Vrijdag 20/1, 20.40 – Canvas
Quizvraagje: welke zijn de BRIC-landen, oftewel de vier landen die zich in een gelijk stadium van ontwikkeling bevinden? China, India, Brazilië en Rusland. Geen wonder dus dat Canvas nu ook een Rusland voor Beginners maakt. Gastvrouw is Lena Dewinne, echtgenote van onze nationale ruimtevaarttrots. Als eerste krijgt ze Jean Paul Van Bendegem in haar kielzog, die als professor logica en wetenschapsfilosofie aan de VUB én notoir scepticus geïnteresseerd is in de religieuze en etnische diversiteit. ‘Ook India voor beginners was me voorgesteld, maar dat klimaat schrok mij af’, zegt Van Bendegem. ‘Wat dat betreft, kon ik het niet beter treffen. (Lacht)’
Dacht je dat het geloof de ruim zeventig jaar aan communisme had overleefd?
JEAN PAUL VAN BENDEGEM: Men had mij gevraagd om onbevangen naar Rusland af te reizen. Natuurlijk beschik ik over enige parate kennis dankzij journaals en kranten – en Knack uiteraard – maar ik heb mij vooraf niet verdiept in religie. Ik heb grote ogen getrokken.
Wat heeft je zo verbaasd?
VAN BENDEGEM: De vrijheid die ontstaan is door het uiteenvallen van de Sovjet-Unie heeft geleid tot zeer uiteenlopende vormen van geloof. Sommige strekkingen lijken te gek voor woorden, al zijn de meeste extremen wel gewonnen voor het creationisme. Ik ben als een beginner in Rusland aangekomen en ben er als een verwarde beginner vertrokken. Ook al wordt het tegendeel beweerd: politiek en religie zijn in Rusland met elkaar verstrengeld.
Is dat een struikelblok voor het land om zich opnieuw tot wereldmacht te ontwikkelen?
VAN BENDEGEM: Kijk naar de VS. Is er een beter voorbeeld van hoe kapitalisme en creationisme samengaan? Ik ben zeker nog van plan om Rusland te blijven volgen. Wat ik zag, was soms ook beangstigend.
Trok je ook niet naar Kazan, waar moslims en orthodoxe christenen harmonieus samenleven?
VAN BENDEGEM: Dat is de officiële versie die ik er uit de mond van de imam en de orthodoxe priester te horen kreeg. Van een prof religieuze studies en haar studenten vernam ik dat de onderhuidse spanningen zich tot een zeer explosieve situatie ophopen.
Wat heb je geleerd in Rusland?
VAN BENDEGEM: Hoewel ik besef dat voor mensen geloof bevrijdend kan zijn, kon ik me weer niet van de indruk ontdoen dat heel veel religies vooral verstikkend werken, met al hun regels en verboden. Zelfs in Rusland, dat een vrije lichaamscultuur kent, zag ik vaak een heel verkrampte houding tegenover het lichaam en seksualiteit – zelfs bij natuurreligies. Zo ontmoette ik er enkele moderne heidenen die vrouwen verboden bij enkele heilige bomen in de buurt te komen.
Nog een flauw grapje om het af te leren: ben je daar in Rusland aangesproken voor Raspoetin?
VAN BENDEGEM: (Droogjes) Nee, dat is een van de zegeningen van het ouder worden. Met Jezus Christus word ik al lang niet meer verward en inmiddels heb ik ook Raspoetin in jaren overleefd. Weet je wat ik wel eens te horen kreeg? Dat ik er wel wat als een Rus uitzag. Of ik er effectief zou gaan wonen? Dat is een moeilijke, een weekje is toch te kort om mij behoorlijk in die gedachte te kunnen inleven.
(H.V.G.)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
