Voor Neil Jordans betoverende film ‘Breakfast on Pluto’ trok de jonge Ierse acteur Cillian Murphy een jurk aan. Het werd de meest beproevende ervaring uit zijn carrière. ‘heb jij Ooit al je wenkbrauwen uitgedund!?’ Door Ruben Nollet

Tien jaar geleden was Cillian Murphy de trots van de familie: een deftige student, ingeschreven aan de universiteit van Cork, afdeling Rechten, met de ambitie om advocaat te worden. Tot hij een toneelstuk van de Corcadorca Theater Company zag, prompt de boeken neerlegde en zijn nieuwe ambitie te kennen gaf: acteur worden.

De directeur van de Corcadorca Theater Company zag wel wat in de tengere jongeman met de priemende blik, want hij gaf Murphy prompt één van de twee hoofdrollen in Disco Pigs. Het stuk had zoveel succes dat Kirsten Sheridan er in 2001 een filmversie van draaide, en de bal ging aan het rollen. Murphy, die op dat moment enkel een paar kleinere rolletjes had uitgeprobeerd in filmproducties, sprong in het oog van Trainspotting-regisseur Danny Boyle en kreeg de hoofdrol in diens zombiefilm 28 Days Later. Sindsdien heeft Murphy ook internationale faam en speelde hij mee in twee Hollywoodproducties, Red Eye en Batman Begins – telkens als schurk.

Dat gaat richting Grote Geld, denk je dan, maar Murphy blijkt nogal eigenzinning in zijn keuzes. In Breakfast on Pluto, Neil Jordans kleurrijke verfilming van Patrick McCabes gelijknamige roman, kruipt Murphy in de elegante kleren van Patrick ‘Kitten’ Braden, een dromerige jongeman met een vrouwelijke ziel en een immer romantische kijk op het leven. Murphy las de roman op zijn zestiende, en toen hij hoorde dat Neil Jordan ( The Crying Game, The Butcher Boy) het scenario in handen had, stalkte hij de regisseur tot die begon te filmen. ‘Ik had een screentest gedaan in 1999, waar ik echt mijn ziel in heb gelegd’, zegt Murphy op het filmfestival van Berlijn, ‘maar daarna was Neil aan andere projecten begonnen. Toen hij een film produceerde waar ik aan meewerkte, Intermission, ben ik voortdurend blijven vragen wanneer we nu precies aan Breakfast on Pluto zouden beginnen. Vergeet niet: dit jaar word ik dertig. Ik kan nog even jonge personages spelen, maar niet voor lang meer. Het was nu of nooit.’

Hoe heb je je voorbereid op de film? Heb je contact gezocht met de travestietengemeenschap?

Cillian Murphy: Ja, omdat ik dat belangrijk vond. Kitten is een figuur waar ik heel weinig voeling mee heb. Het was met andere woorden nodig om eerst wat ervaring op te doen. Bovendien zou het van weinig respect getuigen tegenover de travestieten-

wereld om zo’n personage uit de losse pols te spelen. Je moet eerst uitvissen hoe hun leven eruitziet. Via mijn agent in Ierland heb ik contact gezocht met een travestiet, een geweldige man. Trixie heette hij. Hij heeft me een paar keer meegenomen naar clubs in Londen.

Was je zelf verkleed?

Murphy: Ja, en ik genoot er eigenlijk wel van. Wat we ook mogen beweren, we zijn allemaal ijdel en we genieten ervan om er goed uit te zien. Je raakt ook heel snel gewoon aan de producten en crèmes en het epileren en scheren.

Het wordt een soort routine. Het grappige was dat ik plots heel goed op mij zus leek, echt een mooi meisje. Het was ook een goede ervaring omdat je snel snapt waar travestieten hun vlijmscherpe tong vandaan halen. Die hebben ze nodig om te reageren op iedereen die ze op straat iets toeschreeuwt. Maar eigenlijk heb ik veel meer geleerd door vrouwen te observeren. Dat had mijn eigen vrouw me aangeraden en ze had gelijk. Kitten mag dan een jongen zijn die vrouwenkleren draagt, hij is geen dragqueen. Ik wou hem vrouwelijk maken, niet verwijfd of camp.

Hoe vrouwelijk kan een man eigenlijk worden?

Murphy: Dat is de vraag natuurlijk. Maar het verschil tussen dit personage en een normale travestiet is dat Kitten niet doet alsof hij een vrouw is. Hij is homo en zou graag een dame zijn. Hij ziet er graag mooi uit. Hij, of liever: zij, doet het niet om de anderen te choqueren. Ze doet het enkel voor zichzelf. Daarom moest het organisch zijn, geen rol die ze nu en dan aan- of uitschakelt als ze in een bepaald gezelschap komt of een club binnen-stapt. Kitten is altijd zo.

Ik kan me voorstellen dat je vrouwen plots helemaal anders bekijkt als je je voorbereidt op een rol als deze. Nog verrassende inzichten verworven?

Murphy: Ik heb vooral gemerkt dat vrouwen een heel andere lichaamstaal hebben dan mannen. Ik ga hier niet beweren dat ik ze nu beter begrijp. Ik denk niet dat ik daar ooit in zal slagen. (lachje) Mijn respect voor vrouwen is wel toegenomen. Ik had nooit beseft hoeveel pijn ze zich aandoen om er mooi uit te zien. Heb je ooit al je wenkbrauwen uitgedund? Gruwelijk is dat.

Met welk aspect van de vrouwelijke psyche heb je het nog steeds moeilijk?

Murphy: God, waar moet ik beginnen? (lacht) Onze hersenen steken gewoon compleet anders in elkaar. Ik heb bijvoorbeeld geen flauw idee waar vrouwen mee bezig zijn. Waar denken ze de hele dag aan? Hoe zien ze mannen? Volgens mij snappen ze ons beter dan wij hen. Ook al omdat wij een pak minder complex zijn.

Waarom zijn travestieten zo fascinerend, denk je?

Murphy: Ik vermoed door hun dualiteit. Wat drijft mensen ertoe om zich te kleden zoals het andere geslacht? Ik vermoed dat het antwoord heel simpel is. Sommige mensen gaan graag vissen, anderen spelen graag tennis en nog anderen dragen graag vrouwenkleren. Sommige travestieten zijn niet homo, sommigen wel. Sommige travestieten laten zich helemaal ombouwen tot een vrouw, anderen houden het bij een paar borsten, nog anderen laten hun lichaam zoals het is. Het is allemaal verwarrend en interessant en psychologisch complex.

‘Breakfast on Pluto’ speelt zich af tegen de achtergrond van het geweld in Noord-Ierland. Heb jij daar ervaring mee?

Murphy: Niet echt. Ik ben opgegroeid in Cork, ver weg van de onlusten. Meer dan een nieuwsitem was het nooit voor mij. Als ik mezelf politiek moet omschrijven, zou ik zeggen dat ik pacifist ben. Daarom is Breakfast on Pluto ook zo’n mooi verhaal. Het illustreert de absurditeit van het geweld.

Je zit binnenkort in de nieuwe Ken Loach, ‘The Wind That Shakes the Barley’. Opnieuw een verhaal over het geweld in Ierland.

Murphy: Klopt, maar dan wel aan het begin van de vorige eeuw. En in Cork, ironisch genoeg. Cork was op dat moment het centrum van het Ierse verzet. Iedereen, van boerenjongens tot studenten, sloeg er de handen in elkaar om de Britten te verdrijven. Het is trouwens nog steeds een gevoelig onderwerp in mijn thuisstreek.

En je zit ook in de nieuwe Danny Boyle, ‘Sunshine’.

Murphy: Dat is dan weer van een heel ander allooi. Het is een psychologische sciencefictionthriller, geschreven door Alex Garland, de auteur van The Beach en 28 Days Later. Ik speel een fysicus die deel uitmaakt van een groep astronauten op weg naar de zon. En dan loopt er van alles mis. Zoals dat gaat in dat soort films.

Voor de modale Amerikaan die je kent uit de thriller ‘Red Eye’ zullen je nieuwe films wel even wennen zijn.

Murphy: Misschien, maar het is ook niet mijn ambitie om popcornfilms te maken voor het Amerikaanse tienerpubliek. Elke film waar ik aan begin, doe ik met volle overgave, en ik heb nog nooit iets gedaan waar ik achteraf niet meer aan herinnerd wou worden. Ik ben van plan om dat zo te houden.

Ruben Nollet