De vorig jaar overleden Nederlandse actrice Sylvia Kristel deed in de jaren zeventig niet alleen de verkoop van de rotanstoel rijzen. Cinematek eert op 25/1 sekssymbool Kristel met Emmanuelle en La Marge, haar bekendste en haar favoriete rol.
Het soft-erotische Emmanuelle (1974) is uiteraard Kristels bekendste film. De Utrechtse, pas 22, werd er op slag wereldberoemd door. Volgens haar eigen berekeningen zagen 650 miljoen mensen haar naakt rondlopen, masturberen en een orgasme faken in deze verfilming van een ooit onder de toonbank verkochte schandaalroman. Veelzeggend: het avontuur van de brave diplomatenvrouw die in het exotische Bangkok het plezier van de seks ontdekt, draaide meer dan tien jaar in de Triomphe Cinéma op de Champs-Elysées. Japanse toeristen die de lichtstad bezochten, werden in een bus gestopt voor een citytrip, met Eiffeltoren, Arc de Triomphe en Emmanuelle op het menu.
De sexploitation van Russ Meyers groteboezemfilms bestond al, met Deep Throat (1972) had porno al een kaskraker, maar Emmanuelle maakte erotiek en seks in de bioscoop chic en aanvaardbaar. Alhoewel, de langbenige Kristel die in een opiumkit brutaal verkracht wordt of als trofee dient voor de winnaar van een robuust rondje thaiboksen: het blijft pervers inspelen op mannelijke fantasieën. De Franse censuur wilde bijvoorbeeld stevig ingrijpen en die aangebrande reputatie maakte Emmanuelle al hot nog voordat de film in de bioscopen kwam.
Kristel had nochtans toegezegd net vanwege de artistieke merites van de regisseur, modefotograaf Just Jaeckin. Vandaag komt dit symbool van de seksuele bevrijding nogal gedateerd over: meer erotiek à la Vogue en Club Med dan Last Tango in Paris. Hugo Claus moest zijn echtgenote op de set overigens pushen om er niet als een ‘dooie vis’ bij te liggen, maar Kristels elegante androgyne look en haar overtuigend geacteerde kwetsbaarheid zijn begeesterend.
La Marge (1976) surfte op de golf van pseudokunstzinnige erotische films die Emmanuelle mee op gang getrokken had. In dit drama van de toen van zijn voetstuk gevallen avant-garderegisseur Walerian Borowczyck vertolkt een minder preutse Kristel een Parijse prostituee, de obsessie van Warholmuze Joe Dallesandro. De basis was de gelijknamige, met de Goncourt bekroonde roman van surrealistisch schrijver en pornoverzamelaar André Pieyre de Mandiargues. De producenten waren de Hakimbroers, de geldschieters achter Buñuels Belle de jour en Antonioni’s L’eclisse. Deze donkere en soms barokke tragedie werd echter negatief onthaald en raakte in de vergeethoek, tot spijt van Kristel, die het haar favoriete filmrol noemde. Maar de tijd maakt rare sprongen: op internetfora wordt tegenwoordig bij La Marge naar Kubricks Eyes Wide Shut verwezen, ook een film over seks als destructieve fantasie met een bevreemdend kille esthetiek. Dom Pérignon was lange tijd contractueel verplicht op Kristels filmset. Ook zonder bubbels zouden haar ogen schitteren als ze die blogs nog kon lezen.
LUC JORIS
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
