Misschien doet de naam van de regisseur van ‘kiss, kiss, bang, bang’ niet meteen een belletje rinkelen, dus spits nu meteen de oren: Shane Black is het brein – nou ja – achter de ‘Lethal Weapon’-franchise en blockbusters als ‘The Last Action Hero’ en ‘The Last Boy Scout’, én hij was de bestbetaalde scenarist van de jaren negentig. ‘Ik sta weer met beide voeten op de grond.’

Op je drieëntwintigste leverde je het scenario van ‘Lethal Weapon’ af en werd je meteen tot sterscenarist gebombardeerd. Wat doet zoiets met een jonge snaak die pas van de schoolbanken komt?

Black: Niet veel, maar dat leer je pas achteraf. Uiteindelijk blijft alles in Hollywood om geld draaien, hoeveel complimenten je ook toegezwaaid krijgt. De enige vraag die telt, is of je de studio ook de volgende keer een scenario kan aanbieden dat winst oplevert. Kijk, als scenarist ben je maar zo populair als je laatste product. Blijkt dat een hit te zijn, dan weet je dat je het volgende jaar safe zit. Wordt het een flop, dan zul je het knap lastig krijgen om je volgende script te slijten. Natuurlijk ben je als scenarist niet de enige die de verantwoordelijkheid draagt voor het succes van een film. Maar het publiek met de vinger wijzen? Of een producent die mea culpa slaat? Dat moet ik écht nog zien gebeuren.

Dat klinkt bitter.

Black: Nee, het is gewoon de realiteit. Op krediet hoef je in Hollywood niet te rekenen. Geloof me: het is een slangenkuil waarin je van de ene dag op de andere van koning tot hofnar kan worden gedegradeerd. En ik weet waarover ik spreek. Ik heb aan het einde van de jaren negentig de kapitale blunder gemaakt om mezelf een sabbatperiode te gunnen. Ik voelde me na vijftien jaar écht leeg geschreven. ‘Ik heb me intussen wel bewezen,’ dacht ik in al mijn hoogmoed, ‘dus zullen ze me straks nog wel weten wonen.’ Mooi niet, dus. Toen ik in 2000 terugkeerde met het script van Kiss, Kiss, Bang, Bang had Warner ook nog eens een directiewissel doorgevoerd. Plots zaten daar allemaal piepjonge kerels die uit de computerwereld kwamen, nog nooit van mij hadden gehoord en zelfs de titel Lethal Weapon niet meteen konden plaatsen. Dat was – laat het me voorzichtig uitdrukken, want het blijven mijn broodheren, natuurlijk – een ontnuchterende ervaring (lacht).

Wilde je ‘Kiss, Kiss, Bang, Bang’ meteen ook zelf regisseren?

Black: Ja. Ik voelde dat ik mijn leven maar eindelijk eens in eigen handen moest nemen, en dus leek het regisseren van mijn eigen werk een noodzakelijke stap. Ik was het kotsbeu om gefrustreerd te moeten vaststellen hoe anderen met mijn scenario’s zaten te knoeien, hoe iedereen het telkens weer had over het geld dat mijn films hadden opgebracht maar nooit over de creatieve verdiensten ervan, en hoe anderen vrolijk gingen lopen met de eer terwijl ik twee jaar in een muf kantoortje had zitten zwoegen. Het was alsof ik elke dag gewichten zat te heffen, terwijl anderen de spierballen kregen. Ik was geen beginneling meer. Ik voelde dat ik meer in mijn mars had dan het neerpennen van popcornfilms.

Toch heeft het vijf jaar geduurd vooraleer je de kans kreeg om het script te verfilmen.

Black: Indeed. De film is nogal sarcastisch ten aanzien van de filmindustrie, en de meeste producenten lazen het script gewoon niet. Vroeger ontstond er meestal een bidding war voor mijn scenario’s; nu bleek niemand nog geïnteresseerd in de schrijfsels van een has been. Ik kreeg zelfs een fax waarop te lezen stond: ‘Het spijt me u te moeten melden dat ons productiehuis niet in kostuumfilms is geïnteresseerd.’ (lacht) Ach, misschien maar goed dat ik weer met beide voeten op de grond geslingerd werd. Sinds mijn debuut had ik alleen maar succes gekend, en ik was op de duur zo idioot te denken dat iedereen op Shane Black zat te wachten.

Joel Silver, de filmmogul die eerder de Lethal Weapons-films en ‘The Matrix’-trilogie produceerde, bleek gelukkig wel geïnteresseerd?

Black: Klopt. Joel ziet er precies hetzelfde uit als in de jaren tachtig, praat nog altijd op dezelfde manier en heeft nog steeds krék dezelfde visie en passie. Een onaangepaste dinosaurus uit een ver verleden dus, net als ik. (lacht) Joel was echt de man die ik nodig had. Hij toonde onmiddellijk interesse en was meteen duidelijk: ‘Het wordt een low-budgetfilm waarvoor ik maximaal 15 miljoen dollar kan losweken’, zei hij, ‘en ik kan je geen sterren garanderen, maar wel dat je onafhankelijk kunt werken en de studio zich niet komt bemoeien.’ ‘Prima’, antwoordde ik. ‘Kunnen we morgen eindelijk beginnen met casten.’ En zo geschiedde: Robert Downey Junior hapte meteen toe, en de rest volgde vanzelf.

Was het aanpassen als regisseur?

Black: Het was heerlijk. Om budgettaire redenen moesten we de locaties beperken, en de hele film moest in drie weken worden gedraaid, maar ik kan nu eindelijk zeggen dat wat je op het scherm ziet ook écht datgene is wat ik geschreven heb. Voor het eerst werd ik helemaal niet onder druk gezet om eender wat aan te passen, ook al is een van mijn hoofdpersonages homoseksueel, wat in Amerika nog steeds een heikel punt is. Zelfs de cynische grappen over Drew Berrymoore, Steven Seagal en Colin Farrell waren geen enkel probleem – ook dat is normaal not done. Ze lieten me met rust omdat ze dachten dat een filmpje van 15 miljoen heus niemand kwaad kan doen. Mocht het een dure blockbuster geweest zijn, dan had ik hun advocaten natuurlijk meteen aan de lijn gehad.

Konden de acteurs in kwestie er om lachen?

Black: Ze hebben de film nog niet gezien, dus dat wordt nog even afwachten. Colin Farrell zal er zeker de lol van inzien – tenslotte wordt hij in de zeik gezet door Val Kilmer, die nota bene nog zijn vader was in Oliver Stone’s Alexander. Familie mag nu eenmaal altijd iets meer (lacht).

Vanwaar die openlijke aversie voor Hollywood?

Black: Ben je de jongste tijd nog naar de bioscoop geweest? De gemiddelde Hollywoodfilm is een cynisch wegwerpproduct geworden dat enkel nog op tieners mikt, en dan vooral op hun portefeuille. Ik ga niet beweren dat ik alleen maar grote kunst geschreven heb, maar in films als Lethal Weapon steekt tenminste nog een zeker metier of een originele twist. En dan lopen de studio’s maar te zeuren dat hun resultaten tegenvallen. Wat wil je als je het publiek bedriegt met bullshit als Tomb Raider 2 of Alien versus Predator? Oops, nu noem ik weer namen. Mijn manager had me nog zo netjes gevraagd mijn mond te houden, anders krijgt hij me de komende vijf jaar weer niet aan de straatstenen verkocht. (lacht)

Laat je gaan, Shane. Waar heb je de inspiratie voor de film gehaald?

Black: Mijn ergernis over Hollywood was een grote inspiratiebron, maar er zijn ook andere invloeden. Ik wilde een hommage brengen aan de film noir, vandaar dat er een mythische detective in opgevoerd wordt die Johnny heet, net als Johnny Staccato (het hoofdpersonage uit de gelijknamige politieserie met John Cassavetes, nvdr), Johnny Clay (uit Kubricks The Killing, nvdr) en zoveel andere noir-figuren. Ook Harper, die misdaadfilm met Paul Newman, was een referentiepunt, net als de boeken van Raymond Chandler, die nog steeds mijn grote idool is.

Er zitten veel inside jokes en woordspelletjes in je film. Gaan die niet verloren voor een niet-Engelstalig publiek?

Black: Dat risico bestaat, maar oneliners als ‘Don’t quit your gay job’ brengen ook een Frans publiek aan het lachen, heb ik gemerkt – gelukkig maar. Ik hoop dat Kiss, Kiss, Bang, Bang een film wordt die je meerdere keren wilt zien. Er zitten nogal wat bizarre plotwendingen en dubbele bodems in die misschien niet voor iedereen meteen duidelijk zijn. Ik probeer het publiek een wilde joy ride te bezorgen die hun aandacht prikkelt, geen doods formulefilmpje dat hen als idioten behandelt. Hopelijk weten de mensen dat te waarderen.

Je hoort ons niet klagen.

FILMOGRAFIE

2005 : Kiss, Kiss, Bang, Bang (Shane Black)

1999 : A.W.O.L. (Jack Swanstrom)

1996 : The Long Kiss Goodnight (Renny Harlin)

1993 : Last Action Hero (John McTiernan)

1991 : The Last Boy Scout (Tony Scott)

1989 : Lethal Weapon 2 (Richard Donner)

1987 : The Monster Squad (Fred Dekker)

1987 : Lethal Weapon (Richard Donner)

Door Dave Mestdach

‘De gemiddelde Hollywoodfilm is een cynisch wegwerpproduct geworden.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content