LACHEN VAN ANGST. BONGS VERBAZENDE MENGSEL VAN AUTHENTIEKE CHILLER EN ZWARTE KOMEDIE IS ZIJN 4 MILJOEN KIJKERS IN HET THUISLAND EN EEN WESTERSE HYPE MEER DAN WAARD.

BONG JUN-HO

MET SONG GANG-HO, BYEUN HIE-BONG, KIM SANG-GYEONG, PARK HAE-IL.

Memories of Murder (Salinui Chueok) ****

1986. Zuid-Korea leeft in vrees, geterroriseerd door een militair schrikbewind. Ergens buiten Seoul onderzoekt politieman Park met een collega een gruwelijke verkrachting plus moord, het begin van een reeks. Hij stuntelt echter: de plaats van het delict – een weidegracht – wordt compleet verknoeid, en bewijs wordt vernietigd… door een tractor. In het folteren van onschuldigen om tot een bekentenis te komen, toont hij zich dan wel bekwaam. Uit de grootstad komt daarop een zwijgzame detective met forensische technieken ter hulp. Naarmate ook hij bot vangt, groeit de verwarring.

Wie zoals ondergetekende dacht dat de serial killer movie compleet out en fout was, mag zich bedenken na het bekijken van deze Koreaanse genre-bender. Het is een beheksende, hybride film die zich niet alleen superieur toont in de visuele creatie van suspense rond seriële gruwel en sociale pijn, maar ook de kunst beheerst van zwarte spot en boosaardige gein.

Bong, die met Barking Dogs Never Bite al een donkere parel van galgenhumor schiep, baseerde zijn tweede, ‘klassiek’ vertelde, maar radicaal vernieuwende genrefilm op Korea’s eerste shockconfrontatie met een seriemoordenaar. Niet de zaak, die van ’86 tot ’91 10 verkrachtingsmoorden opleverde en tot op heden onopgelost blijft, interesseert hem. Zijn beeldend oog richt zich op de krachtmeting tussen oude ‘manieren’ en nieuwe ’technieken’, primitieve emoties en verstandelijke onthechting, blind staatsgeweld en technocratische terreur – op alle middelpuntvliedende krachten die individu en samenleving in Zuid-Korea splijten en samenhouden. Het is een door geweld afgestompte samenleving waarin zowat elk individu kan worden beschuldigd, maar van de echte dader geen spoor blijkt (300.000 manschappen werkten aan de zaak, meer dan 3000 verdachten werden – letterlijk – aan de tand gevoeld).

De manier waarop Bongs hoofdpersonages – twee zijden van gelijke munt – het gelag van het leven en de dood betalen, is duivels grappig en tegelijk deprimerend tragisch. Als genrefilm is Memories het product van een stoutmoedige regisseur die de conventies van de misdaadfilm maar niks vindt: ‘Enkel iets als Silence of the Lambs kan een intellectuele thriller voortbrengen waarin de detective tegen de misdadiger wordt uitgespeeld’, zegt hij. ‘In werkelijkheid is daar niets van aan. Mij interesseerde de werkelijkheid.’ Ook visueel is dit een krachttoer, een logische voortzetting van de sombere inhoudelijke tegenstellingen. Striemende regen, klevende aarde, donkere ruimten, vliedende wolken, wuivende weiden en getekende gezichten in hyperprecieze scope: het schept hier een meer dan akelige, surreële sfeer. Zich bewust van een film als Se7en, die de grenzen van thriller annex horrorfilm volledig verlegde, doet Bong het hier op zijn eigen manier nog eens over.

Jo Smets