Het ro theater. Vanaf februari 2004 met Proust 1 op tournee in Vlaanderen en Nederland. Speellijst en info: www.rotheater.nl.

Ontluikende liefde en bittere jaloezie waren thema’s in Proust 1: De kant van Swann, bittere liefde en ontluikende jaloezie kenmerken De kant van Albertine. Het tweede deel van Guy Cassiers’ Proustcyclus, dat heel even te gast was in het Brusselse Kaaitheater, zweeft in hetzelfde versmoorde universum als zijn voorganger, maar is indringender, intiemer en rijper. Verpletterend zelfs.

De oudere Proust mijmert over zijn jaren met Albertine, het wat naïeve meisje dat Marcel op het strand van Balbec ontmoet. De begindagen zijn idyllisch en hun liefde is puur, maar de overgevoelige jongeman vermoedt een lesbische affaire en verglijdt al snel in diepe jaloezie en wantrouwen. Als Albertine bij hem in Parijs komt wonen, wordt de verwarrende relatie in het hoofd van de verteller verder uitgehold. Het jonge meisje is een emotioneel huisdier voor de bezitterige Marcel die geen raad weet met de draaikolk van zijn gevoelens. Albertine wordt een scherm waarop hij zijn angsten projecteert. En als hij resoluut een punt achter hun relatie zet (een briefsequentie: een overweldigend hoogtepunt in deze voorstelling) slaat het noodlot toe. Tijd is onomkeerbaar, wat rest is de herinnering.

Veel meer nog dan in het eerste deel van de cyclus, staat verbeelding centraal in De kant van Albertine. Het hoofdpersonage en de verteller (nu ook fysiek veel dichter bij elkaar) worden gedreven door hun verbeeldingskracht. Om de regisseur te parafraseren: ‘de eerste fase van liefde is fantasie; de verbeelding creëert de liefde. In een latere fase is de verbeelding juist de kracht die de liefdesrelatie stukmaakt omdat ze zich enkel nog concentreert op jaloezie, overspel en wat er verder allemaal kan foutlopen.’ Maar ook de toeschouwer moet veel meer dan voordien zijn voorstellingsvermogen gebruiken om de uitgebeende tekst van Eric de Kuyper leven in te blazen. Het minimalistische decor, de spaarzame handelingen en de woordenstroom van de personages vormen slechts krijtlijnen van het verbeeldingstheater in uw hoofd.

Eenvoud en intimiteit geven De kant van Albertine een brutale, emotionele lading die het beschouwende van de eerste multimediale krachttoer ver achter zich laat. Ook dit is een tour de force, maar van een heel andere (sentimentele) orde. Proust 2 is zowaar de overtreffende trap van het eerste deel.

DOOR WIM SMETS