Het zware avondmaal – De da Vinci-expo in de basiliek van Koekelberg is bomvol gestouwd, maar zit toch vol gaten. Less had more kunnen zijn.

Basiliek van Koekelberg, Keizer Karellaan in Brussel, tot 15 maart. www.expo-davinci.eu

De da Vincitentoonstelling in de basiliek van Koekelberg gaat prat op zijn drieduizend vierkante meter exporuimte en daarmee is eigenlijk al veel gezegd. Dit evenement ter gelegenheid van het 50-jarige bestaan van Europa is zwaar, zeg maar loodzwaar gestoffeerd. Er valt heel wat randinfo te rapen en dat maakt er het werk of de persoon van Leonardo niet verrassender op. Bovendien wordt alles gepresenteerd in een soort stelsel van hokjes en dat geeft een nogal ingekapselde indruk. Een gemiste kans om de legendarische renaissancemeester in een wat elegantere en vooral rustiger setting te tonen.

Wie naast de overladen en soms erg schoolse stijl probeert te kijken, vindt toch een aantal pluspunten. The European Genius wil een totaalbeeld van da Vinci schetsen met behulp van vier thema’s – de mens, de kunstenaar, de ingenieur en de humanist. Iets gerichters of artistiekers zit er overigens niet in: veel da Vincischilderijen zijn er niet en de kans dat het Louvre de Mona Lisa of Johannes de Doper zou uitlenen is onbestaande. De schilderkunst kan dus alleen zijdelings behandeld worden, wat iets flauws geeft aan deze tentoonstelling.

Naast de schilderijen van tijdgenoten en navolgers wordt één schilderij – Maria-Magdalena – uit de doeken gedaan als een misschien echte, om nader onderzoek vragende Leonardo, maar binnen de populaire context valt een kwestie als deze niet erg geloofwaardig uit. (Het hele vraagstuk rond authentieke Leonardo’s is trouwens veel complexer dan hier het geval lijkt.)

Maar da Vinci was de pionier bij uitstek van de wetenschappelijke illustratie en dat komt wél mooi tot uiting in de Basiliek. ‘Een kunstenaar moet niet alleen de regels van het perspectief maar ook alle natuurwetten kennen’, zei Leonardo. Hij vond ‘zien’ en ‘inzien’ nauw verwant en dat blijkt ook uit de manier waarop hij tekende. Je vindt de Man van Vitruvius, de beroemde foetus, een dwarsdoorsnede van een coïtus en ontelbare studies van hoofden, lichamen, spieren en poten. Hoewel de expo uitpakt met een enorme hoeveelheid wapentuig zijn het de tekeningen die charmeren en de logge sfeer doen vergeten.

Els Fiers