KRAAMKRITIEK. SOCIAAL PAMFLET? PERIODPIC? WEEPIE? Melodrama? Geen idee hoe we ‘vera Drake’ precies moeten noemen, maar een prachtfilm is het zeker.

MIKE LEIGH

MET IMELDA STAUNTON, RICHARD GRAHAM, Eddie Marsan, Anna Keaveney, Alex Kelly, Daniel Mays

Vera Drake ****

Londen, begin jaren ’50. Vera Drake, een huisvrouw uit de arbeidersklasse, leidt met haar echtgenoot en twee kinderen een ogenschijnlijk doodgewoon bestaan. Ze is de draaischijf van het gezin, verzorgt haar oude moeder en helpt de buren waar ze kan. Niemand vermoedt dat ze sinds jaar en dag ongewenst zwangere meisjes aborteert, of arme vrouwen die zich geen extra kind kunnen veroorloven. Ze doet het dan ook in het grootste geheim, uit christelijke naastenliefde, zonder er een cent voor te vragen. Tot een van haar ‘pa-tiënten’ na een mislukte operatie meer dood dan levend in het hospitaal belandt, en haar ‘criminele praktijk’ wordt ontdekt.

De tiende film van Mike Leigh begint ergens tussen een vrolijke driestuiversroman en een moraliteit, maar ontwikkelt zich gaandeweg tot een superieure genretwister. Een melancholische periodefilm. Een bikkelhard sociaal pamflet. Een pakkend vrouwenmelodrama. En bovenal: een complexe casestudy van een vrouw met een geheim, in een naoorlogse klassenmaatschappij die wordt ge-regeerd door angst en hypocrisie.

Net als sommige women’s pictures of weepies uit de klassieke Hollywoodjaren is de titel van Leighs film de naam van zijn ‘heldin’. Maar in tegenstelling tot glamourdiva’s als Bette Davis, Joan Crawford of Lana Turner, is Imelda Staunton als Vera Drake de banaliteit zelve. Haar personage beseft niet dat niet alleen zij, maar de hele klassenmaatschappij waarin ze leeft aan de schandpaal wordt genageld. Vrouwen uit de middle of upper class konden zich bij een ongewenste zwangerschap een fatsoenlijke – zij het even clandestiene – dokter veroorloven. Arbeidersvrouwen moesten het stellen met schaamte, angst, misprijzen en onverschrokken amateurs.

De abortuskwestie vormt de rode draad van de film, maar toch is het Leigh om veel meer dan alleen maar de backstreet abortions te doen. Het is de manier waarop Vera Drake omgaat met de schaamte en de angst die hem fascineert. De tegenstelling tussen de elite en de massa; tussen de mannelijke en verbale klassenjustitie aan één kant, en het vrouwelijke, monddode en machteloze individu aan de andere kant. Die huma-

nistische blik stelt hem in staat om Vera Drake doorheen de verschillende aspecten van zijn film te loodsen – liefdevolle milieuschets, somber gekleurd pamflet, onweerstaanbare weepie – zonder ook maar één keer te oordelen over haar daden.

Meesterlijk opgebouwd naar een verbijsterende finale, wordt deze fraai vormgegeven film (fotografie van Dick Pope, production design van Eve Stewart) gedragen door Imelda Staunton, die voor haar nu al klassieke vertolking zowat alle kritische awards ontving die een acteur of actrice te beurt kunnen vallen. Haar blik en houding op het dramatische moment van haar arrestatie – de dag van de verloving van Vera’s dochter – zijn ronduit weergaloos. Zien is geloven. Jo Smets

Jo Smets