijn neurotische zelf af te dalen. Een song als Hell Is Chrome is een smeekbede. Pikant detail: na de voltooiing van het nieuwe album kickte Tweedy af van zijn verslaving aan pijnstillers. Zijn na een weemoedige piano-intro losbarstende, wilde gitaarsolo in At Least That’s What You Said zou wel eens de evocatie kunnen zijn van de migraineaanvallen die hem naar de pillen deden grijpen. Het is niet alleen zijn passionele speelstijl met tonnen feedback die knipoogt naar Neil Young, globaal is A Ghost Is Born een avontuurlijke rockplaat klaargemaakt op de wijze van de meester.

De conventionaliteit wordt met voeten getreden. Refreinen zijn vaak zoek. De songs drijven op grooves, maar dobberen niet doelloos rond. Ze gaan wel degelijk ergens naartoe. In Spiders (Kidsmoke), steunend op een pulserend ritme uit de Krautrockschool, draaien de gitaren losse, avant-gardistische pirouettes om dan plots weer in het gareel van strakke riffs gehouden te worden. Of wat te denken van de lange, naar minimalist Terry Riley verwijzende ambienttrip waarin Less Than You Think uitdeint. Experimenteel is het zeker, maar na enkele luisterbeurten toch niet zo vervreemdend als je eerst dacht. De grimmigheid en grilligheid missen hun effect niet op deze plaat, die een identiteitscrisis als hoofdthema heeft. In I’m A Wheel, ergens tussen Elvis Costello en Soulwax snokkend, vraagt Tweedy zich luidop af wie hij is. Wij weten het wel: een hoogbegaafd muzikant. Coproducent van A Ghost Is Born is Jim O’Rourke, de rare snuiter die door Sonic Youth geadopteerd werd. Zijn aanwezigheid was al voelbaar op Yankee Hotel Foxtrot, met dit verschil: de effectenjagerij is nu in een veel warmer geluid gewikkeld, waardoor ze minder stoort. Wilco is erin geslaagd zich eens te meer heruit te vinden. Je moet het horen om het te geloven. Peter Van Dyck

Peter Van Dyck