DE ARTIEST ALS ONZICHTBARE MAN. Met Mr Gwyn schreef Alessandro Baricco een intrigerende roman over een succesvolle schrijver die van de ene dag op de andere zijn pen aan de wilgen hangt.

Alessandro Baricco, Signatuur (originele titel: Mr Gwyn), 192 blz., euro 17,90.

Tijdens het lezen van Mr Gwyn moest ik voortdurend aan Het portret van Dorian Gray denken. Ongetwijfeld speelt de setting daar een rol in, upper class Londen, en het geklieder met verf of woorden om de ziel van mensen vast te leggen. Het heeft zeker ook te maken met het wonderlijke schrijftalent van Baricco: in Mr Gwyn ontpopt hij zich tot een Italiaanse Oscar Wilde.

De prille veertiger Jasper Gwyn is de auteur van drie succesvolle romans. Tijdens een doordeweekse wandeling komt hij tot het besef dat hij het schrijven moe is. Terug thuis schrijft hij een artikel voor The Guardian waarin hij 52 dingen oplijst die hij nooit meer wil doen. Het eerste is ‘artikelen schrijven voor The Guardian‘, het 31e ‘zich laten fotograferen met een hand aan de kin, peinzend’, het voorlaatste ‘boeken publiceren’ en het laatste ‘boeken schrijven’. Jasper Gwyn klapt zijn laptop dicht en vertrekt voor een langere vakantie. Terug in Londen leeft hij de eerste dagen in euforie: eindelijk is het hem gelukt onzichtbaar te worden.

Maar na verloop van tijd voelt Gwyn dat hij niet kan leven zonder creatief te zijn, alleen heeft hij nog steeds geen zin om een roman te schrijven en is hij te trots om toe te geven dat hij hoogstwaarschijnlijk niet veel anders kan. Pas na een bezoek aan een kunstgalerie wordt hem duidelijk wat hij voortaan wil doen: portretten schrijven. Hij huurt een atelier, verzint voor zichzelf de titel ‘kopiist’ en laat mensen naakt ‘poseren’. Wekenlang moeten ze zich, dag in, dag uit, door Gwyn laten observeren, zonder op hem te letten. Het resultaat is een uniek portret dat alleen door de persoon in kwestie gelezen mag worden. Gwyn vraagt zijn eerste model Rebecca of ze ook zijn assistente wil worden en samen maken ze van de voormalige schrijver Jasper Gwyn de allereerste succesvolle ‘kopiist’.

Met Mr Gwyn geeft Baricco zijn druk becommentarieerde essay De barbaren een literaire invulling. Volgens Baricco zien veertigers en vijftigers zich nog te veel als ‘de vertegenwoordigers van de beschaving’: ze kijken neer op commercie en vinden dat alleen ‘verdieping’ zin geeft aan het bestaan. In De barbaren stelt hij dat vercommer-cialisering ons cultuur op een andere, misschien even diepgaande manier leert ervaren. Gwyn ervaart iets gelijkaardigs: na drie doorwrochte romans eindigt hij na een lange omweg van zoeken en observeren bij het schrijven van ‘portretten’. Die verhalen van maximaal negen velletjes blijken minstens evenveel impact op die ene lezer te hebben als de vroegere bestsellers op zijn grote schare fans.

De verleiding is ook groot om Jasper Gwyn als het alter ego te zien van Baricco, zelf uitgegroeid tot een bekende Italiaanse schrijver. Want misschien verlangt ook hij af en toe naar het ‘onzichtbare’.

JAN STEVENS

SLEUTELZIN: Terwijl hij door Regent’s Park wandelde – over een laan die hij altijd koos, uit de vele – kreeg Jasper Gwyn ineens het duidelijke besef dat wat hij elke dag deed om de kost te verdienen niet langer bij hem paste.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content