Het brave Vlaanderen heeft dringend behoefte aan guerrillaspervuur. Dat vinden althans de organisatoren van ‘De Nachten’ in Antwerpen. Daarom: Noord-Afrikanen die eindelijk hun stem laten horen en een regelrechte hiphopoorlog.

Door Peter Van Dyck

De Nachten: op 25 en 26/1 in deSingel in Antwerpen

Abdelkader Benali schopte met zijn in ’96 verschenen debuut Bruiloft Aan Zee al meteen de heilige huisjes van zijn geboorteland Marokko omver. Hij bevindt zich op de breuklijn van twee culturen en haalt daar zijn profijt uit. Hij is uit noodzaak eclectisch. ‘Ik gebruik alles. Ik ben amoreel wat dat betreft. Ik ben net een voddenraper.’

Khalid Boudou en Najoua Bijjir brachten met hun boeken het leven van de jonge Marokkanen in Nederland in kaart. Hoofdfiguur van Boudou’s Het Schnitzelparadijs is een vaathulpje dat via allerlei verwikkelingen het zevenderangsrestaurant waarin hij werkt naar de afgrond leidt. Bijjir portretteert in El Wewes drie allochtone meisjes en beschrijft hoe zij traditie en vooruitgang in evenwicht proberen te houden.

Het mag duidelijk zijn dat dergelijke schrijvers, die pendelen tussen twee culturen, een belangrijke voeding zijn voor de Nederlandse literatuur. In Groot-Brittannië heb je een soortgelijk fenomeen met Hanif Kureishi, die in zijn romans openlijk vertelt over zijn persoonlijke verwarring en het racisme.

Aan de andere kant van het Kanaal laten de Aziaten zich ook in de muziek gelden: Nitin Sawhney en Talvin Singh gaan in hun werk op zoek naar hun identiteit. Talvins naamgenoot, Tjinder Singh, komt met zijn groep Cornershop naar De Nachten. Zij stellen er in avant-première hun komende album Handcream For A Generation voor. Het gezelschap van Pakistaanse origine, dat met de Fatboy Slim-remix van Brimful Of Asha een dikke hit had, mengt indie-gitaarmuziek en dance met de sitars en de dholki-drums van de punjabi-pop en ventileert in zijn songs een politieke mening.

In België zijn de migranten die zich in die mate engageren schaars of zelfs onbestaande. Als een stimulans heeft De Nachten een aantal jonge Arabische aspirant-auteurs een dagboek laten bijhouden. Dit project is begeleid door dichter en theatermaker Bart Meuleman en uitgeverijredacteur Harold Polis. Voorts komt de op het Antwerpse Kiel gelande Marokkaanse advocaat Jamaa Guessous in deSingel getuigen van zijn vertwijfeling: waarom blijft hij zich hier ondanks zijn integratie een vreemdeling voelen?

De acteurs Lila Boukhalif, Hazim Kameladin en Carl Ridders brengen het recital El Medina, dat put uit door Arabische dichters neergepende impressies over grootsteden als Bagdad, Beiroet en Caïro. Enkele autochtone muzikanten storten zich in een crossover-avontuur. Olla Vogala stelt met de Algerijnse zanger Djamel een Arabica-programma samen. Eavesdropper kreeg van Villanella een cassette met korangezangen, met de opdracht daar creatief mee aan de slag te gaan. ‘Het zal groovy klinken’, belooft de elektronica-expert. ‘Ik zal voor het eerst in maanden opnieuw op een podium staan en ben zodoende vastbesloten er iets amusants van te maken.’

Eavesdropper is blij dat hij enkel een Arabische stem als werkmateriaal toegestopt kreeg. Daarmee kon hij nog alle kanten uit. Werken met oosterse toonladders is immers niet zo evident. Al heerst er momenteel een opportunistische trend in de elektronische muziek om oosterse elementen, en exotica in het algemeen, te omarmen. ‘Met alle respect, maar wereldmuziek is niet mijn ding’, reageert Eavesdropper. ‘Tenzij gamelan: daar kan ik mij wel in vinden, omdat dat qua klanken aansluit bij wat ik doe.’

Hij vindt het een uitstekend idee dat De Nachten via een oost-westconfrontatie een politiek statement wil doen. ‘Al is het jammer dat we eerst een drama als 11 september nodig hebben om tot het besef te komen dat de stem van de migrant te weinig wordt gehoord. Het is positief dat die mensen eens voor het voetlicht worden gebracht. Al hoeft dat niet noodzakelijk politiek getint te zijn, het kan best ook op een speelse manier.’

Spelenderwijs je stem laten horen: dat is in feite de essentie van hiphop. De Nachten heeft, naast het multiculturele luik, ook speciale aandacht voor de rap op deze editie. Zo wordt er door twee teams een Freestyle Interland uitgevochten, met aan de ene kant de Nederlanders Lange Frans, Raymster en Terilekst en aan de andere de Vlamingen Meta, Castro en Nag. Meta, lid van de Freestyle Fabrik posse, is de bekendste MC van de bende. Voor hem is het afwachten wat de match zal geven. Het is zijn eerste rechtstreekse battle en hij geeft toe dat hij van de concurrentie alleen Terilekst kent.

Rijmwoordenboek

‘Ik zie het als een aangename vorm van rivaliteit. Competitiegeest en opschepperij horen bij hiphop. Dat we het tegen Hollanders moeten opnemen, is natuurlijk een gedroomd excuus om hard van leer te trekken. ( lacht) Ik hoop dat ook het publiek voor wat animo zal zorgen.’

De deelnemers zullen tegen elkaar op freestylen. Verbaal improviseren, zeg maar. ‘De eerste drie jaar van Freestyle Fabrik deden we niets anders. We begonnen al met optredens toen we nog maar twee halve nummers hadden. Voor de rest vulden we de tijd met freestylen. Na verloop van tijd kweek je trucs en stopwoorden. Als je wat ervaring hebt, is het alsof er een rijmwoordenboek in je hoofd opgeslagen ligt. Je krijgt een zekere feeling om zinnen te doen kloppen.’

Al blijft het een riskante onderneming. Meta ondervond onlangs op een jam in de Kaaiman in Antwerpen dat zelfs een doorgewinterde MC nog plat op zijn smoel kan gaan. ‘Ik voelde me niet al te lekker en mijn eerste regel ging al meteen de mist in. Het kwam niet meer goed, zodat ik als een dief in de nacht weer van het podium verdween.’ ( lacht)

Freestylen is een uitvergrote vorm van instant poetry, stelt het persbericht van De Nachten. Ook de Nederlandse dichter Gerrit Komrij erkent de literaire waarde van hiphop. Hij verklaarde zelfs ooit dat de rap de Nederlandse poëzie een toekomst garandeert. Meta beaamt dat er een link is tussen hiphop en literatuur. Het is allebei taalkunst. ‘Een MC speelt eveneens met woorden. Met dit verschil: rapteksten zijn niet bedoeld om gepubliceerd te worden.’

Meta kijkt uit naar de twee hiphopfilms die De Nachten projecteert: Freestyle, een Amerikaanse documentaire met bijdragen van Common, Cut Chemist, The Last Poets, Pharoahe Monch en Mos Def, en Slam met Saul Williams in de hoofdrol, de rijmelaar die het voorbije jaar een indrukwekkend visitekaartje afleverde met de cd Amethyst Rock Star. De New Yorker Mike Ladd, die met Williams, Company Flow en Anti Pop Consortium de gelegenheidsgroep Infesticons vormt, komt naar Antwerpen om zijn hiphop- skills en zijn spoken word performance-kunst te tonen.

Producer DNA en brulboei Rudeboy, beiden ex-Urban Dance Squad, maken hun comeback als The League Of Extra Ordinary Gentleman. In deze nieuwe gedaante graven ze naar de roots van de rapmuziek en verwijzen ze daarbij naar peetvaders als Afrika Bambaataa, Kool Herc en Grandmaster Caz. Voorts krijgen we de crème van de vaderlandse hiphop geserveerd: Starflam en Flip Kowlier, die niet alleen een greep doet uit hét debuutalbum van 2001 Ocharme Ik, maar tevens met ’t verenigde Hof Van Commerce een voorsmaakje zal geven van vers groepsmateriaal.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content