DE BILLEN BLOOT. Voor pikante kost in grote hoeveelheden moet u vanaf zaterdag bij Schirn zijn. ‘The Naked Truth’ keert terug naar de legendarische schandaalsfeer van Wenen rond de eeuwwisseling.

SCHIRN KUNSTHALLE

ROMERBERG IN FRANKFURT, VAN 28 JANUARI TOT 24 APRIL. WWW.SCHIRN.DE

The Naked Truth

Waar is de tijd dat kunstenaars nog eens een goed schandaal veroorzaakten? We herinneren ons Damien Hirst die teruggefloten werd omdat hij de aanslagen van 9/11 mooi vond, maar overtuigend is toch anders. Schirn Kunsthalle kijkt verder achterom en lost een lading naakten die honderd jaar geleden voor echte controverse zorgden. The Naked Truth, Klimt, Schiele, Kokoschka and Other Scandals mikt op de radicale impact van kunst over seks en dood. Trefwoorden: Wenen rond het jaar 1900 en het reveil van de moderne kunst onder invloed van een economische groei. Het katholieke, conservatieve Wenen botste hardhandig met de taboedoorbrekende standpunten van een nieuwe generatie en het gedonder kon beginnen. Tot dan toe kon naakt alleen door de beugel als het een allegorisch karakter had, en dat hadden de homo-erotische, voyeuristische, sinistere of zeer expliciete schilderijen van artiesten als Anton Kolig en Egon Schiele bepaald niet. Het heftigste conflict barstte los rond Gustav Klimt. Zijn ontwerpen voor de Weense Universiteit werden zo schandalig onwelvoeglijk bevonden dat de opdrachtgevers het project afbliezen. Klimt schilderde daarop twee doeken, Nuda Veritas en Goldfish, waarin een vrouw ongegeneerd haar achterste liet zien. ‘Aan mijn critici’, luidde de titel oorspronkelijk, waarmee Klimt te kennen gaf wat hij van het stormachtige protest vond.

Rond dezelfde tijd penseelde Schiele een kardinaal en een non in een innige omstrengeling. Hij maakte ook naaktportretten van zichzelf en beeldde herhaaldelijk vrijende vrouwen af. Omdat hij ook hele jonge meisjes in erotische poses presenteerde, werd hij bestempeld als ontvoerder en kinderverkrachter. Schirn bekijkt het aanbod niet stilistisch – gelinkt aan bijvoorbeeld Jugendstil of expressionisme – maar zet de maatschappelijke slagkracht van de fin-de-siècleschilderkunst in de verf. Reden: volgens Schirn-directeur Max Hollein is het gepeperde Wienergehalte wat verwaterd geraakt door de popularisering van Schiele en Klimt in de laatste decennia. Een historisch perspectief en een uitnodigend thema moeten de doeken weer doen spreken en vooral: ze in hun schandalige glorie herstellen. De kunsthal belooft om en bij de tweehonderd freudiaans geserveerde, netjes gebonden en zorgvuldig gekozen schilderijen en tekeningen. Nog niet alles ligt vast, maar door de input van meesterwerken als de Danae en Nuda Veritas van Klimt, de Sich Umarmende Frauen van Schiele en het zelfportret met blauwe achtergrond van Richard Gerstl kan de grootscheepse Schirn-pikanterie nu al bijna niet meer stuk. Els Fiers

Els Fiers