STRIPS STRIP ALS STRAATKEFFER. Dick Matena leert het niet. Zijn adaptatie van Wolkers’ ‘Kort Amerikaans’ is weer een roman met te veel prentjes in plaats van een strip.

Kort Amerikaans 1 **

MATENA & WOLKERS

DE BEZIGE BIJ, 86 BLZ., euro22,5

Fijn voor de Nederlandse Kempenaar Dick Matena dat hij na meer dan veertig jaar carrière eindelijk een eigen publiek heeft gevonden. Zijn vierdelige versie van Gerard Reves De avonden oogstte uitbundige kritieken en leverde hem zelfs de eerste Vlaamse Cultuurprijs voor Strips op. Het blijft een mooie geste van de jury dat de eerste Cultuurprijs aan een Nederlander werd uitgereikt (de tweede ging naar de Spaanse Brusselaar Vance). Xenofobie in Vlaanderen, zei u? Na de toegegeven mislukking van Dickens’ Christmas Carol zit Matena nu blijkbaar stevig op koers, met opnieuw een stortvloed van lovende kritieken voor zijn bewerking van Jan Wolkers’ debuut, Kort Amerikaans. Helaas, driewerf helaas: die loftuitingen slaan de bal opnieuw mis. Net zoals De avonden is de – overigens fabuleus verzorgde – adaptatie van Kort Amerikaans – fundamenteel mislukt. Matena’s grafiek ademt weliswaar de juiste sfeer uit van Leiden tijdens de Tweede Wereldoorlog en zijn documentatie brengt een vergane tijd tot leven. Maar de keuze om de integrale tekst van het boek te bewaren, maakt een geslaagde adaptatie onmogelijk. ‘Respect voor de schrijver en het werk’, noemt Matena dat, maar waar blijft zijn respect voor zijn eigen auteurschap en zijn eigen medium? Door alle ‘zei hij’s’ en beschrijvende passages te bewaren, wordt zijn bewerking pleonastisch en toont hij weinig vertrouwen in de beeldende mogelijkheden van de strip. Hij reduceert zichzelf en zijn vakbroeders aldus tot ondergeschikte prentjestekenaars, en draagt aldus bij tot het brandmerken van de strip als schoothondje – een lelijke straatkeffer – van de dame literatuur. Applaus uit literaire hoek gegarandeerd, want literatuurcritici zijn veelal stripanalfabeten die een inkorting van de tekst als heiligschennis zouden beoordelen. Zij ontdekken het genot van een boek met sfeervolle prentjes, maar zien niet dat Matena er een veel beter boek van had kunnen maken door los te komen van de tekst, zoals bijvoorbeeld Wasco ooit demonstreerde met Van der Heijdens Een gondel in de Herengracht. Zonde.

Gert Meesters