J.M. COETZEE

Vintage, 270 blz., a 25,90

ANDRE BRINK

SECKER & WARBURG, 280 BLZ., a 27,85

Slow Man

Praying Mantis

De in Australië wonende Fransman Rayment wordt in de openingspagina’s van Coetzees nieuwste roman omvergereden door een wagen. Na de operatie ontwaakt hij met een rechterbeen dat vanaf de knie geamputeerd is. In het begin van de roman volgen we zijn revalidatie, waarbij Rayment snel vrede neemt met zijn handicap, hoewel hij een prothese weigert, en besluit dat zijn productieve leven definitief ten einde is.

Dan staat plots Elisabeth Costello voor zijn deur, de uit ergerlijke monologen opgetrokken vrouw die Coetzees vorige roman vulde met lange voordrachten over verscheidene abstracte thema’s. Rayment is het hoofdpersonage uit Elisabeths op til staande roman, en voor de rest van Slow Man zit hij met deze onophoudelijk ethisch (ver)oordelende vrouw aan zijn been. Voor je als lezer besluit dat J.M. Coetzee een ‘Elisabeth Costello, c’est moi’ impliceert, bedenk dan dat ook Coetzee zelf momenteel in Australië woont, en zich net als Rayment ontworteld voelt van zijn moederland.

Als meeslepender lectuur raden wij Andre Brink aan, vooral bekend van de verfilming van A Dry White Season met Donald Sutherland en Marlon Brando. Praying Mantis (een term die zowel ‘bidsprinkhaan’ als ‘profeet’ betekent) is het levensverhaal van Cupido Cockroach. Deze Khoi leefde tijdens het einde van de 18e eeuw tussen de Nederlandse ‘Boere’ en Engelse kolonisatoren. Cupido wordt door een arend in zijn moeders schoot geworpen, sterft een dag later, maar verrijst vervolgens uit de doden. Als jongeman is hij niet enkel een zodanig goede jager dat hij dieren kan doden louter met zijn gedachten, maar ook ‘de beste zanger, de beste verhalenverteller, en bijgevolg de grootste vrouwenversierder’. Na zijn huwelijk met Anna probeert hij zijn leven te beteren door zich te bekeren tot het christendom. Enthousiast trekt hij eropuit om de mensen in de onherbergzame streek ten noorden van de Kaap te bekeren, maar het christelijke geloof slaat er niet aan, en Cupido blijft verweesd achter in de woestijn. Hij kauwt er op pagina’s van de bijbel, schrijft klaagbrieven naar God, en preekt tot de rotsen opdat ze in broden zouden veranderen. Brink slaagt er in Praying Mantis wonderwel in om geschiedschrijving te combineren met een typisch Afrikaans gevoel voor magisch realisme.

Hans Comijn