Thomas Hirschhorn heeft iets tegen een zuinig stukje kunst in een lege ruimte. In zijn met bulldozers bij elkaar gereden Anschool geldt: More is More.

BONNEFANTENMUSEUM

AVENUE Céramique 250 in Maastricht, tot 11 september. wwww.bonnefanten.nl

Thomas Hirschhorn, Anschool

Erg veel wilde Thomas Hirschhorn (46) niet kwijt over Anschool, de titel van zijn uitpuilende tentoonstelling in het Bonnefanten. ‘ It’s a new vurd‘, zei de uit graniet gehouwen Zwitser tijdens een persconferentie, waarna hij nogal dreigend de zaal in keek. Met zijn monolithische bril en soepel vallende streepjespak lijkt hij in niets op de chaoot die musea omtovert in door storm geteisterde vlooienmarkten. Zijn persoonlijke uitstraling staat haaks op zijn liefde voor uitzinnige rommel, maar wie Hirschhorn zegt, zegt rommel-met-temperament, en dat weerspiegelt zich wel in zijn door merg en been dringende blik.

Anschool is een voor Hirschhorn vrij ongebruikelijk totaalpakket van vijftien installaties. Normaal lanceert hij een volgestouwde zaal per keer, maar in dit geval vind je werk uit de laatste vijftien jaar, aan elkaar geklonken door middel van een ‘school’. Overal staan blauwe lessenaars en felgele stoelen, op de vloer ligt een onaangenaam soort linoleum en aan de muren hangen spandoeken met opschriften als ‘ Art is a tool to live in my time‘. Karrenvrachten documentatie zijn aan elkaar geplakt met kilometers tape, in alle hoeken vind je borden met statements en daar tussenin staan lijvige installaties uit vaste collecties en uit de heftig stomende Hirschhorn Studio in Parijs. Nergens is sprake van een ordening of een aangegeven richting. Wat je krijgt is een ‘kopflos’ gepresenteerde bomexplosie van alle mogelijke objecten (bewerkte etalage-poppen, landkaarten, zelfgemaakte vliegtuigjes, stapels gefotokopieerde A4’tjes) die samen elke indruk van een museum wegvagen. Het gigantische Hotel Democracy, een twee jaar oud poppenhuishotel voor verlepte reizigers, bleek een paar meter te lang voor de grootste zaal, dus ging er een muur tegen de vlakte. Het op een tafel geëtaleerde Neighbours (2202) is een verloederde maquette van twee dure villa’s die met de grond gelijkgemaakt werden, en aan grote borden hangen foto’s van grauwe, seksloze naakten met aluminiumfolie in het kruis gedrapeerd.

Onder het motto ‘Energie Ja, Kwaliteit Nee’ vind je op Anschool een recordaantal standpunten tegen de gang van zaken in de samenleving. Machtsmechanismen, kapitalisme, exploitatie, hiërarchie, maat, orde: van Hirschhorn mogen ze allemaal de vuilnisbak in. Zijn anarchistische school bulkt van vechtlust maar tegelijk borrelt er ook een verblijdende vrijheid uit op. Hirschhorn mag er dan een beetje bijlopen als een directeur van een streng college, in zijn instituut is zo ongeveer alles toegelaten behalve in de rij staan en braafjes voorgekauwde kost aframmelen. Daarbovenop is Anschool ook een groot pamflet over kunst, in het bijzonder over het kunstenaarsschap van Hirschhorn zelf. Van alle kanten worden immers kreten over het hoe en waarom van zijn werk afgevuurd, te veel om stuk voor stuk te absorberen, maar genoeg om vrij effectief te worden ondergedompeld in de gedachtestroom van een beslagen artiest. Je struikelt wel eens over tegenstrijdigheden of stellingen die niet lijken te stroken met Hirschhorns oeuvre, maar je kan onmogelijk schouderophalend door de stormloop van artistieke en maatschappelijke pro’s en contra’s struinen.

Anschool mag dan een ode zijn aan op een hoop geharkt grof huisvuil, er steekt ook opvallend veel spierkracht en denkwerk in, en dat zorgt voor een tikje krankzinnig, behoorlijk conflictueus maar ook opvallend intens eindresultaat. Els Fiers

Els Fiers