DE NIEUWE OUDHEID. MET ‘TROY’ LEVERT WOLFGANG PETERSEN EEN NIEUWE STANDAARD WAT HOLLYWOODEPIEK BETREFT: BEHEERST HEROïSCH EN STIJLVOL AUTHENTIEK. EN NATUURLIJK POLITIEK.

WOLFGANG PETERSEN

MET BRAD PITT, ERIC BANA, BRIAN COX, BRENDAN GLEESON,

Troy *

Waarover de film precies gaat? Eerst de obligate inhoud. Wat dacht u van deze: Brad Pitt op Malta. Of: Achilles, It’s A Dirty Job But Someone’s Gotta Do It. Dat is alleszins even informatief als een beschrijving van de plot van het oerpunt uit onze westerse literaire traditie, Homeros’ Ilias. Dus, voor de oosterlingen onder u: aan de muren van Troje verzamelt zich een inderhaast door Agamemnon bijeengescharreld pan-Grieks leger. Die meute moet de prinsen van Troje – Hektor, en vooral Paris, die de roof van Helena op zijn kerfstok heeft – een lesje leren. Maar Troje heet oninneembaar te zijn, en Achilles, zoon van zeegodin Thetis, beschermeling van de uilogige Athena, doet niet mee. De snelvoetige nukt om Agamemnons schoftige behandeling van zijn slavin Briseis, Trojaanse dienares van Apollo. Wacht maar, denkt de zonnegod, terwijl Paris zijn pijl scherpt.

En dan nu het goede nieuws: wat een film! Eén en al spaarzaam uitgedeelde treurnis, met zich als mierenkolonies tegenover elkaar opstellende monsterlegers. Daarnaast ook beheerste, soms tot enkele stijlbewegingen gereduceerde gevechtsscènes (de dood van Patroklos, Achilles’ liefje, hier slechts zijn neef, doet de hemel zwart kleuren). Er is heus wat geweeklaag mogelijk. Deze kick flick van 185 miljoen dollar baseert zich deels op Homeros’ gedicht van sterfelijke helden en goden, maar negeert onbeschaamd de rol der olympiërs. In plaats van Apollo en Athene de actie te laten leiden, kiest Petersen kordaat voor de vergoddelijking van zijn sterrencast en pseudo-romantiek. En foei, lelijke goden dat het zijn! Voor het overige bijna helemaal opgebouwd rond het lijf van blauwblik Brad Pitt, fixeren tal van Petersens shots zich als een sfinx op het gelaat van de stervelingen. In het geval van Pitt, die van Achilles-in-actie een stijlfiguur maakt, kan dat nog door de beugel, zolang hij maar geen zware lijnen moet hinniken. Maar o wee – waarom, muze? – als faceliftkoning Peter O’Toole, Priamos van Troje, zijn door Benioff gepende woorden vleugels moet geven. Of als Saffron Burrows, Hektors Andromache, die wij altijd als een vrouw uit één stuk zagen, niet meer dan haar lippen moet tuiten (door een schijnbaar door anorexia aangetast gezicht). En dat op de door clichés gebonden muziek van James ‘Titanic’ Horner!

Ach, wat: deze somber gestemde, wonderlijk naakte en tijdens de val van Troje helemaal verstommende reus van een film maakt het makkelijk naar de top van de blockbusters. Vergeet Gladiator en het epos van de jaren ’50 en ’60, waarin alles groter dan de geschiedenis moest. Troy biedt een nieuwe Hollywoodepiek, vol CGI en toch franjeloos, en jawel: met haar op de tanden. Production designer Nigel Phelps ( Full Metal Jacket, In Dreams) laveert behendig tussen authenticiteit en heldenpraal, met een afkeer voor ornament. En de pure, ontbeende actiechoreografie van Simon Crane is briljant. Kijk met verwonderde blik naar de landing van Achilles en zijn Myrmidonen, het duel van Menelaos en Paris, en de dood van Hektor.

Toch knap hoe Hollywood steeds de geopolitieke actualiteit weet te ondersteunen. Nu alle maskers (en kleren van de Iraakse gevangenen) zijn afgerukt en Amerika’s valse eer gesodomiseerd is door de eigen soldatenhelden, rest de aanbidders van de oorlogsgod geen rechtvaardiging meer. Behalve die van Troy: oorlog is een smerige zaak, wat had je gedacht? Er zijn geen helden, er is enkel macht en de namen van de sterksten blijven bestaan. In het thuisland werd Petersens beste film afgemaakt, zowel door oorlogsvoorstanders die de gebruikelijke propaganda misten, als door tegenstanders, die precies die boodschap vreesden.

FOCUSTRAKTEERT

Win VIJFTIEN DUOTICKETS VOOR DE VERTONING VAN SARABAND VAN INGMAR BERGMAN. Zie pagina 6.

Jo Smets