Vrijdag 30/12, 22.45 – ARTE. Fritz Lang, VS 1927.
Helaas, driewerf helaas: naar schatting 75 procent van de films die tijdens de stille periode gemaakt zijn, is intussen verdwenen. Al een geluk dat er af en toe nog een wonderlijke ontdekking gebeurt in een of ander duister filmarchief. Zo werd in 2008 in het Museo del Cine van Buenos Aires de verloren gewaande volledige versie van Metropolis teruggevonden, Fritz Langs verhaal over een dystopische wereld waarin de heersende elite in luxueuze wolkenkrabbers woont en de arbeiders ondergronds verbannen zijn.
Het iconische en dure meesterwerk dat de beroemde Duitse filmstudio UFA op de rand van het bankroet bracht, werd voor de eerste keer in zijn geheeld vertoond in Berlijn in 1927. Vervolgens werd deze monumentale futuristische stadsvisie echter met meer dan één uur ingekort, waarna liefhebbers jarenlang verwoede pogingen zijn blijven ondernemen om de film in ere te herstellen. Vijfentwintig minuten bleven echter onvindbaar, tót dus de miraculeuze ontdekking in Argentinië.
Van een meevaller gesproken: Arte screent – uiteraard – deze volledige en door de historici van de Friedrich-Wilhelm-Murnau-Stiftung in glorieus zwart-wit gerestaureerde versie. De nieuwe scènes veranderen weinig aan de intrige, maar het verhaal is nu meer uitgebalanceerd. Sommige personages en subplots – zoals die rond het standbeeld Hel of de spion Thin Man – komen nu veel beter tot hun recht.
Langs visionaire klassieker is om verschillende redenen revolutionair – denk maar aan het overweldigende art-decodesign en het profetische toekomstbeeld waarvoor gigantische grootstedelijke studiosets ontworpen werden. Ook de speciale effecten zijn uniek, zoals het mengen van reële met miniatuurdecors en natuurlijk ook de creatie van maschinenmensch Maria (Brigitte Helm), de beroemdste filmandroïde tot nog toe.
Sommige historici zagen in Langs verontrustende visie een toespeling op het nakende naziregime. Wat is de scène waarin een leger slaven in de mond van de energiemachine Moloch gedreven wordt anders dan een profetisch beeld van Joden op weg naar de verbrandingsovens? Net dankzij die verschillende mogelijke interpretaties krijgt Metropolis een plaats bij de grootste sciencefictionspektakels uit de filmgeschiedenis, naast Stanley Kubricks 2001: A Space Odyssey en Ridley Scotts visueel schatplichtige Blade Runner.
(L.J.)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
