Vijf manieren om op te vallen op een podium

The Velvet Underground speelde stokstijf met de rug naar het publiek. PIL deed het van achter een scherm. De anti-act is ook een act. Stomdronken en/of apestoned een concert ingaan, is van alle tijden. Jim Morrison, Shane MacGowan, Evan ‘Duvel’ Dando zijn de meest notoire drankorgels, Jim Morrison – hij weer -, Lou Reed, Julian Cope, Jane’s Addiction en Happy Mondays de beruchtste drugsbaronnen. Joe Cocker liet in al zijn voorzienigheid een emmer op het podium staan, waarin hij na een van zijn oerschreeuwen de fluimen, rochels en kots kon kwakken. Ook religie scoort: Sinead O’Connor scheurde een prentje van de paus doormidden, Madonna kreeg na haar Blonde Ambition-tournee het Vaticaan op haar dak, en Marilyn Manson is de baarlijke duivel zelf. David Bowie zeeg dan weer in een vlaag van overdreven pathetiek tijdens het Freddie Mercury Memorial Concert neer op zijn knieën en hief het Onze Vader aan. Losse flodders uit het verleden. Laten we een en ander bundelen en vijf trends afmeten.

1 Draag een korte broek (of geen broek)

Popsterren, imago en outfit. Het is een drievuldigheid. Na David Bowie en Alice Cooper zijn geverfde vogels nooit meer weggeweest. Kiss, Marilyn Manson en Slipknot zijn de ‘mooiste’ voorbeelden. Mascara en maskers maken deel uit van hun wereldwijde imagocampagne. Dan liever de schoolboy look van Angus Young, gitarist van AC/DC, en de escapades van David Byrne, die zich nu eens vermomde als een Kabouter Plop met zwemvliezen, dan weer als een vuurrode variant van Pino van Sesamstraat. En Morrissey die ten tijde van The Smiths weleens met veren in zijn achterwerk rond- waggelde. The New York Dolls waren vijf venten verkleed als vampen, en Eels sleurde op een van de vorige tournees een blazer verkleed als kerstman mee. In hart- je lente, welteverstaan. Maar het verst gingen The Residents. Niemand heeft ooit geweten wie ze waren. The Residents waren het perpetuum incognito.

Over naar gebrek aan kledij en vermomming: Toen Jim Morrison in 1969 tijdens een optreden in Miami voor de zoveelste keer zijn lul bovenhaalde, rekende de politie, die hierop gerekend had, hem in. De beruchtste navolger van Morrison is Iggy Pop, gevolgd door de slechts van witte kousen op tactische plaats voorziene Red Hot Chili Peppers, en onze Hobokense Pepper Axl Peleman, in een intussen ver verleden. Van de andere kunne onthouden wij liever niet de talloze malen ontblote voorgevel van Courtney Love, wel die van Siouxsie Sioux en Lil Kim, de oogverblindend felle topjes van Anouk en Annie Lennox, en de Gaultier-bustehouder met steek- motief van Madonna.

2 Sloop je instrumenten

Midden in de flower power-periode trokken twee acts zich weinig aan van peace & love. Nadat Jimi Hendrix zijn gitaar vanuit de nek bespeeld had, ging hij over tot de rituele slachting ervan. Eerst terroriseerde hij zijn publiek nog met feedback en noise, waarna hij het auditieve gevecht tussen gitaar en box uitbreidde tot een lijfelijke confrontatie. Ze in de fik steken, was een geliefkoosde bezigheid. De andere sixties-act met vandalenstreken was The Who. Aan het einde van My Generation maaide drummer Keith Moon zijn trommels en cimbalen als een bezetene de vernieling in, molesteerde de molenwiekende Pete Townshend zijn gitaar en deed zanger Roger Daltrey met zijn microfoon iets wat op hamerslingeren leek. Dat allemaal terwijl John Entwhistle, de coolste bassist van het westelijk halfrond, verveeld toekeek en af en toe nipte van het glas melk dat naast hem op een standaard stond. De sloopwerken van The Who zijn vaak gekopieerd. De enige die de groep kon evenaren, was Nirvana, daarna kwamen enkel de afkooksels. Als nu nog een band de instrumenten de vernieling injaagt, ontlokt dat eerder een geeuw van verveling dan een brul van opwinding. We hebben het gehad.

3 Breng af en toe je huisdier mee

Voer voor Gaia. Alice Cooper maakte van het podium letterlijk een zootje: kippen, duiven en een rondje french kissin’ met een boa constrictor, niets was hem te min. ZZ Top liet de bühne vollopen met roofvogels, bizons en ratelslangen. John Cale wrong medio jaren zeventig menige kip de kop af, terwijl Ozzy Osbourne zich bekwaamde in het afbijten van de koppen van nepvleermuizen – tot een overenthousiaste fan hem eens een echte toegooide… Feministen kunnen dan weer aanstoot nemen aan The Beastie Boys, die op podium kooien lieten aanrollen met daarin halfnaakte, geketende vrouwen.

Toen Nick Cave nog jong was, werd er duchtig op podium geürineerd. Cabbage, de vrouwelijke drummer van The Butthole Surfers, plaste zelfs het publiek in, via een constructie met baseball bats. Publieksmishandeling. DJ Sid Wil- son van Slipknot stortte van een balkon op een fan, en Axl Rose daalde neder teneinde een andere fan een mep in het gezicht te verkopen. The Stranglers hadden een kom onrijpe bananen op podium staan. Als iemand uit het publiek richting zanger Hugh Cornwell spuwde, ging die hem hoogstpersoonlijk halen om zo’n staalharde banaan in zijn reet te flikkeren.

4 Leer je publiek van dichtbij kennen

Een pogoënde massa, kerels die het podium opklimmen om zich dan neer te storten op de eer- ste rijen, het werd een massasport ten tijde van de punk, een olympische discipline tijdens de grunge. Niet alleen bij het aanwezige publiek, ook de artiest zelf bekwaamde zich in deze bedrijvigheid. Het stijlvolle stagediven, de rituele, bijna religieuze eenwording met het publiek had zijn talentrijkste uitvoerder in Eddie Vedder van Pearl Jam. Schoonspringen van op de tienmeterplank, zonder water. Huiveringwekkender dan de flirts met de afgrond, zijn die met de hoogte. Midden in zijn vendelzwaaiperiode wilde Bono ook weleens als een machtige oppergod ver boven zijn publiek uittorenen, en beklom hij als een wildeman de stellages van de festivalpodia. Uiteindelijk zou de entourage van Bono hem dat onder zachte dwang verbieden. Tommy Lee, drummer van Mötley Crüe, liet zich met zijn drumstel in een metalen kooi hoog boven het publiek takelen.

Maar al bij al klein bier: toen The Rolling Stones hun Steel Wheels/Urban Jungle-tournee in Duitsland afwerkten, kreeg het publiek eerst nog Die Toten Hosen in de maag gesplitst. De volstrekt mesjoche zanger be- klom niet alleen de stellingen van het gigantische podium, hij hief, met het hoofd naar beneden en slechts met de benen vastgeklemd, doodleuk het volgende lied aan. Nu ja, mocht hem iets overkomen zijn, wie had erom gemaald? Alice Cooper ontsnapte aan de dood toen tijdens zijn habituele zelfophangingsnummer een veiligheidstouw het begaf en een roadie snel de man moest bevrijden.

5 Laat de acteur in jou de vrije loop

De podiumact als symbool van het Ego van de Artiest. In hun strijd om het hoogste podium, de meest verblindende lasershow, de meest extravagante act, gingen sommige muzikanten echt wel ver. Spektakelrijke extravaganza is altijd essentieel geweest bij Jane’s Addiction en George Clinton, en ook de gigantische opblaaspoppen bij Kiss en The Rolling Stones, het legendarische zwevende varken bij Pink Floyd en de daarvan afgekeken citroen bij U2, zorgden voor ophef. Even buiten proportie waren de pruiken en brilmonturen van Elton John. Meer en meer artiesten verwarren optreden met toneelspelen, en laten allerhande rekwisieten aanrukken. Tijdens de Sign o’ the Times-tournee van Prince stond er op het ronddraaiend podium een oldtimer, en een bed waarop hij van bil ging. Beck keek dat nadien van hem af. Michael Jackson, meester in de poppenkast, pakte uit met een indrukwekkende, maar helaas tijdelijke verdwijnact.

(E.H.)