Zondag 28/2, 14.10 – één. Fred Zinnemann met Montgomery Clift, Ivan Jandl, Aline MacMahon. CH-VS 1948.

Tegenwoordig zou een regisseur voor een film als The Search naar Haïti trekken, maar in 1948 lag de Tweede Wereldoorlog nog erg vers in het geheugen. Zinnemann bouwt zijn drama dan ook op rond de vriendschap tussen een Amerikaanse legeringenieur en een vluchtelingenkind uit Auschwitz. Het resultaat? Integere Hollywood-pathos én het begin van een acteerrevolutie. De hoofdrol was immers weggelegd voor romantisch idool Montgomery Clift.

Monty kreeg voor zijn officieel filmdebuut meteen een Oscarnominatie. Zijn negenjarige tegenspeler, het getraumatiseerde Tsjechische jongetje Jandl , won er ook een, en wel voor zijn ‘buitengewone jeugdige vertolking’. Clift moest het afleggen tegen Laurence Oliver, maar werd door fotograaf Richard Avedon wel geroemd omdat hij ‘een nieuw soort acteren leek te creëren, bijna documentair in zijn benadering’.

Clift speelt een typische all American G.I., fris, charmant en altijd goedgemutst, die een nauwe band met het jongetje krijgt. Toch is het niet zozeer deze vertolking die van hem dé nieuwe Hollywoodsensatie maakte, maar wel die in het eerder opgenomen, maar later uitgebrachte Red River.

In die Hawkswestern krijg je de clash tussen de oldschoolmachostijl van John Wayne en de psychologische gevoeligheid van Clift. Met die vertolking introduceerde hij een nieuwe mannelijke filmster, de zogenaamde ‘hurt guy’, en ging hij James Dean, Marlon Brando en co vooraf. Zijn ultieme rol? From Here To Eternity.

The Search is beïnvloed door het Italiaanse neorealisme en de Trümmerfilms – halfdocumentaire verhalen die zich afspelen in de Duitse oorlogsruïnes. De kracht van Rossellini’s Germania anno zero heeft dit aandoenlijke verhaal niet, al gaat er wel een beklemmende authenticiteit van uit dankzij de cast van echte weeskinderen en locaties als het gebombardeerde Neurenberg en München.

Toch vond Clift dat de film niet ver genoeg ging in het veroordelen van de nazigruwel: hij vocht constant voor wijzigingen in het script. In Judgement at Nuremberg (1961) zou hij zelfs nog een cameo verzorgen als een door nazi’s gesteriliseerde Jood. Het was het laatste wapenfeit van de beautiful loser, die zijn leven verwoest wist door drank, drugs en zijn angst om als homoseksueel te worden geuit. Hij stierf alleen op 46-jarige leeftijd.

(L.J.)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content