Zondag 13/5, 14.05 – één. George Stevens, VS 1953.

De mythische westernstatus van John Fords The Searchers of Sam Peckinpahs The Wild Bunch heeft het licht epische Shane niet. Toch verdient dit klassieke en invloedrijke wildwestverhaal absoluut zijn plaats in de canon van het oudste filmgenre. Zowel Peckinpah als Sergio Leone heeft ooit zijn bewondering voor dit werk uitgesproken. Ook Clint Eastwood was trouwens fan van de regisseur van A Place in the Sun en Giant, en dat merk je duidelijk aan zijn Pale Rider en Unforgiven.

Deze vernieuwende western van de altijd meticuleuze Stevens draait om de strijd tussen de nieuwe landbouwers en de hebzuchtige veehouders die hen intimideren en van het land proberen te verdrijven. Uit die archetypische raamvertelling over goed versus slecht groeit in dit zowel licht lyrische als hard realistische pioniersepos langzamerhand een prachtige, symbolisch geladen fabel over mannelijkheid, geweld, patriarchale autoriteit, de waarde van het gemeenschapsleven en de geïdealiseerde westernheld.

De kern van het met ingehouden grandeur vertelde Shane is de band tussen de blonde knaap Joey en Shane, een mysterieuze revolverheld die door Joeys vader als hulp op diens ranch is aangenomen. Joey bewondert de gereserveerde Shane (Alan Ladd, ver van de stoere machopose à la John Wayne) en bekijkt hem met onschuldig ontzag. Voor hem is die zwerver zonder doel indrukwekkender dan zijn eigen pa (Van Heflin). Shanes aanwezigheid zorgt echter ook voor een zekere spanning binnen de Starretfamilie, aangezien Shane en de vrouw des huizes (Jean Arthur) zich tot elkaar aangetrokken voelen.

Hoewel het psychologische melodrama het wint van de actie en de shoot-outs, bouwt Stevens schitterend op naar de confrontatie tussen Shane en de door de veehouders ingehuurde killer (een met spottende sangfroid acterende Jack Palance). Dat doet hij niet alleen door ouderwetse vuistgevechten in saloons, maar ook door de met een Oscar gelauwerde fotografie. Loyal Grigg laat de duisternis dreigend zijn werk doen, net zoals hij in de beelden van de locaties in Wyoming imposant de weidse vallei en de berglandschappen van Grand Teton laat doorwegen. Het zijn trouwens diezelfde machtige bergen die in het beroemde einde kil de echo van Joeys even wanhopige als onsterfelijke smeekbede laten weerklinken. `

(L.J.)