Donderdag 18/10, 21.35 – Canvas

Stop me niet in een bejaardentehuis, roept elke generatie uit. Maar met de toenemende vergrijzing dringt de vraag over hoe we deze zorg naar behoren kunnen voorzien zich toch op. En uiteraard gaat Panorama het heikele thema niet uit de weg. ‘Als ik het mij goed herinner, dan is het onderwerp van de rusthuizen aan de Panorama-redactie voorgesteld door kijkers via mail’, zegt Phara de Aguirre die de reportage De grijze zone maakte samen met Hilde De Windt. ‘De sector is mij niet onbekend. Ik haalde mijn moeder vroeger wel eens op bij het dagopvangcentrum en mijn vader zit nu in een rusthuis. Uiteraard zijn we niet in dat specifieke rusthuis gaan filmen, maar uit ervaring kan ik zeggen dat ik enorm veel respect heb voor het werk dat de mensen in de zorgsector verzetten.’

Maar?

PHARA DE AGUIRRE: Er bereiken ons ook verhalen die echt niet kunnen. Bejaarden die te horen krijgen: ‘Plas maar in je pamper want we hebben geen tijd om je op het toilet te zetten.’ Of je nu zestig, zeventig of tachtig jaar oud bent, ik denk dat niemand zoiets vernederends wil meemaken.

Bij wie zijn jullie je oor te luisteren gaan leggen?

DE AGUIRRE: Bij bejaarde mensen zelf die zeggen dat het niet evident is om plaats te vinden in een rusthuis. Ook bij familieleden van mensen die in een rusthuis zitten. We zijn ook gaan praten met mensen die in de sector werken en die vertellen over de werkdruk. Die is enorm: binnen beperkte tijd moeten ze de hen toegewezen taken klaar krijgen. Maar het is nu eenmaal een feit dat bij oudere mensen – de gemiddelde leeftijd in onze rusthuizen is 85 jaar – alles trager gaat. Tot slot zijn we ook een kijkje gaan nemen bij de fors opkomende commerciële zorgprojecten.

De privé, ligt daar de verlossing?

DE AGUIRRE: Verlossing, schrijf jij voor Knack? (lacht) Ik ga er zeker niet van uit dat in de privésector alles goed gaat terwijl de overheid niets goeds kan doen. Omgekeerd evenmin overigens. Je moet weten dat de overheid onze zorghuizen een norm heeft opgelegd voor de verhouding van zorgpersoneel per bejaarde, maar die ligt veel te laag. Rusthuizen zetten daarom meer mensen in dan die norm stelt. We zijn gaan kijken hoe ze dat in de privésector doen, want personeelskosten zijn een grote hap uit het budget.

Is de toestand hopeloos?

DE AGUIRRE: Dat is overdreven, al heb ik wel de indruk dat die overtuiging leeft bij mijn generatiegenoten: die willen later absoluut niet in een rusthuis terechtkomen. Het is niet allemaal kommer en kwel: zo heb ik een rusthuis gezien dat op een goede manier zorg biedt voor mensen met dementie. Mocht het mij ooit overkomen, dan mogen ze mij daar dan naartoe brengen. Er wordt dus bewonderenswaardig werk geleverd, maar er dringen zich ook keuzes op.

Welke?

DE AGUIRRE: Wat de overheid met haar middelen doet. Met de toenemende vergrijzing zal er geïnvesteerd moeten worden in personeel, in bakstenen… Nee, we laten de beleidsmakers niet in onze reportage aan het woord, we hebben ervoor gekozen om de verhalen van de mensen uit de sector zelf te brengen. En voor de conclusies die politici hieruit trekken, hebben we voldoende andere goede programma’s bij de VRT.

(H.V.G.)