Chimurenga! Kuduro! Soukous! De tijd dat een jonge rockgroep nog punk, metal of zelfs jazz als inspiratiebron citeerde, lijkt dezer dagen hopeloos passé. In het kielzog van Vampire Weekend schuimt een jonge generatie het zwarte continent af naar opwindende, nieuwe geluiden. Indie op safari! Maar waarom? En waarom nú?

Ezra Koenig van Vampire Weekend bedacht de gitaarriff van Cape Cod Kwassa Kwassa terwijl hij naar accordeonmuziek uit Madagaskar aan het luisteren was. Johannes Genard van de kersverse Rock Rallywinnaars School Is Cool schreef prijsbeest New Kids In Town meteen nadat hij voor het eerst aan Graceland van Paul Simon was blootgesteld. En wanneer gitarist Lewis Pesacov van de Amerikaanse afropopsensatie Fool’s Gold in Brussel vertoeft, gaat hij het liefst op café in de Matongéwijk.

Hedendaagse bands als The Very Best, Yeasayer, Extra Golden, Dirty Projectors, Foreign Born en The Ruby Suns: allemaal wentelen ze zich blijgeestig in ritmes en riedels van over de hele wereld, en liefst nog in die van Afrika. Eén ding hebben al deze enthousiaste jongelui gemeen: de traditie nabootsen willen ze niet. Wél kiezen ze er resoluut voor om een interactie aan te zwengelen, ver van elkaars bed staande culturen samen te brengen. Of, als dat allemaal te Oxfamachtig klinkt: gewoon spannende, vette pop te maken.

‘Gefilterde muziek’, zo noemt Luke Top, zanger-bassist van het uit Los Angeles ontsproten Fool’s Gold, zijn dada. ‘Ik raak enorm geïnspireerd als ik hoor hoe Afrikaanse artiesten hun aloude stijlen laten beademen door westerse pop. En dat gebeurt veel vaker dan je denkt. De Ethiopiër Mahmoud Ahmed zou je bijvoorbeeld de James Brown van Afrika kunnen noemen. Elsa Kidane is misschien de Eritrese versie van Mariah Carey. En Tinariwen klinkt als een Mali-nese Saharacombinatie van Led Zeppelin en Chuck Berry. Zie je, de term ‘Afrikaanse muziek’ is in wezen heel beknottend voor waar ze in werkelijkheid voor staat. Muziek is een conversatie, en met onze band proberen we die uitwisseling voort te zetten.’

GLOBALE SMAAK

Tot zover de theorie, nu de feiten. Begin dit jaar kwam Contra, de tweede plaat van het Brooklynse Vampire Weekend, vanuit het niets binnen op de hoogste stek van de Billboard 200. Tijdens de eerste tournee die het Zweeds-Frans-Malawische trio The Very Best vorig jaar doorheen de VS ondernam, speel-de het nagenoeg overal voor uitverkochte zaaltjes. Een beetje trendwatcher roept al voor minder uit dat er iets aan het bewegen is.

‘Dat ís ook zo’, beaamt dj en producer Johan Karlberg van The Very Best. ‘Vier jaar geleden kwam je maar weinig muzikanten tegen met wie je vijf uur lang over Afrikaanse muziek kon leuteren. Vandaag staan meer en meer mensen open voor de fusie tussen westerse en Afrikaanse klanken. Grenzen vallen weg. Niet dat dat nieuw is, natuurlijk: lui als Diplo en M.I.A. zijn al langer dan vijf jaar bezig, en lang daarvóór had je al Ginger Baker, Talking Heads en uiter-aard Paul Simon. Maar dit is wél de eerste keer in jaren dat dit fenomeen een hele generatie lijkt aan te spreken. Mede dankzij Vampire Weekend, jazeker.’

The Very Best ontstond in 2006, nadat Karlberg en de Fransman Etienne Tron – die samen het deejayteam Radioclit vormden – de Malawiër Esau Mwamwaya uit zijn tweedehandswinkel weglokten en hem in hun studio neerplantten, wat verderop in dezelfde Oost-Londense straat. De plaat Warm Heart Of Africa (2009) was het resultaat. Alsook: de geroemde, nog steeds gratis te downloaden mixtape waarvoor het drietal The Beatles coverde, Michael Jackson samplede, en samenwerkte met M.I.A., Santigold, BLK JKS én Ezra Koenig. ‘Wij kennen de gasten van Vampire Weekend al van vóór ze hun platencontract hebben getekend’, zegt Karlberg. ‘Ezra is zoals wij: hij heeft een héél brede, globale smaak, die zich overigens niet beperkt tot wat er uit Afrika komt.’

ZELFS SCHOOL IS COOL

Dat open vizier vinden we ook terug bij School Is Cool, winnaar van de pas beslechte Rock Rally 2010. Na de zege van de jonge Antwerpenaren sprongen de meeste commentaren kwistig om met referenties als Arcade Fire en Mumford & Sons, maar over het flagrante afropopgehalte van het kwintet geen woord. Zanger en gitarist Johannes Genard is blij dat we hem erover opbellen.

‘Het mág plots: inspiratie putten uit traditionele dingen’, zegt Genard, die dus ook een kentering gewaar wordt. ‘Volksmuziek, uit welke cultuur dan ook, heeft zo ongelofelijk veel prachtige dingen te bieden. Die mag je gebruiken, maar op een verantwoorde manier: het moet passen binnen het liedje. Of beter: het liedje moet erom vrágen. Vampire Weekend vind ik geniaal, omdat ik bij hen nooit het gevoel heb dat ze er zomaar weer iets Afrikaans hebben bijgeflanst.’

De tweedejaarsstudent filosofie betrekt zijn portie grensoverschrijdende popdeunen overigens via de klassieke muziekzender Klara. ‘Omdat ze daar in een programma zoals Hemel En Aarde veel goeie traditionele muziek laten horen. Zoals de Mauretanische zangeres Malouma Mint Maideh, die met elektrische gitaren à la Marc Ribot werkt. Of Baloji, wiens nieuwe nummers ik absoluut geweldig vind. Oh, en Vampire Weekend heb ik trouwens ook via Klara leren kennen.’ ( Lacht)

Bij de heren van Fool’s Gold en The Very Best luidt het dan weer dat het internet de grootste eyeopener is geweest. ‘Zo hebben we ontdekt dat er in Afrika supergoede house wordt gemaakt’, legt Johan Karlberg uit. ‘Kuduro in Angola, coupé decalé in Ivoorkust. Het klopte wat we hadden gehoord: wie écht geboeid is door muziek, en dan vooral zwarte pop, verzeilt vroeg of laat in Afrika. Omdat er zoveel gebeurt, en er een ontzagwekkende geschiedenis aan vasthangt.’

SUNSHINE PROJECT

Voor Luke Top en Lewis Pesacov van Fool’s Gold, die de formidabele live-reputatie van hun los-vaste collectief op 10 april voor het eerst op Belgische bodem komen bewijzen tijdens het Domino-festival van de AB, is dit tijdperk rijp voor hun aanstekelijke, euforische en dansbare muziek.

‘Deze dagen zijn van hoop vervuld, dankzij de verkiezing van Obama’, stelt Pecasov. ‘Je mág weer schaamteloos oprecht zijn, en eerlijk met jezelf. Heel veel indierock is dat niet. Ze is pretentieus, of, zoals in de jaren 90, ironisch. Wat zoveel betekent als: je emoties verstoppen, weigeren je bloot te geven. Welnu, er is een tijd voor ironie, en er is een tijd voor waarheid. Wij doen ons op het podium niet anders voor dan we zijn. We géven ons compleet. In mijn geval betekent dat bijvoorbeeld dat ik een nummer tot tien minuten kan rekken door ongeremd gitaar te blijven spelen. Al zou je dat evengoed pretentieus kunnen noemen, akkoord.’ ( Lacht)

De vaker in het Hebreeuws dan in het Engels zingende Luke Top vult aan. ‘Bij Fool’s Gold kan álles. Elke stijl, elke klank, van Ethiopische jazz tot Turkse psychedelica. Geen invalshoek of we proberen er tenminste iets mee aan te vangen. Het internet heeft onze perceptie van de wereld doen ineenkrimpen. Dat werkt enorm bevrijdend. Het is niet langer zo onlogisch om je te identificeren met iets wat fysiek nog steeds heel ver weg ligt.’

Kortom, een en al positieve vibes. Zo ook bij The Very Best. ‘Ik heb dit al vaker ons sunshine project genoemd’, besluit Johan Karlberg. ‘De muziek die Etienne en ik als Radioclit maakten, leunde sterk aan tegen donkere Engelse grime en de rauwe hiphop van de Amerikaanse Deep South. Maar toen we eenmaal met Esau hadden kennisgemaakt, beseften we dat het ook anders kon. En kijk: het is gewoon véél leuker als je ergens kunt gaan spelen en de mensen zichtbaar gelukkig kunt maken.’

Domino 10 Van 8/4-22/4 in AB. Fool’s Gold speelt op 10/4.

DOOR KURT BLONDEEL