MANNEN OP DE RAND. DE VIDEOTENTOONSTELLING ‘MASCULINITIES’ TOONT dat de man een minderheid is geworden.

NEUER BERLINER KUNSTVEREIN

CHAUSSEESTRASSE 128-129 IN BERLIJN, TOT 18 DECEMBER. WWW.NBK.ORG/VIDEO-F.HTML

Masculinities

Geen wonder dat mannen gebouwen beklimmen om eenmansbetogingen te houden: hun positie is niet meer wat ze ooit was. De videotentoonstelling Masculinities heeft het over de hedendaagse dude in tijden van multiculturaliteit en oprukkende rokken. Uitgangspunt: lange tijd werd de heteroseksuele, blanke man in het Westen beschouwd als de dominante norm, maar dat principe komt hoe langer hoe meer onder vuur te liggen. Onder invloed van het feminisme en de enorme instroom van niet-blanke migranten wordt de ‘man’ een minderheid, en dat laatste willen ze in Berlijn nader onderzoeken.

Curator Kathrin Becker ging voor het concept te rade bij Robert W. Connell, professor sociologie aan de universiteit van Sydney. In zijn boek Masculinities legt hij uit dat mannelijkheid een sociale constructie is (en geen biologisch gedetermineerd gegeven) en dat er niet zoiets is als een mannelijkheid, maar verschillende versies die elk refereren aan andere machtsposities. Man word je volgens Connell door toedoen van rolmodellen die populair zijn in de marketing en in de media. Volgens Becker zijn nieuwe en overtuigende concepten van mannelijkheid zeldzaam: ‘een beetje metroseksualiteit hier, een beetje meer emotie daar, maar die pogingen wijzen eerder op een fundamentele onzekerheid dan dat ze een oplossing bieden’. Te midden van zoveel troebelen is bovendien nog een andere man opgestaan: de immigrant. Door 9/11 en de gebeurtenissen in Londen en Madrid kreeg hij een niet al te lieftallige stempel mee, en dat is volgens Becker een fenomeen waardoor ‘mannelijkheid’ nog complexer wordt.

Masculinities duikt in het discours en toont videowerk van kunstenaars die zich op hetzelfde terrein bevinden. Zo gaat de installatie 1001 Jours van het collectief Cinema Suitcase over een Tunesiër die illegaal in Parijs verblijft en zich uit zijn lastig parket werkt door met een Française te trouwen. Loulou Cherinet blikte liefde tussen zwarte mannen en witte vrouwen in. De Amerikaanse Chloe Piene is present met Little David, een film over een jongetje dat gewelddadige frasen scandeert. Piene leende de monoloog van een achter de tralies zittende moordenaar. Haar werk gaat over de knaap die in de meeste culturen pas man wordt na een lastig proces en onder zware sociale druk. De Duitser Bjorn Melhus heeft het in de grote projectie Auto Center Drive over een geconstrueerde identiteit. In zijn film imiteert Melhus televisiesterren, te vergelijken met hoe mensen zich identificeren met acteurs in een rol.

Masculinities ligt in het verlengde van veelvuldige projecten over homoseksuele kunst. Lange tijd waren vrouwen een gegeerd onderwerp in de kunst, maar vrouwelijke curatoren zien dat uiteraard vanuit een ander perspectief. Na eeuwen van verwaarlozing willen ze ook wel eens naar de man in de kunst kijken, en hij hoeft niet eens uit de kleren te gaan – al valt daar natuurlijk over te discussiëren.

Els Fiers