Nick Cave en John Hillcoat – de eerste schreef, de tweede regisseerde – laten het bloed, het testosteron en de illegale alcohol rijkelijk vloeien in het droogleggingsdrama Lawless. De Australische partners in crime over artistieke smokkel, digitale gangsters en plattelandsporno. ‘Film is zo overtuigend mogelijk liegen.’
Stellen dat Lawless na zijn wereldpremière in Cannes een portie kritiek te slikken kreeg, is even eufemistisch als suggereren dat Bonnie and Clyde misschien geen evidente keuze is voor een kindermatinee. Wat wil je, als je een viriele, in bloed en booze gedrenkte gangsterfilm richting Croisette stuurt, waar de connaisseurs van oudsher hun cinefiele neus ophalen voor ongegeneerd smeuïge genrecinema. Hoewel regisseur John Hillcoat en scenarist-componist Nick Cave bijgevolg naar de Gouden Palm konden fluiten, valt er voor Lawless best wat te zeggen. Niet alleen is het een entertainende, op feiten gebaseerde biopic over de Bondurantclan, die in het Virginia van de jaren 1930 een handel in illegaal gestookte alcohol opzette en daardoor de corrupte arm der wet achter zich aan kreeg. Het is tegelijk een – weliswaar impulsieve – familiekroniek over mannelijkheid, moraliteit en mythevorming, met als protagonisten de broers Forrest, Jack en Howard Bondurant – rollen voor respectievelijk Tom Hardy, Shia LaBeouf en Jason Howard.
Voor die schuimende outlawgeschiedenis baseerde Cave, die al Hillcoats cultdebuut Ghosts… of the Civil Dead (1988) en diens outbackwestern The Proposition (2005) van een scenario voorzag, zich op de roman The Wettest County in the World van Matt Bondurant, schrijver en afstammeling van de infame broers. Lange tijd zag het ernaar uit dat de film (waarin ook Guy Pearce, Gary Oldman, Jessica Chastain en Mia Wasikowska opdraven) onder die titel zou worden uitgebracht. Tot de Weinsteinbroers, die Lawless in Amerika verdelen, er in extremis anders over beslisten. ‘Nogal wat mensen dachten dat The Wettest County een rurale pornofilm was’, grijnst Cave van achter zijn walvissnor, met zijn beste buddy Hillcoat broederlijk naast zich. ‘Dat was niet de bedoeling. Tenzij ik John verkeerd begrepen heb.’
JOHN HILLCOAT: Toch niet, maar je brengt me op ideeën. (lacht) Lawless was altijd de titel die we wilden, maar die bleek bezet. Terrence Malick had er de rechten op. Gelukkig ken ik Terry al lang en bleek hij zo genereus om de titel aan ons af te staan. Hij heeft me ook Jessica Chastain aangeraden, met wie hij net The Tree of Life had gedraaid. Ik vertelde hem dat ik een actrice zocht die een tegengewicht zou kunnen bieden aan alfamannetjes zoals de Bondurants en hij kon gewoon niet over haar zwijgen. Ik heb de telefoon moeten neerleggen.
Je hebt, zeker voor een onafhankelijke film, een geweldige cast verzameld, met flink wat grote namen. Hoe heb je dat voor elkaar gekregen?
HILLCOAT: De dag dat ik die scène met Robert Duvall draaide voor The Road – in 2008 was dat – kreeg ik een telefoontje: of ik geen interesse had om The Wettest County in the World te verfilmen? Ik vond het meteen een geweldig boek omdat het een gangsterverhaal vertelt vanuit een familiaal perspectief – wat in het verlengde ligt van The Proposition. Vervolgens vroeg ik mijn rechterhand Nick of hij er wat mee kon. De rest is, zoals ze zeggen, geschiedenis. Van zodra ik en Nick aan het project verbonden waren, kwamen al die geweldige acteurs haast vanzelf.
NICK CAVE: Het boek is ook waarlijk a great American novel. Hopelijk maakt de film de mensen er nieuwsgierig naar. Het is een geweldig verhaal en het is waargebeurd. Basically, we could only fuck it up.
Hoe verloopt de samenwerking tussen jullie eigenlijk? Staan jullie broederlijk naast elkaar op de set?
HILLCOAT: Nee. Ik heb Nick van de set verbannen. Hij bemoeit zich met alles. (lacht)
CAVE: Ik schrijf het scenario, bespreek het met John en that’s it. Ik kom er alleen terug bij in de montagekamer om er de soundtrack aan toe te voegen. Het was nu wel makkelijker werken dan bij The Proposition: we hadden een boek als leidraad, bij The Proposition hadden we enkel losse ideeën en is het verhaal meer organisch ontstaan.
Jullie zijn Australiërs, hoewel Lawless zowel qua genre als geschiedenis heel erg ingebed is in de Amerikaanse cultuur. Was dat een nadeel?
HILLCOAT: Ik ben geboren in Australië, maar opgegroeid in de VS en Canada. In de jaren zeventig nog wel, toen al die geweldige gangsterfilms uitkwamen en al die geweldige regisseurs – Scorsese, Friedkin, Altman – de genrecinema herdefinieerden. Die Amerikaanse traditie zit in mijn genen.
CAVE: Vergeet ook niet: wat het boek zo origineel maakt, is dat die alom bekende geschiedenis van de Drooglegging en de bootleggers wordt verteld vanuit het standpunt van de werkbijen. Het gaat niet over de grote glamourgangsters met gestreepte pakken, zoals Al Capone of Bugsy Siegel. Dat territorium verkennen de meeste filmmakers graag. Bij ons gaat het om simpele boerenjongens die om te overleven de criminele toer opgaan. Het gaat ook over het einde van het wilde Westen. Het is het einde van het outlawtijdperk en de periode waarin de stadscultuur opkomt. Die grenszones kennen we ook in Australië, een land dat ook een rijke gangstertraditie heeft – denk aan de Ned Kellygang – en net als Amerika is geëvolueerd van een uitgestrekt pioniersland tot een moderne, verstedelijkte samenleving. Bovendien hebben beide landen een inheemse cultuur die door westerse immigranten onder de voet werd gelopen. In Amerika waren dat de indianen, bij ons de aboriginals. Er zijn dus meer gelijkenissen dan verschillen.
Heb jullie dan niet overwogen om in Australië te draaien?
HILLCOAT: Om logistieke en budgettaire redenen is het de VS en de staat Georgia geworden en niet Virginia, hoewel het verhaal zich daar afspeelt. In Georgia konden we subsidies krijgen, plus: de streek waar we filmden, lag aan de voet van de Appalachen. De rijkdom van de natuur ginds, met haar prachtige kleuren, bossen en meren, vormde een perfect contrast met de armoede ten tijde van de Grote Depressie. Die tegenstelling voelde juist en oprecht aan, ook al gebood de historische waarheid dat we 500 kilometer verderop zouden draaien. Gelukkig is film geen wetenschap. Het is zo overtuigend mogelijk liegen.
CAVE: En daar is John een meester in. Zijn vrouw gelooft hem altijd. (lacht)
Was digitaal draaien ook een budgettaire toegeving?
HILLCOAT:(verrast) Fuck. You’ve noticed. Ik heb nochtans geprobeerd om de beelden zo veel mogelijk textuur te geven en om die harde, overdreven cleane digitale look te vermijden. Het is best mogelijk dat ik daar niet altijd in geslaagd ben. Ik heb er nog steeds gemengde gevoelens bij. Ik had veel liever op pellicule gefilmd, maar dat kostte nu eenmaal meer geld. Karaktergedreven periodefilms als deze worden bijna niet meer gemaakt, zeker niet sinds de financiële crisis. Heel even zag het er zelfs naar uit dat het project definitief zou worden opgedoekt. Ik moest dus wel toegevingen doen. Ik kreeg zogezegd ook final cut, maar iedereen weet dat final cut allang niet meer bestaat. Zelfs niet voor Scorsese.
CAVE: Film is geven en nemen. Het is een voortdurend gevecht tussen kunst en commercie. De films die daartussenin zitten, zijn wel vaak de interessantste: Scarface, The Godfather, Bonnie and Clyde en noem maar op. Zoals de Bondurants in hun tijd alcohol smokkelden in een drooggelegd gebied, zo moet je in de filmbusiness kunst in een commercieel kader binnensmokkelen. Ik vind dat we daar al bij al aardig in geslaagd zijn.
Is dat niet wennen als je uit de muziekwereld komt?
CAVE: Denk je nu echt dat die lieve, onbaatzuchtige mensen van de platenfirma’s minder commercieel denken dan filmproducenten en meer respect hebben voor de artistieke integriteit van de artiest? Bullshit. Het is overal hetzelfde liedje.
Over muziek gesproken: je hebt de soundtrack geschreven samen met je Bad Seeds- en Grinderman-kompaan Warren Ellis, maar er staat ook een bluegrassversie van White Light / White Heat van The Velvet Underground op. Wat was daar het idee achter?
CAVE: Toen de film af was, zaten John en ik bijeen om te bepalen welke muziek er het best bij paste. John wilde vooral songs die pasten bij de vrijbuiterssfeer en de tijdloze thematiek van broederlijkheid en morele integriteit. Vandaar dat we niet enkel jarendertigmuziek wilden. We wilden een soort auditieve illusie van continuïteit creëren, met moderne nummers in een oud jasje. De film gaat dan wel over de Prohibitie, een ronduit waanzinnig idee dat indertijd enkel voor criminaliteit en corruptie heeft gezorgd, maar op de achtergrond zie en hoor je hopelijk ook de huidige war on drugs van de Amerikaanse overheid, die trouwens een even groot fiasco is. Vandaar bijvoorbeeld onze keuze voor White Light/White Heat, een song uit de sixties over amfetamine.
Lawless is al de derde film die je schrijft voor John. Heb je altijd scenarist willen worden?
CAVE: Niet echt. Ik ken John al sinds de middelbare school en ik weet dat hij toen al rondzeulde met het idee om een Australische western te maken, wat uiteindelijk The Proposition is geworden. Aangezien ik zijn maat was, liet hij me zijn script lezen, maar ik vond het complete bullshit. ‘Waarom schrijf jij het dan niet?’ vroeg hij op een gegeven moment, en dat heb ik dan ook maar gedaan. Wat moest ik anders? Mijn maat in de steek laten en hem voor de Hollywoodwolven gooien? (grijnst)
HILLCOAT: Nick is mijn Florence Nightingale. Hij smeert zelfs mijn boterhammen. (lacht)
Nick, je hebt in het verleden rolletjes gespeeld in onder meer Ghosts… of the Civil Dead en Johnny Suede. Kriebelt het nooit om weer voor de camera te kruipen?
CAVE: Heb je me niet gezien in Lawless, dan? Die dode gangster in Chicago: dat ben ik. Ik heb me maanden op die rol voorbereid. Ik kan mijn adem ondertussen langer inhouden dan een fucking walvis.
LAWLESS
Vanaf 19/9 in de bioscoop.
DOOR DAVE MESTDACH
John Hillcoat
‘IK HEB NICK VAN DE SET VERBANNEN.
HIJ BEMOEIT ZICH MET ALLES.’
Nick Cave
‘HET BOEK IS EEN GEWELDIG VERHAAL
EN HET IS WAARGEBEURD. WE KONDEN HET DUS
ALLEEN MAAR NAAR DE KLOTEN HELPEN.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
