P.B. GRONDA, schrijver van onder meer Straus Park – later dit jaar verschijnt zijn nieuwe roman -, duikt elke week in de populaire cultuur.

We houden niet van mensen die zich beter voelen. Nergens, en al zeker niet in Vlaanderen, waar sterke hiërarchie niet geliefd is. Natuurlijk is die er wel. Sommige mensen hebben erg veel macht, heel veel anderen betrekkelijk weinig. Maar we houden er niet van om met die realiteit al te hard geconfronteerd te worden.

Daarom noemen we iedereen zo wat bij voornaam en dansen onze nieuwe miljardairs de polonaise. Acteurs die in Hollywood aan de bak komen, moeten niet te veel Belgische films afzeggen, want het worden zo dikkenekken. En als je eenmaal een dikkenek bent, heb je afgedaan.

Maar het gaat natuurlijk niet enkel over acteurs. Er zijn er nog die denken dat ze zich beter moeten voelen. Die van den Anderlecht, bijvoorbeeld. Dikkenekken. En ja, laten we het maar meteen zeggen: moslims. Komen hier wat rondlopen in hun kleedjes, kunnen niet tegen een grapje. Joden, nog erger. Denken dat ze geen belasting moeten betalen op hun diamanten en hebben nog gelijk ook. Nog? Biofascisten die op Groen stemmen maar niet weten wat werken is. Voelen zich beter. Mensen die liever naar Delhaize gaan. Klootzakken met geld te veel.

Trakteer geen keer te veel in het dorp, want het dorp zal je met pek en veren wegdragen.

Veel van die stereotypen worden duidelijk wanneer je op fora gaat kijken, maar je ziet ze ook in de media zelf. Ondernemers worden haast altijd als zielloze geldwolven afgeschilderd. Vanaf het moment dat er iemand een keer luid hoest in een stationshal, wordt – ’terecht, toch wel’ – de vraag gesteld of het om een – breaking! – aanval van moslimterroristen gaat.

Ik vind dat allemaal niet zo erg.

Maar wat wel erg is, is dat we moeilijk naar onszelf durven te kijken wanneer wij het zijn die onszelf beter voelen dan de rest, zonder ook maar iets dat op een goede reden zou kunnen lijken.

Hier is de redenering die veel mensen gebruiken: het is niet omdat je (…), dat je mag (…). Vaak zijn die uitingen van verongelijktheid gewoon waarheden. ‘Het is niet omdat jij vegetariër bent dat ik geen vlees mag eten.’ ‘Het is niet omdat je met een BMW rijdt dat je sneller mag.’ Klopt, natuurlijk. Maar de manier waarop zoiets gezegd wordt, laat meestal vermoeden dat er een grotere frustratie, of zelfs jaloezie en haat, onder verstopt gaat.

We moeten daarom onder andere hierover eens nadenken: het is niet omdat je toevallig in een rijk land werd geboren en gratis een luxueuze nationaliteit kreeg alsook gratis onderwijs en een warm huis, dat je over minder gelukkigen mag spreken alsof het beesten zijn die we moeten zien buiten te houden.

De medemenselijkheid is na alles wat de soort intussen heeft meegemaakt nog altijd een slappe fictie voor in preken en in boeken. Intussen zijn we berekende egoïsten en halve machines. Enkelen van ons sterven op de weg. Wat is het nieuws? ‘Een halfuur extra file.’ ‘Kost de economie zoveel.’ Op een dag staan de minder gelukkigen overal aan onze poorten en steeds vaker denk ik: pak het maar en geniet ervan, vrienden, want wij hebben er toch niks mee bereikt.

P.B. GRONDA

ACTEURS DIE IN HOLLYWOOD AAN DE BAK KOMEN, MOETEN NIET TE VEEL BELGISCHE FILMS AFZEGGEN, WANT HET WORDEN ZO DIKKENEKKEN. EN ALS JE EENMAAL EEN DIKKENEK BENT, HEB JE AFGEDAAN.