Joost Zwagerman is auteur en dit jaar de presentator van ‘Zomergasten’. De uitzendingen zijn halfweg en hij maakt een voorlopige balans op.

1 Tevreden tot nu toe?

Zeer tevreden. De eerste aflevering was ik wat onwennig, maar vanaf de tweede aflevering, met Paul De Leeuw, liep het al veel vlotter.

2 Het fragment waarbij het Oekraïense zwaargewicht deelneemt aan de Olympische Spelen rodelen, zal voor altijd op mijn netvlies gebrand staan.

Geweldig was dat. Paul huilde van het lachen, en niet veel later werd hij heel emotioneel. Die uitzending was echt een emotionele rollercoaster. Paul had de fragmenten natuurlijk wel zelf gekozen, maar hij had ons gevraagd ze door elkaar te haspelen.

3Is het een toeval dat alle gasten Nederlanders zijn?

Ja. Ik had drie namen in mijn hoofd van gasten die ik zeker wou hebben, en toevallig hadden de redacteuren die namen ook in hun hoofd. Ik wilde ook een mooie verdeling over de gebieden kunst, literatuur, politiek, wetenschap en amusement. Dat het uiteindelijk allemaal Nederlanders zijn geworden, is puur toeval.

4 Wat maakt ‘Zomergasten’ zo origineel? Waarom moeten we kijken?

Het is een unicum, zeker op de Nederlandse televisie dat een gast zo lang aan het woord komt. Zo’n 90 minuten spreektijd is ongezien. Ik ken geen ander programma waar zoiets mogelijk is. Daarbij komt nog dat de gast alle fragmenten die getoond worden, zelf kiest. Het resultaat is een portret van de gast dat veel dieper gaat dan welk programma ook.

5Zijn er geen nadelen aan die unieke formule?

Jazeker. De schaduwkant is dat iedereen na een aflevering meent een mening te moeten hebben. Een mening over de gast, en een mening over de gastheer. Het is ongelooflijk hoeveel reacties ik ondertussen al heb gekregen.

6Zou u niet liever zelf gast zijn?

Het is me ooit gevraagd, ergens begin jaren negentig, maar ik heb toen geweigerd omdat ik nog maar een paar boeken had gepubliceerd en ik dacht dat er nog wel een andere kans zou komen. Toen ik opnieuw gebeld werd, dacht ik dat die kans kreeg, maar ik werd dus gevraagd voor het presentatorschap. Ik denk ook dat de rol van gastheer meer aan mijn schrijverschap appelleert. Ik werk in die rol actief mee aan de compositie van andermans verhaal, een soort improvisatorisch schrijven aan de hand van conversatie. De dubbele agenda waarbij ik zowel recht wil doen aan andermans verhaal en tegelijk de avond mee vorm moet geven vind ik zeer fascinerend.

7 De avond zelf mee vorm geven ligt inderdaad dicht bij het schrijverschap; maar die journalistieke kant, staat die daar niet haaks op?

Ik heb ervaring als schrijver, en ik heb journalistieke ervaring door de interviews en schrijversportretten die ik maakte voor HP/De Tijd en Vrij Nederland. Bij die interviews en schrijvers-portretten had ik de bedoeling mijzelf als interviewer volledig weg te cijferen, volledig de ruimte te laten aan de geïnterviewde of geportretteerde schrijver. Die journalistieke ervaring helpt me natuurlijk bij Zomergasten.

8 Hoe beïnvloedt het journalistieke uw schrijven?

Na een paar afleveringen kan ik natuurlijk nog niet zeggen hoe de televisiegesprekken mij als auteur zullen gaan beïnvloeden, maar ik ga niet akkoord met de mening van velen dat het journalistieke nefast is voor een schrijver. Ik heb genoeg journalistieke ervaring en gepubliceerde boeken om dat te kunnen zeggen. De recensies die ik in het verleden bijvoorbeeld schreef, die liggen ergens tussen het journalistieke en het schrijverschap in. In tegenstelling tot de interviews was ik, als beoordelaar, wel degelijk aanwezig in de recensies. Toen had ik niet de bedoeling volledig te verdwijnen maar gefundeerde stukken te schrijven.

9Kijkt u veel tv?

Toen ik mijn column had bij de Volkskrant keek ik veel tv, maar nu is dat heel wat minder.

10 Welke programma’s wilt u niet missen?

Het enige programma dat ik niet probeer te missen is Nova. Voor de rest zijn er geen programma’s waar ik speciaal voor thuis blijf, maar als ik kan, kijk ik wel naar twee schitterende series: Six Feet Under en The Sopranos.l

door HANS COMIJN

‘De schaduwkant van ‘Zomergasten’ is dat iedereen een mening heeft over het programma.’