Vlamingen hebben een baksteen in de maag en houden van quizzen. Wat een funky volk zijn we toch. En de tv is duidelijk een spiegel van de maatschappij. Ofwel zie je mensen die zich uitsloven met houweel en waterpas, hun agressie kanaliseren door een vals plafond uit te slaan of uit een reeks afgrijselijke faiences de ‘modernste’ kiezen. Of ze beantwoorden vragen van Ben Crabbé, Herman Van Molle en als ze jong genoeg zijn van Koen Wauters. Je kan er niet vroeg genoeg aan beginnen.

Met quizzen valt geld te rapen. In periodes van zwarte sneeuw overweeg ik wel eens een uitstap naar de prostitutie of het quizmilieu, maar bij beide bekruipt me toch een zekere gêne. Er is wel een gulden regel: hoe moeilijker de quiz, hoe kleiner de buit. Walter Grootaers stuurt je naar huis met astronomische bedragen in ruil voor antwoorden op de meest debiele vragen. Herman Van Molle zuigt met een demonische glimlach op het gezicht je hersenen leeg en je moet het stellen met een of andere encyclopedie op cd-rom. Tja, echte quizzers doen het dan ook voor de eer. Quizzen is hun leven en hun hele persoonlijkheid is gebaseerd op wat ze weten. Als je dan afgaat op de nationale televisie ligt een onomkeerbare identiteitscrisis in het verschiet.

Maar tegenwoordig frequenteren ook BV’s het quizmilieu. In De slimste mens ter wereld en De nieuwste quiz mogen ze bewijzen dat ze over een pak algemene kennis beschikken of elke dag nauwgezet vier kranten lezen.

Ik kijk graag naar De slimste mens. Het is een beetje een vervolgverhaal. Als je Neighbours gemist hebt, is er nog De slimste mens, met dat verschil dat er vaart in zit. En je hoeft je vrije tijd niet door te brengen, ingegraven in archieven of gekluisterd aan Nationale Geographic, om al eens een antwoord te weten. Terwijl ik bij de quizzen van Herman Van Molle meestal wezenloos voor me uitstaar en bij god niet weet waar ze het over hebben, roep ik tijdens De slimste mens heel enthousiast zoveel mogelijk juiste antwoorden naar Erik Van Looy. Die dan een beetje onbeholpen staat te grijnzen. Leuk. De nieuwste quiz gaat me te traag en ik heb het vage gevoel dat ik het allemaal al eens op een ander heb gezien. Maar dat kan ook aan Bruno Wyndaele liggen natuurlijk. In ieder geval, al die BV’s leggen een hoop strijdvaardigheid aan de dag en zijn vast van plan een goede beurt te maken in de ogen van kijkend Vlaanderen. Er vallen geen cheques, cd-roms of stofzuigers op te strijken, dus doen ze het louter voor de eer. En als zo’n quiz De slimste mens heet, hangt er wat van af natuurlijk. De kandidaten die het rustigst blijven, scoren het best. Dat heeft met een of ander boeddhistisch inzicht te maken. Heel Vlaanderen lag na een week aan de voeten van Greet Op de Beeck die met een engelachtige glimlach de een na de ander naar huis speelde.

Andrea Croonenberghs verging het minder goed in De nieuwste quiz.Toen Rik de Leeuw nog even langskwam in haar kleedkamer voor het programma begon, zat ze de krant van buiten te blokken. Ze gloeide van strijdlust. Het mocht niet baten. Als ze al een antwoord wist, riep ze het voor haar beurt waardoor haar tegenspelers met de punten gingen lopen. En als de anderen een goed antwoord gaven, riep ze verontwaardigd: ‘Ja, dat wist ik ook’. Ze ging compleet de mist in. En vond het vreselijk.

Mij is elke competitiedrang vreemd. Ik moet altijd hard lachen om mijn eigen blunders. Ik zie niet in wat ik zou moeten bewijzen. Nutteloze kennis verzamelen en daar dan mee lopen pronken, lijkt me een echt mannending. Maar voor Andrea bleek het een cruciale kwestie. Is het quizgegeven voor haar het nieuwe terrein waar we de strijd der seksen moeten uitvechten en de bevrijding van de vrouw moeten consolideren? Daar leek het een beetje op.

Geef mij maar Ann Van Elsen. In de eerste aflevering van De slimste mens ging ze zowaar met de titel lopen. Dankzij een vraag over K3. En tot haar eigen oprechte verbazing. Kijk, daar kon ik me volledig in herkennen. Door Mieke Debruyne

Mieke Debruyne