Grote platenlabels investeren alsmaar minder in jong talent, waardoor talloze artiesten in de kou blijven staan. Moet die gitaar dan maar aan de wilgen? Niet per se: de nieuwe toverformule heet ‘fan-funded music’. Lach ende juich, want met SonicAngel en AKA music is het concept nu ook in Vlaanderen doorgedrongen.

Als je de jammerende bonzen uit de platenindustrie mag geloven, is de huidige consument niet langer bereid voor zijn muziek in de buidel te tasten. Mp3-bestanden worden illegaal van het net geplukt, terwijl de luttele verkochte cd’s zo massaal worden gekopieerd dat de maker noch de producent er een stuiver aan verdient. Wat we vandaag meemaken, zijn wellicht de laatste stuiptrekkingen van een voorbijgestreefd businessmodel. Wie zich in de huidige chaos staande wil houden, kan dus maar beter enige vindingrijkheid aan de dag leggen.

Maar niet alle luisteraars zijn dieven. Wat de klagers zedig verzwijgen, is dat heel wat muzikanten die recent door hun platenmaatschappij werden gedumpt wegens ‘niet langer rendabel’, hun carrière nieuw leven ingeblazen zagen dank zij de loyaliteit en vrijgevigheid van hun publiek. Sinds de Nederlander Pim Betist in 2006 Sellaband opzette, een onlineforum dat de fan in staat stelt de plaatopname van zijn favoriete artiest te sponsoren, werd het idee in een mum van tijd in andere landen opgepikt. Initiatieven als Bandstocks, PledgeMusic, FeedThe Muse en Aucadia volgden elkaar in snel tempo op. En nu is er dus ook AKA music, een internetplatform dat zopas in Vlaanderen werd geïntroduceerd en de verstoorde relatie tussen publiek en artiest wil herstellen. AKA music is een communitysite waar jonge bands hun muziek kunnen presenteren en fans kunnen werven. De luisteraar die in een bepaalde artiest gelooft, kan diens carrière een zetje geven door een financiële bijdrage te storten. Zo helpt hij de muzikant van zijn keuze de nodige fondsen te verzamelen om een professionele opname te maken: 35.000 euro voor een ep, 50.000 voor een volwaardige langspeler. Is de cd eindelijk af, dan zorgt AKA music, in ruil voor 15 procent van het ingezamelde bedrag, voor de release, promotie en distributie.

Iedereen aandeelhouder

Elke fan die een donatie doet van vijf euro of meer wordt aandeelhouder van het artistieke proces en kan delen in de eventuele opbrengst van het eindproduct. Een eenvoudig systeem dus, dat jonge talenten in staat stelt zich buiten de traditionele kanalen te manifesteren en ervoor zorgt dat hun publiek zich nauwer bij hun activiteiten betrokken voelt. De nettowinst wordt volgens dit nieuwe zakenmodel netjes verdeeld tussen artiest (40 percent), supporter (40 percent, evenredig met zijn aandelen) en AKA music zelf (20 percent). Het bedrijfje testte dit systeem sinds 2008 al met succes uit in Frankrijk en Wallonië en wierf er een kleine 66.000 leden, die tot dusver 15 langspelers en 66 singles financierden. Echte hits heeft het nog niet opgeleverd, maar voor artiesten creëert het wel extra kansen. Volgens Johan van Roy, directeur van AKA music Vlaanderen, financieren de ‘believers’ maandelijks gemiddeld vier producties. Dat maakt het bedrijfje toch tot een belangrijke nieuwe speler op de markt.

Ook SonicAngel, het platenlabel dat vorig jaar werd opgericht door Maurice Engelen (alias Praga Khan) en Bart Becks (ex-ceo van Belgacom Skynet) en al hoge ogen wierp met Tom Dice, maakt gedeeltelijk gebruik van fan-funding, maar gooit de traditionele manier van werken niet helemaal overboord. ‘De meeste communityplatformen halen enkel geld op voor een artiest’, zegt Engelen. ‘Op het einde van de rit krijgt die dan wel 5000 cd’s, maar weet hij nog niet hoe die aan de man te brengen. Ik heb 24 jaar het indielabel Antler Subway geleid en weet dus dat een muzikant ook begeleiding nodig heeft inzake marketing, promotie, styling, noem maar op. Wij werken met 360°-contracten, omdat het overzichtelijker is wanneer publishing, booking, merchandising en al de rest worden gecentraliseerd. De artiest bepaalt zelf hoe hij zijn zaakjes regelt, wij ondersteunen hem waar het nodig is. Zie SonicAngel maar als een joint venture tussen label en muzikant.’

‘De recente expansie van de Vlaamse film is in ruime mate te danken aan de Tax Shelter. Alleen: voor muziek bestaat zoiets niet. Vandaar dat er nood is aan alternatieve financieringsmethoden. Onze artiesten krijgen bijvoorbeeld geld van HP, ING, Inbev of Sony Erickson, maar die bedrijven zijn sponsors, geen aandeelhouders. We willen jaarlijks tien bands of artiesten lanceren. Ambitieus? Ja, maar perfect mogelijk, want het talent ligt hier voor het rapen en er wordt te weinig voor gedaan.’

Peanuts

SonicAngel stort zich weldra ook op de Amerikaanse markt en werkt in België met een tienkoppig team van professionals dat zijn sporen verdiende bij grote corporaties als KBC, Siemens en EMI. Engelen: ‘Wij werken niet voor peanuts, maar dat doen de begeleiders van wielerploegen of voetbalclubs evenmin. Voor ons is SonicAngel een persoonlijke investering, een uiting van goodwill en enthousiasme. En net als de fans zijn we aandeelhouders van de projecten die we helpen ontwikkelen.’

Bieden die nieuwe businessmodellen een garantie tot succes? Nope. De Britse rocksocioloog Simon Frith becijferde ooit dat slechts tien procent van alle uitgebrachte platen winst genereert en daarmee dient ook de negentig procent aan flops te worden bekostigd. Sellaband scoorde met een cd van Hind zopas weliswaar zijn eerste toptienhit in Nederland, maar de echte succesverhalen moeten nog worden geschreven. Bovendien blijkt dat van de 8000 acts die zich sinds 2006 bij dat platform hebben ingeschreven er slechts 41 via hun fans voldoende fondsen wisten te verwerven om een cd op te nemen. Even omgerekend: dat is een ontnuchterende 0,5 procent. Fan-funding werkt voor sommige artiesten, maar lang niet voor iedereen. Tot dusver leidt het tot de beste resultaten voor bands die al bekend waren toen ze nog deel uitmaakten van de traditionele muziekindustrie. Kan de fan als mecenas de geldschieters uit de business ooit helemaal vervangen? Het zou mooi zijn, maar onze eigen spaarcenten zetten we er nog niet op in.

DOOR DIRK STEENHAUT