Kung Fu Fighting, 99 Luftballons of de Macarena. Een one-hit wonder is een ster die even schittert om daarna onverbiddelijk te doven. Deze zomer richten we de blik op de supernova’s aan het filmfirmament. – ‘Maak toch gewoon opnieuw een film van 35.000 dollar die aan de kassa 250 miljoen opbrengt. What’s the problem?‘ Na het onverwachte megasucces stonden de makers van The Blair Witch Project voor een onmogelijke opdracht.

‘In oktober 1994 verdwenen drie filmstudenten in de bossen bij Burkittsville, Maryland, waar ze een documentaire aan het draaien waren. Een jaar later werden hun opnames gevonden.’ Met die boodschap begint The Blair Witch Project (1999), de lucratiefste horrorprent ever. Maar in tegenstelling tot wat velen destijds oprecht geloofden, is iedereen levend en wel teruggekeerd uit die bossen. Het enige dat er nog steeds verdwaalde rondjes draait, zijn de carrières van de betrokkenen.

Regisseurs Eduardo Sánchez en Daniel Myrick joegen destijds al hun kredietkaarten in het rood om voor een goeie 30.000 dollar hun hobbyproject te draaien. Ze schopten het ermee tot in Sundance, sloten daar een distributiedeal van 1 miljoen dollar met Artisan Entertainment en zagen The Blair Witch Project het fenomeen van het filmjaar worden. In augustus 1999 stonden ze op de cover van Time, vandaag staan ze nergens. De paar keren dat ze recent nog de vakpers haalden, was bij hun zoveelste straight-to-dvd-griezelprent, in het geval van Sanchez laatst iets met Bigfoot, Myrick zou een op feiten gebaseerd verhaaltje aan het filmen zijn over een stalker die zich verstopt onder het bed van zijn slachtoffer.

NIEMAND HAD DESTIJDS VERWACHT DAT Blair Witch zo’n hit zou worden en dus hadden de twee heren een vrij mooie inkomstenverdeling kunnen onderhandelen voor alles boven de 10 miljoen dollar. Het werden er alles tezamen 250. Naar verluidt hebben Sánchez en Myrick daar elk een kleine 4 miljoen van overgehouden. Niet de jackpot die je normaal bij dit soort rags to riches-verhalen verwacht, maar meer dan voldoende voor een eigen huis en een plek onder de zon.

Voor de hoofdrolspelers is het allemaal net iets minder fortuinlijk afgelopen. Heather Donahue betaalt vandaag haar rekeningen met het telen van medicinale marihuana, Michael C. Williams verhuist meubels en Joshua Leonard acteert nog steeds, in films en series die obscuurder zijn dan de wouden rond Burkittsville. Hun achterstallige loon hebben de acteurs nog gekregen maar de grote miljoenenkoek ging aan hen voorbij. ‘Mijn enige positieve herinnering aan mijn interactie met Artisan Entertainment’, aldus Leonard, ‘was de fruitmand die ze me stuurden toen de film de kaap van 100 miljoen dollar had overschreden.’

Donahue en co. gebruikten voor hun rollen hun eigen namen, wisten filmdatabase IMDb ervan te overtuigen hen de status ‘missing, presumed dead’ te geven en werden slachtoffers van hun eigen geloofwaardigheid. ‘Het allerergste’, aldus Donahue, ‘is dat mensen boos bleken dat we nog leefden.’ Iedereen dacht inderdaad dat de acteurs helemaal niet acteerden maar gewoon zichzelf waren. Nu ja, iedereen. In elk geval Michael Williams toen hij tien jaar later – in een poging zijn carrière te herlanceren – de site DearMrSpielberg.com startte als een open brief aan de legendarische regisseur omdat hij ooit ergens gehoord had dat Spielberg hem zo goed vond in Blair Witch.

Op zich overigens geen slecht idee want als er iets is dat het onverwachts overdonderende succes van The Blair Witch Project kan verklaren, dan is het hoe de fílm gepromoot werd met web als marketingtool. Wat Sanchez, Myrick en Artisan met blairwitch.com voor elkaar kregen, geldt nog steeds als een schoolvoorbeeld van virale marketing uit het pre-Facebooktijdperk – zeg maar het tijdperk waarin mensen alles wat op internet stond nog zomaar geloofden. Op die site vind je nog steeds info over de ‘verdwenen filmstudenten’, foto’s van de ’teruggevonden auto’, nieuwsberichten over ‘de zoektocht’ en interviews met ‘familieleden’. Het ziet er allemaal een beetje gedateerd uit, maar nog steeds erg plausibel. De aandacht voor details is, welja, een beetje griezelig.

De enige ‘klassieke’ advertentie die voor Blair Witch gemaakt werd, was een volle pagina in vakblad Variety, met enkel dit: ‘blairwitch.com: 21,222,589 hits to date.’ Geen woord over de film, maar de boodschap was niet mis te verstaan. Wie de site nog niet had gezien moest zelf wel vermist en vermoedelijk dood geweest zijn. En wie de site wel had gezien kon alleen maar geïntrigeerd zijn. Waren dit acteurs of echte mensen, en zouden ze echt verdwenen zijn? Niemand gaat toch fake interviews opnemen met de politie als promostunt? De ergste schrik die The Blair Witch Project uiteindelijk heeft teweeggebracht had niks met heksen, psychokillers of verdwalen in enge wouden te maken maar alles met fear of missing out. Je moest het niet alleen zien om het te geloven, je moest het ook zien omdat je het niet mocht missen.

HET SUCCES VAN THE BLAIR WITCH Project wordt vaak toegewezen aan die strategische marktbenadering, maar waarom net deze formule viraal ging is moeilijk te achterhalen. Het mooiste bewijs daarvan is dat makers noch de filmstudio het precieze succesrecept bleken te hebben. Nochtans blijkt de formule uiterst kopieerbaar: in 2007 was er plots Paranormal Activity. Verruil bossen en heks voor een woonhuis met klopgeesten en je krijgt in principe dezelfde film. En hetzelfde succesverhaal. En hetzelfde one-hit wonder-statuut. Of had u de laatste jaren nog veel films gezien van Oren Peli?

VOLGENDE WEEK C’EST ARRIVÉ PRÈS DE CHEZ VOUS.

DOOR SAM DE WILDE