Dave Mestdach
Dave Mestdach Chef film van Knack Focus

You spyin’ on me? In zijn tweede film als regisseur snuistert De Niro in de vieze papieren van de CIA.

Robert de Niro met Matt Damon, Angelina Jolie, Robert de Niro, Alec Baldwin, William Hurt

Norse mannen die met deukhoed, regenjas en afluisterapparatuur door donkere hotelkamers struinen, woorden die steken als dolken en meer intriges dan er in een jaargang van Big Brother te noteren vallen. In zijn tweede film als regisseur (zijn debuut A Bronx Tale dateert van 1993) vertelt Robert De Niro het verhaal over de ontstaansgeschiedenis van het CIA. Het werd een bloedernstige, intelligente, grondig geresearchte en bij vlagen ook lichtjes gezwollen studie over de schaduwkant van de Amerikaanse Droom, waarin poker wordt gespeeld met mensenlevens en clandestien in oorlog en vrede gemarchandeerd.

Hoofdpersonage in deze gefictionaliseerde biopic is Edward Wilson (een gradueel grijzer wordende Matt Damon) die als Yalestudent het geheime eliteclubje Skull and Bones vervoegt en wat later ingelijfd wordt door Wild Bill Donovan (De Niro), de veiligheidsadviseur van president Roosevelt. Zijn taak: een organisatie op poten zetten die over de veiligheid van het Amerika hunner dromen moet waken (lees: een ultranationalistische maatschappij waarin alleen het blanke establishment het voor het zeggen heeft) en buitenlandse bedreigingen detecteren. Zijn probleem: zorgen dat de scheidslijn tussen goeien en slechten, patriottisme en paranoia, pervers machtsspel en kinderlijke fantasie niet nog vager wordt dan ze al is.

Dat een en ander nefast is voor Wilsons privéleven – met Angelina Jolie die van gezagsgetrouwe Mata Hari tot bittere echtgenote muteert – hoeft niet te verbazen. Maar die huis-, tuin- en keukentaferelen zijn duidelijk niet het sterkste punt van dit plechtstatige, langs allerlei complexe flashbacks kronkelende spionage-epos. Veel interessanter en subtieler uitgewerkt zijn de politieke achterpoortjes waarlangs Wilson beweegt – de film begint in 1947 met de start van de Koude Oorlog en eindigt in 1961 met de Varkensbaaicrisis – en de psychologische oorlogsvoering waarvan Wilson uiteindelijk ook zelf het slachtoffer wordt.

Wanneer een Cubaanse maffiabaas, door het CIA gepolst om Fidel Castro uit te schakelen, zich afvraagt of zwarten, Joden en latino’s wel een rol kunnen spelen binnen White Anglo-Saxon Protestant-supermacht USA en aan Wilson gepikeerd de vraag stelt: ‘Wat have you got?’, antwoordt de verbitterde idealist en mislukte huisvader dan ook cynisch: ‘ The United States of America. The rest of you are just visiting.’ Nee, een patriottisch plaatje is het niet dat De Niro en scenarist Eric Roth (die ook al The Insider, Ali en Munich neerpende) van hun heimat ophangen.

Of dat ook de reden is waarom dit claustrofobische dossierdrama overzees maar lauwtjes werd onthaald? Dat laten we over aan de Noam Chomsky’s onder u. Feit is dat deze Godfatherachtige vertelling over het schimmige spionnenwereldje (Francis Ford Coppola is niet toevallig producent) naast de beste John Le Carré-adaptatie kan staan, en zijn paar valse noten en al te zelfbewuste pathos clever weet weg te moffelen – zoals het een agentschap in duistere zaakjes betaamt.

Dave Mestdach

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content