In Salamander, de nieuwe serie van Ward Hulselmans en Frank Van Mechelen, wordt meer dan één doos van Pandora geopend. ‘Iedereen heeft geheimen,’ aldus het duo dat eerder Heterdaad en Stille waters maakte, ‘maar wie aan de top raakt, heeft meestal meer te verbergen.’

Net voor oudejaar haalt één op zondagavond nieuw grof geschut boven – scenarist Hulselmans en regisseur Van Mechelen hebben al eerder bewezen dat ze het grote publiek aan zich kunnen binden. En de twaalfdelige politieke thriller Salamander valt meteen met de deur in huis: in een kleine Brusselse privébank worden 66 kluizen gekraakt, stuk voor stuk eigendom van the high and mighty in dit land, en de daders lijken duidelijk op zoek naar zaken die het daglicht niet verdragen. De gedupeerden besluiten wijselijk hun mond te houden, in de hoop dat er nooit nog een haan naar kraait. Politie-inspecteur Paul Gerardi (vertolkt door Filip Peeters) bijt zich toch in de zaak vast, en wordt dan maar ontslagen.

We ontmoeten Hulselmans en Van Mechelen niet toevallig in Brussel, in de somptueuze setting van Hotel Métropole aan De Brouckère, het enige 19e-eeuwse hotel in de hoofdstad dat vandaag nog dienstdoet. Het imposante justitiepaleis, de brede boulevards uit andere tijden… ‘Salamander speelt zich af in de cenakels van de macht en daar vonden we de grandeur van Leopold II bij passen’, glimlacht Hulselmans, die ook voor deze reeks weer de aanzet gaf.

FRANK VAN MECHELEN: Het begint met Ward die mij en producent Eric Wirix na een lange radiostilte opbelt met de mededeling: ik heb iets. Dan pitcht hij dat, onder vrienden en zonder stress.

WARD HULSELMANS: Meestal komt dat neer op enkele wilde ideeën die ik heb samengeknoopt. Als ik dat goed kan uitleggen, dan weet ik dat ik iets heb, zo leert de ervaring mij. Deze keer kon ik hen de eerste twee afleveringen van Salamander laten lezen, al heette dat toen nog Pandora. De kraak van de 66 kluizen waarmee het verhaal begint, is als het openen van de doos van Pandora. Ik ben vertrokken van het idee dat je verborgen leven plots openbaar wordt gemaakt. Dat is onze ergste nachtmerrie. Iedereen heeft geheimen, vooral wie aan de macht is: Om aan de top te raken, heb je meestal meer op je kerfstok en meer te verbergen.

VAN MECHELEN: Het geestige was dat we Ward na het lezen van die eerste twee afleveringen vroegen wie het gedaan had. Daar was hij zelf nog niet uit! Zo werkt hij. Na zo’n lezing verdwijnt Ward weer een hele tijd om alle scenario’s uit te werken. Als die er zijn, dan zonderen we ons ergens af.

HULSELMANS: Het eerste dat daarbij op de mesthoop gaat, zijn de ego’s. Ruzie hebben we bij mijn weten nooit gehad. Zonder ego’s weet je dat iedereen voor de goede zaak strijdt.

Hoe hebben jullie elkaar gevonden?

VAN MECHELEN: Midden jaren negentig, met Heterdaad. Componist Johan Hoogewijs, Ward en ik waren de enige freelancers bij dat project.

HULSELMANS:(lacht smakelijk) Al de anderen, de andere regisseurs, technici… waren in vaste dienst bij de VRT en moesten na elke vergadering terug naar hun bureau, terwijl wij samen een pint konden gaan pakken.

Raak jij als regisseur al meteen geïnspireerd door Wards tekst?

VAN MECHELEN: Eigenlijk staat er al veel in die tekst. Bij sommige passages zit Ward er zo op dat ik als regisseur niet veel meer moet toevoegen.

HULSELMANS: Het komt erop aan altijd te blijven verrassen met nieuwe dingen. Nooit is alles al gezegd of geschreven, met die gedachte moet je blijven schrijven aan je verhaal. Van mijn kant voel ik me als schrijver nooit geroepen op Franks set te komen rondhangen. Ik weet dat hij het tot een goed einde brengt zonder dat ik over zijn schouder moet kijken.

Waarom is de titel Pandora veranderd?

HULSELMANS: Dat heeft te maken met de geheimen die worden blootgelegd, maar daar ga ik nog niks over verklappen. Salamander spreekt natuurlijk tot de verbeelding: het dier dat uit vuur geboren is, ongrijpbaar, want pak je het bij de staart, dan breekt die af en weg is het beestje. Maar eigenlijk ben ik niet zo bezig met titels. Bij het schrijven werk ik vaak met ‘aflevering 1′, aflevering 2’, ‘personage 1’, ‘personage 2’…

Personage 1 en 2? De man die welluidende namen als Alexander Vorlat en Matti Tomasetti bedacht?

VAN MECHELEN: En onze nieuwe held heeft ook weer een ronkende naam: Paul Gerardi.

HULSELMANS: Tja, het schrijven gaat blijkbaar beter als de personages nog geen naam hebben, dat biedt een zekere vrijheid. En misschien wil ik me er tijdens het schrijven ook niet mee bezighouden.

Stille waters schreef je met Antje De Boeck en Jo De Meyere in het achterhoofd. Hoe zat dat bij Salamander?

HULSELMANS: Helemaal andersom: ik heb mij nooit acteurs voor bepaalde personages voor de geest gehaald. Frank en Eric hebben mij trouwens overtuigd Filip Peeters te kiezen voor de hoofdrol. En ik moet zeggen: Filip heeft meer uit Gerardi gehaald dan ik had durven te dromen. Hij is een heel fysieke acteur, hij wil zo veel mogelijk stunts zelf doen, en dat merk je aan het resultaat.

VAN MECHELEN:(plagend) Jij dacht eerder aan Al Pacino voor de hoofdrol. Ik weet natuurlijk al van De hel van Tanger(ook geregisseerd door Van Mechelen, nvdr.) dat Filip zich meer dan honderd procent geeft voor een rol. Filip heeft ook zo’n geweldige présence op het scherm, I love him.

Ook de rest van de cast zijn niet bepaald kleine namen: Jo De Meyere, Koen De Bouw, Mike Verdrengh, Wim Opbrouck…

HULSELMANS: Deze cast maakt me geweldig trots, ik beschouw hem als een geweldig compliment.

VAN MECHELEN: De ‘casting’ verliep als een droom. Alweer zaten we met ons drie, Ward, Eric en ik, rond de tafel. We kozen een acteur voor een rol, belden die op en hij of zij hapte vrijwel altijd meteen toe. Ons gezamenlijk trackrecord opent blijkbaar deuren.

Stille waters, De indringer en nu Salamander: is er een raakvlak tussen die verhalen?

HULSELMANS: Het gaat altijd over iets fundamenteels. Het moet ook persoonlijk zijn, anders kan ik me er niet mee blijven bezighouden. Ik kan niet aan meer dan één ding tegelijk werken. Men heeft mij vroeger wel eens gevraagd om er tussendoor iets bij te nemen, maar dat lukt mij niet. Mijn boekhouder wordt daar zot van: waarom laat jij dat liggen?

VAN MECHELEN: Dat is Ward, ja. Telkens als hij belt met de melding ‘ik heb iets’, hoor ik meteen zijn geweldige gedrevenheid. Dat kan met zijn methode ook niet anders, er spreekt een levensnoodzaak uit.

HULSELMANS: Wat ik schrijf, heeft ook altijd met de mens te maken. Vanuit Simenons idee van l’homme nu: onder onze uiterlijkheden worstelen we allemaal met dezelfde problemen. Sommigen lachen mij uit en zeggen dat ik een moralist ben, het zij zo.

VAN MECHELEN: De liefde overwint alles, dat is een overtuiging die Ward en ik delen, en die je in al onze werken terugvindt.

HULSELMANS: Ja, hoe donker het verhaal ook wordt, we gaan er uiteindelijk van uit dat het goede in de mens naar boven komt. (grijnst) Moralisten, he.

Stille waters was verbonden met het stilzwijgen vóór Dutroux. Wat heeft Salamander met België te maken?

HULSELMANS: Van bij het begin stond vast dat het een politieke thriller zou worden. En dan kun je niet om onze gewoonten heen. Duik in het krantenarchief van de voorbije vijftig jaar en je kunt de schandalen haast niet bijhouden. Het zit blijkbaar in onze aard, hé. Als je hogerop wilt raken, kom je vroeg of laat in situaties terecht waarbij iemand je vraagt of je niet iets kunt regelen: ‘Allez, gij kunt daar toch voor zorgen?’ Dat ligt volgens mij ook aan ons katholieke verleden. Ik zie mij Salamander niet situeren in een streng protestants land.

Daar loopt men in donkere Germaanse films onder heilige principes gebukt?

HULSELMANS:(lacht) Ja, geef mij dan toch maar ons rommeltje. Voor een schrijver is België een fantastisch land: aan inspiratie geen gebrek. Ik hoef die schandalen ook niet per se aan te klagen, al kan ik mij er wel over opwinden.

Daarom stuur je een held op pad die dat rommeltje wil opruimen?

HULSELMANS: Ja, ook al is hij zelf niet zuiver. Gerardi doet wat van hem als rechercheur verwacht wordt zonder erbij na te denken. Hij zet het leven van zijn familie, die zoveel voor hem betekent, op het spel omdat hij koppig zijn zoektocht wil verderzetten.

VAN MECHELEN: Die tragiek is een van de lagen in Salamander: de bankier, de onderzoeksrechter, de minister, allemaal zitten ze vast in hun systeem en daar handelen ze naar.

Frank, jij draaide succesfilms met andere scenaristen: De hel van Tanger, Groenten uit Balen. Steek je dan ook je licht op bij Ward?

VAN MECHELEN: Ward en ik spreken elkaar regelmatig, ook op momenten dat we niet samen aan iets werken. En nooit gaat het over koetjes of kalfjes. Dat lukt ons niet, altijd gaat het over werk, plannen of het leven.

HULSELMANS: Ik betwijfel of men voor goede raad bij mij wel aan het juiste adres is. Fictie, eigenlijk snap ik daar niks van. (beiden proesten het uit) Ik doe ook nooit mee aan verplichtingen zoals een achtergrondbiografie over een personage schrijven. Je moet me maar geloven, vind ik.

VAN MECHELEN: Ward is niet het type scenarist dat Bijbels schrijft over zijn verhaal. Ik mis dat ook niet als ik Wards scenario verfilm. Een personage is wat het doet, dat is bij Ward altijd heel duidelijk. Weet je waarom het ook altijd goed werkt tussen Ward en mij? Telkens beginnen we weer vanaf nul. Tabula rasa.

HULSELMANS: Het heeft ook geen zin iets uit te melken. Daarom ook dat ik na één seizoen met Witse gestopt ben. Voor mij was dat verhaal verteld. Wat ze daar achteraf nog allemaal bij verzonnen hebben, daar heb ik mijn bedenkingen bij. Al ga ik niet de schoonmoeder uithangen – ik heb gelukkig geen tv om het allemaal te volgen. Al moet ik bekennen dat ik nu toch televisie in huis ga halen. Of dat mijn werk zal beïnvloeden? Ach nee, er is altijd toch maar één manier om een verhaal te vertellen. Hoe had je Stille waters anders moeten vertellen? Op speed? Salamander is weer helemaal anders. (imiteert geluid startende motor) Een vlam en daarna valt het niet meer stil.

SALAMANDER

Vanaf 30/12 elke zondagavond op één.

DOOR HANS VAN GOETHEM – FOTO CHARLIE DEKEERSMAECKER

Ward Hulselmans : ‘IN EEN POLITIEKE THRILLER ALS SALAMANDER KUN JE NIET OM ONZE GEWOONTEN HEEN. DE SCHANDALEN ZIJN IN BELGIË HAAST NIET BIJ TE HOUDEN. FANTASTISCH LAND VOOR EEN SCHRIJVER.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content