Dinsdag 5/1, 21.30 en donderdag 7/1, 20.45 – één

Het nieuwe jaar is nog niet eens begonnen en we mogen al de eerste comeback noteren: Paul Jambers, die voor het eerst in jaren een documentaire heeft gemaakt voor de openbare omroep. Voor Koppen ging de reporter opnieuw op bezoek bij ‘de klas van ’80’, de mannen en vrouwen die hij dertig jaar geleden al eens voor de microfoon had gehaald. In de zomer van 1980interviewde Jambers voor een documentaire in Panorama de jongens en meisjes van de hoogste klas van het atheneum van Kappellen. Die waren net afgestudeerd en hij vroeg hen naar hun dromen en verwachtingen voor de toekomst. Tien jaar later, in 1990, ging de reporter voor Panorama terug voor een stand van zaken, en nu, twee decennia verder, is hij een derde keer bij hen langs geweest. Het resultaat: twee reportages van telkens een half uur, waarin een tiental mannen en vrouwen samen met Jambers enkele beelden van toen herbekijken en terugblikken op hun leven. ‘Het was van in het begin altijd al de bedoeling om die jongens en meisjes te blijven volgen’, zegt Jambers. ‘Eigenlijk wilde ik om de tien jaar terug gaan, maar in 2000 was dat niet mogelijk omdat ik toen een exclusiviteitscontract bij vtm had. Maar nu ben ik een vrij man, en dus heb ik zelf voorgesteld aan de VRT om een nieuwe aflevering te maken.’

Niet dat Jambers er rouwig om is dat hij tien jaar geleden een passage moest overslaan. ‘De getuigen zijn nu eind de veertig, en dat zorgt toch voor betere verhalen. Het is het moment waarop je al een round-up kunt maken en kunt overzien wat je bereikt hebt. Of niet bereikt hebt. In die twintig jaar kan er ook heel veel gebeurd zijn, zoals bij Jeroen Stuker: die was in 1980 van plan om filosofie te studeren, in 1990 bleek hij dan taxichauffeur te zijn en nu is hij zaakvoerder van zijn eigen miljoenenbedrijf (als dit u bekend in de oren klinkt: Lieve Blancquaert heeft Stuker al eens opgezocht voor een aflevering van ‘De film van mijn leven’; nvdr.). Wat het extra boeiend maakte, is dat de meesten nu ook kinderen hebben die opgegroeid zijn en die ongeveer even oud zijn als zij zelf waren in 1980. Het is trouwens opvallend hoe vaak die zonen en dochters in de voetsporen van hun ouders willen treden.’

Voor de mensen is het terugzien van hun jongere zelf natuurlijk confronterend, maar voor de reporter was het af en toe ook even slikken, zegt hij. ‘Het is echt wel het jaar van de terugblik geweest: eerst met mijn boek (zijn autobiografie ‘Ik heb het gedaan’; nvdr. ) en nu met deze reportages. Ik heb toch kunnen vaststellen dat ik als interviewer veranderd ben: vroeger was ik veel afstandelijker, veel koeler, en nu durfde ik veel menselijker met mijn getuigen om te gaan. Maar wat me nog het meest opviel, was hoe statisch die beelden van vroeger er nu uitzien. In de jaren 80 moest je alles nog op 16mm-film draaien, en omdat die zo duur was, moest je daar heel zuinig mee omspringen. Dus was het veiliger om je camera op een statief te zetten en iemand gewoon voor je lens te zetten. Iemand die een boek zat te lezen, dat ging nog, maar als iemand bewoog, zat je in de problemen.’

(S.W.)