Maar liefst twee officiële tentoonstellingen op het stripfestival van Angoulême zijn Vlaams. Zou het dan goed gaan met de Vlaamse strip? Voordat u nationalistische reflexen krijgt, brengt dit eigenzinnige alfabet de nodige nuance aan. Door Gert Meesters

31e Festival International de la Bande Dessinée in AngoulÊme

van 22 tot 25 januari. Met tentoonstellingen over Sint-Lukas Brussel en Dave McKean. Het volledige programma staaT op www.bdangouleme.com.

ADHEMAR De Bronzen – Oudste en meest gerespecteerde stripprijs in Vlaanderen, al is er niet bepaald sterke concurrentie. Sinds vorig jaar met Dick Matena ook wel bekend als de Vlaamse Gemeenschapsprijs voor Strips. Minister van Cultuur Paul Van Grembergen voerde met de invoering van die prijs een belofte van zijn voorganger Bert Anciaux uit, die na een stripbeleid ook een stripprijs had beloofd. Een persoonlijke overwinning was dat voor VTM-journalist Patrick Van Gompel, voorzitter van de Bronzen Adhemar Stichting. Zie ook Fonds.

BEELD BEELD Leuvense vzw die met haar tentoonstelling over de Engelsman Dave McKean vorig jaar zo scoorde dat Angoulême die tentoonstelling in zijn festivalprogramma heeft opgenomen.

BIEBEL Originele Vlaamse strip door Marc Legendre. Stopte in 2002. Wordt gemist.

BUITENLAND Altijd een moeilijk begrip geweest voor de Vlaamse strip. Van de klassieke Vlaamse reeksen hebben alleen Suske en Wiske (Nederland en Wallonië), Jerom en Bessy (Duitsland) een stevige voet aan wal (gehad) in andere gebieden. Kiekeboe doet verwoede pogingen in Nederland, door bepaalde albums daar onder de reekstitel Fanny en co uit te brengen. In plaats van Vlaamse bestsellers te exporteren, kiezen sommige auteurs ervoor internationaal werk te maken voor internationale uitgevers. Die methode lijkt beter te lukken. De Vlamingen Marvano, Jan Bosschaert, Griffo, Steven Dupré, Ferry, Ersel, Jean-Pol, Christian Verhaeghe zijn alleszins zichtbaarder in het buitenland. Zie Lucky Luke, XIII.

CIJFERS Geen enkele uitgever is happig op het vrijgeven van zijn oplages, maar vast staat dat de meest succesvolle Vlaamse reeksen op het thuisfront per nieuw boek om en bij de 100.000 exemplaren verkopen. De verhouding aantal exemplaren per aantal inwoners in Vlaanderen maakt grote striplanden als Frankrijk en de Verenigde Staten razend jaloers.

DEBUTEN De laatste tijd meer en moediger, zoals Paradijs op aarde van Stijn Gisquière en Steenstof van Gerolf Van de Perre. Zie ook Enthousiasme, Fonds.

DISTRIBUTIE Achilleshiel van de strip in Vlaanderen. Grote winkelketens slaan enkel bekende boeken met grote oplages in. Het netwerk van gespecialiseerde stripwinkels is te klein om een flinke oplage te halen. Vraag: hoe verzeker je je dan als beginnende reeks van een aanzienlijk publiek? Zie TV.

ENTHOUSIASME Fijn dat we dat nog hebben. Zonder uitgevertjes met veel liefde voor de kunstvorm, zoals Bries, Grint of Oogachtend, zou een meerwaardezoeker in de Vlaamse strip zijn gading niet vinden. De oplages zijn echter navenant.

FONDS Een netjes uitgebalanceerde stripcommissie van het Fonds voor de Letteren mocht in 2003 een aalmoes van a 100.000 voor stripbeleid verdelen, gaf die vooral aan de niet-commerciële strip en kreeg daarvoor vreemd genoeg van commissielid Van Gompel de wind van voren in de pers. Vervolgens nam de commissievoorzitter ontslag. Officieel had het een niks met het ander te maken, maar dat vinden we moeilijk te geloven.

GENERATIE NIX Dertigers die zich met hun strips in de Vlaamse pers thuis voelen, maar in boekvorm nog geen gigantische oplages halen: Ilah ( Cordelia), Kim ( Esther Verkest), Nix ( Kinky & Cosy), Bart Schoofs ( Braaf Varken).

HOREMANS Marc – Alias RayMan. En daarnaast Pieter de Poortere ( Boerke). En Philip Paquet. Beloftevolle, maar nog te veel in de schaduw opererende auteurs. Onthoud hun naam voor hun volgende uitgave bij Bries.

INK Enige regulier striptijdschrift dat Vlaanderen momenteel rijk is. Professioneel verpakt, maar te weinig redactioneel gestuurd. Zie ook Sint-Lukas.

JANSSEN Zonder bolhoed. Jeroen – Eigenzinnig auteur, die onlangs positief verraste met Bakamé, een soort Reinaert in Afrika.

KAMAGURKA Vlaams auteur van een ongewone oorspronkelijkheid. Werd eerst veel gekopieerd en kopieert nu zichzelf.

KRANT Jarenlang de favoriete biotoop van de Vlaamse strip. Tegelijk een efficiënt promotiemiddel en een gegarandeerd inkomen voor Vlaamse striptekenaars. Zie ook Vandersteen.

LUCKY LUKE De enige Vlaamse strip die in meer dan één buitenland is doorgebroken. Kortrijkzaan Morris draaide dan ook op het juiste naoorlogse moment mee in de bloeiende Frans-Belgische strip en zijn vakmanschap en mercantilisme zorgden voor de rest. De cowboy die sneller schiet dan zijn schaduw moet de dood van zijn schepper overleven, maar het is voorlopig erg rustig rond nieuwe albums. Zie ook Buitenland.

MERHO Auteur van Kiekeboe. Met zijn 55 de jongste auteur die een klassieke Vlaamse familiestrip van nul heeft opgebouwd tot een van de populairste, zo niet dé populairste strip in Vlaanderen. Zoals Jef Nys zei: ‘Gij hebt nog twee minuten chance gehad.’

NYS. Jef – Auteur van Jommeke en miskend genie. Ondanks zijn zeer conservatieve ideeën en matige taalbeheersing heeft hij van zijn Jommeke een perfecte kinderstrip gemaakt, met heldere tekeningen, een vreemde maar toch herkenbare wereld en een aantal onsterfelijke vondsten. Heeft onlangs naar verluidt zijn vijftig miljoenste album verkocht (in Vlaanderen alleen!), na 223 afleveringen van zijn strip.

ORPHANIMO! Een opvallende poging om een nieuwe kinderstrip te lanceren, door Ivan Adriaenssens en de gebroeders Vincent. Ook Roboboy van Luc Cromheecke en Willy Linthout zijn zo’n poging. Hun taak is het zo ver mogelijk weg te blijven van het kinderreeksenkerkhof waar het laatste decennium Sarah en Robin, Baxter, Waterland, Sam, Biebel, Pitch hun zerkje kregen. Zie ook Standaard.

POPULISME Slepende ziekte, niet beperkt tot de stripwereld. Veel professionele stripmensen willen liever niet weten dat je over een strip soms diep kan nadenken, zoals je dat over een roman of een film kan.

SINT-LUC/KAS Met een c in Gent, met een k in Brussel. In Gent met Ferry, in Brussel met Johan De Moor en Nix. Op beide plaatsen proberen ze aankomende stripauteurs op te leiden, maar voorlopig vindt Brussel de meeste weerklank. De Brusselse stripschool wordt tentoongesteld in Angoulême, met beide praktijkdocenten als gastcuratoren.

STANDAARD UITGEVERIJ Groot gemaakt door Suske en Wiske en nog steeds de uitgeverij waar de langlopende succesreeksen ontstaan ( De Kampioenen) of terechtkomen ( Urbanus, Kiekeboe). Enige echte concurrent is Dupuis, dat het fonds van ex-Het Volk ( Jommeke, K3, M-Kids…) heeft opgekocht. Standaard is een aantal talentrijke auteurs, zoals Dupré en Legendre, kwijtgeraakt en probeert onder andere met Marc De Bel-strips nieuwe goudaders aan te boren.

QUASIMODO Adaptatie van Notre-Dame de Paris van Victor Hugo door Tom Bouden. Naast zijn medewerking aan FC De Kampioenen zorgt Bouden met onder andere Herman de lichtrode ridder (met Kim), Flikkerzicht, Max en Sven bijna in zijn eentje voor het segment homostrip in Vlaanderen.

RONNY Matton De baas van Uitgeverij Talent, dus de man die sneller collecties en imprints creëert dan zijn schaduw. Als de interne samenhang en de kwaliteit van zijn fonds enigszins evenredig waren met zijn legendarische dynamiek, dan zaten we in Vlaanderen gebeiteld.

TV De favoriete inspiratiebron voor commerciële uitgevers en auteurs. Dé manier om een strip snel populair te maken. Kijk maar naar Samson en Gert,De Kampioenen of De Pfaffs. Hec Leemans vindt De Kampioenen blijkbaar nog niet voldoende, want hij neemt ook al het scenario van de strip W817 voor zijn rekening.

URBANUS Meer en meer joker voor de Vlaamse strip. Was zelf verbaasd door het succes van de naar hem genoemde stripreeks, die ondertussen al voorbij album 100 zit. Schrijft ook de scenario’s van Klein Suske en Wiske en De geverniste vernepelingskes ( celebrities-strip voor Jan Bosschaert).

VANDERSTEEN Al dertien jaar dood en toch regeert zijn schaduw nog. Hij definieerde het genre van de Vlaamse krantenstrip, zette de norm op twee stroken per dag en introduceerde door de hoeveelheid werk die dat meebracht, indirect het studiosysteem.

WEGCIJFERING Vlaamse tekenaars zijn er kampioenen in. Door het studiosysteem werken nog veel striptekenaars in de schaduw van anderen. Tegenwoordig wisselen ze wel eens van broodheer, kijk maar naar Dirk Stallaert (eerst Kramikske met Jean-Pol, dan Nero met Marc Sleen, nu Kiekeboe met Merho).

XIII Reeks over een man die zijn geheugen kwijt is. Een van de grootste commerciële succesverhalen van het Europese boek, maar weinigen weten dat achter het internationale pseudoniem van tekenaar Vance de in Spanje verblijvende Vlaming William Van Cutsem schuilt. Al is dat niet bepaald een reden om spontaan de Vlaamse Leeuw aan te heffen.

YAACK Alias Jacques Bakker, scenarist van reeksen als Robert en Bertrand, Erik en Scorpio in de jaren tachtig en negentig. Dit soort cheesy naamherspellingen is een tijdje mode geweest bij Vlaamse scenaristen. Andere notoire exemplaren zijn Marck Meul (Marc Meul), scenarist van Robert en Bertrand en Bessy Natuurcommando, en De Marck (Marc Daniëls), tekenaar-auteur van Stam en Pilou.

ZOON VAN NERO Samen met zijn vader en geestelijke vader vorige maand stevig uitgewuifd. Zie Adhemar.

Door Gert Meesters

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content