LEONE KING. DE VOLGENS QUENTIN TARANTINO BESTE FILM OOIT GEMAAKT, IS NU EINDELIJK TE BEWONDEREN IN DE VERSIE DIE MAESTRO LEONE VOOR OGEN HAD.

FILM: **** Extra’s: **** (MGM DVD)

The Good, the Bad and the Ugly (1966)

Film. Het op sterven na dode westerngenre werd door Sergio Leone opnieuw uitgevonden en met het derde deel van zijn ‘Man with no Name’- trilogie tot een hoogtepunt gebracht. Veel ambitieuzer opgevat dan de vorige delen ( A Fistful of dollars uit 1964 en For a Few Dollars More uit 1965) heeft The Good, the Bad and the Ugly ondanks de spottende en sarcastische toon ook vaak de allures van een epos. Dit is dan vooral te danken aan de reconstructie van enkele episodes uit de Amerikaanse Burgeroorlog, met verwijzingen naar de loopgravenoorlog van ’14-’18 en naar de nazi-concentratiekampen in de scène waarin Eli Wallach in een barak wordt gefolterd terwijl buiten een orkestje onder dwang een melancholisch muziekstukje vertolkt.

De titel slaat op drie boeven (Clint Eastwood, Lee Van Cleef en Eli Wallach) die koortsachtig op zoek zijn naar een goudschat van de Confederates. Maar in een film waarin het Eastwood-personage Blondie heet, weet je dat de afbakening ‘good, bad and ugly’ niet zo nauw steekt. De episodische en picareske actie wemelt van emoties en motieven die in de Hollywoodwestern zelden (zo extreem) aan bod kwamen: hebzucht, sadisme, absurde humor, amoreel opportunisme. De queeste naar het goud wordt toe gebouwd naar een onvermijdelijke showdown op een oude begraafplaats. De onzichtbare klassieke mise-en-scène van de Amerikaanse western moet hier wijken voor een barokke, opzichtige regie vol opera-achtige effecten en groteske overdrijvingen. In het finale duel-met-drie drijft Leone zijn maniëristische stijl ten top: cirkelvormige configuraties; tergende muziek van Ennio Morricone die voor zijn hoofdthema inspiratie zocht in coyotegehuil; super-close-ups van de ogen van de tegenstanders. In zijn daaropvolgende western Once Upon a Time in the West (vorig jaar door Paramount voorbeeldig gedigitaliseerd) zou hij het genre plechtig ten grave dragen.

Extra’s. Grootste extra van deze schitterende dvd-uitgave is de film zelf, waarvan we de gerestaureerde integrale versie van 171 minuten te zien krijgen die oorspronkelijk alleen in Italië in roulatie kwam. In alle andere landen circuleerde een met bijna twintig minuten bekorte versie, typisch voor de minachting die de spaghettiwestern te beurt viel. In een vorige dvd-editie werden de teruggevonden scènes als apart bonusmateriaal gepresenteerd, hier worden ze wanneer ze de verhalende logica ten goede komen opnieuw in de film geïntegreerd. De langere folterscène die Leone al uit zijn eerste montage verwijderde, kun je apart bekijken. Van de verloren Socorro-scène in een Tex-Mex-pueblo krijgen we een reconstructie aan de hand van foto’s, fragmenten uit het scenario en beelden uit de trailer. De toegevoegde opnamen waarvan tot nog toe alleen een Italiaanse dubbing bestond, werden door Eastwood en Wallach opnieuw ingesproken. De digitale poetsbeurt doet de Techniscope fotografie van Tonino Delli Colli alle eer aan; ook de geluidseffecten werden bijgewerkt, met een vollere sound tot gevolg. Dit fraai staaltje van filmarcheologie wordt nog stevig aangevuld door bijzonder degelijk bonusmateriaal. Time-recensent Richard Schickel gaat in zijn commentaar dieper in op de stijl van Leone (keuze van shots, muziek, montage, ritme, motieven, obsessies, kijk op de wereld). De extra schijf bevat documentaires over Leone en Morricone, de loopgravengevechten tijdens de Burgeroorlog en de fotochemische restauratie. Deze The Good, the Bad and the Ugly mag in geen enkele dvd-collectie ontbreken.

Patrick Duynslaegher