‘Beste, ik ken niets van jazz, maar ik ben wel nieuwsgierig. Welke platen moet ik eerst kopen?’ Bijna wekelijks krijgen we soortgelijke vragen van lezers die kennelijk besmet zijn door ons enthousiasme. Om ze allemaal in één keer van antwoord te dienen: de essentiële jazzplaten volgens Michael Cuscuna – de grootste producer van de jazzbusiness – exclusief in Focus Knack. Dig!

ientallen mails heeft het gekost. Urenlange telefoons tussen Connecticut en Brussel. We hadden onszelf dan ook een bovenmenselijke opdracht opgelegd: maak een lijst van de 30 belangrijkste platen uit de jazzgeschiedenis. Eén ding hadden we bij aanvang al vastgelegd: onze hoogstpersoonlijke keuze zou voor een nooit eindigende polemiek zorgen, met scheldmails van kenners à la ‘Hoe kun je in godsnaam X over het hoofd zien?’ Daar wordt niemand beter van – vooral niet de jazzmaagd die quasi van nul moet beginnen.

Nee, dit verdict moest van Een Autoriteit komen. Met stip op één: Michael Cuscuna. Michael wíé? Cuscuna is al twintig jaar verantwoordelijk voor de belangrijkste heruitgaven en boxen op labels als Blue Note en Columbia, en is het hoofd van de jazzboetiek Mosaic Records. The Complete Studio Recordings van Miles Davis en Gil Evans? De miraculeuze liveopname van Thelonious Monk met John Coltrane in Carnegie Hall? Yep, allemaal het werk van Cuscuna. The man knows jazz.

Een honds werk was het. Vertrekkend van ’s mans top 100 een selectie maken van 30 essentiële jazz-cd’s voor beginners, waaruit ook nog eens de evolutie van het genre duidelijk werd. Cuscuna maakte erg verrassende keuzes (zangeressen Ella Fitzgerald en Sarah Vaughan haalden bijvoorbeeld niet eens de top 100), en die zijn helemaal voor zijn rekening. Maar de bottomline is dat u met deze lijst geen enkele miskoop doet, en er een wereld voor u zal opengaan.

Hier is de top 15, in chronologische volgorde. De rest van de lijst, aangevuld met Cuscuna’s beste cd’s van het voorbije decennium en veel meer, vindt u op www.focusknack.be.

Louis Armstrong

The Complete Hot Five & Hot Seven Recordings (Columbia) 1925-1928

‘De belangrijkste jazzplaten ooit gemaakt. De essentie van de New Orleansjazz, van de hand van trompettist Louis Armstrong en zijn kwintet en septet. Samen goed voor vier cd’s, maar voor beginners is een selectie van de box ook verkrijgbaar op een enkele cd op Columbia. Als Miles Davis zei: ‘Alles wat op een trompet verteld kan worden, werd al door Armstrong gezegd’, bedoelde hij deze tracks.’

Billie Holiday

‘Een selectie uit de (dure) complete recordings, met haar onmisbare vroege werk tot 1942. Vooral aan te raden wegens de fantastische muzikanten: o.a. saxofonisten Lester Young, Ben Webster, Johnny Hodges, trompettist Roy Eldridge en haar opnames met bigbandleiders Artie Shaw en Benny Goodman. Wie nog geld over heeft, koopt ook de latere opnames op Decca of Blues for Distingué Lovers. Zolang het haar bezopen zwanenzang, Lady in Satin, maar niet is.’

Count Basie

‘Pianist en bigbandleider Count Basie, koning van de bluesy Kansas Cityswing, in volle glorie tijdens zijn vroege periode. Bevat alle hits en de ultieme samenstelling van zijn band. Voor een fantastisch voorbeeld van de late Basie: koop The Atomic Basie uit 1957.’

Duke Ellington

‘Niet de sepia charme van de vroege Ellington in de Cotton Club, wel de bigband die de swing een moderne draai gaf. Waanzinnige muziek met de stempel van bassist Jimmy Blanton en saxofonist Ben Webster. Goed voor 70 tracks, en ze zijn elke cent waard.’

Charlie Parker

‘Alle 65 takes van het saxofoongenie op zijn creatieve piek, met de hulp van o.a. trompettisten Dizzy Gillespie en Miles Davis. De revolutie van de bebop, gevat in drie cd’s. Een waardig alternatief is Jazz at Massey Hall (1953), een van de beruchtste concerten uit de jazzgeschiedenis.’

Gerry Mulligan

‘Essentiële cooljazz, met baritonsaxofonist Gerry Mulligan en trompettist Chet Baker op hun hoogtepunt, en een stevig antwoord op lui die Baker maar een Miles Daviskloon vinden. Probeer ook eens Chet Baker and Crew: uitstekende hardbop. Wie houdt van Bakers stem, raad ik Chet Baker Sings aan, although I wouldn’t give a shit als ik Baker tot aan mijn dood niet meer zou horen zingen.’

Sonny Rollins

‘Sonny Rollins was al een veelbelovende tenorsaxofonist, maar dit is een echte mijlpaal. Een moeilijke beslissing, want ook Way Out West is uitstekend.’

Thelonious Monk with John Coltrane

‘De heilige graal van all things Monk werd pas in 2005 ontdekt in de kelders van de Library of Congress. De twee speelden maar zes maanden samen, en daar was tot voor kort nauwelijks behoorlijk bewijsmateriaal voor. Een schokkende plaat, met een Monk die voluit gaat, Coltrane die eindelijk zijn koudwatervrees heeft overwonnen, en een schitterende sound. Wie dit lust, koopt meteen ook Brilliant Corners.

Art Blakey

‘Het meest succesvolle album van drummer, bandleider en talentscout Art Blakey. Deze sessie maakte van zijn band The Jazz Messengers een jazzinstituut. Tunes als Moanin’, Blues March en Along Came Betty werden instantklassiekers. Een toonbeeld van hardbop.’

Dave Brubeck

‘Pianist Dave Brubeck experimenteerde met onwesterse tijdsaanduidingen en vond zo een eigen stem binnen de cooljazz. Later zou hij nog betere voorbeelden van die innovatie opnemen, maar deze plaat met even verpletterende als onwaarschijnlijke hits, zoals Take Five en Blue Rondo à la Turk, is onontkoombaar. En de sound van saxofonist Paul Desmond is natuurlijk heerlijk.’

Ornette Coleman

‘De tweede van saxofonist Ornette Coleman, vader van de freejazz. Sommigen houden meer van zijn eersteling, The Shape of Jazz to Come, maar voor mij is de track Ramblin’op Change of the Century de essentie van zijn persoonlijkheid én van de richting die hij de jazz uitstuurde.’

Miles Davis

‘Het monstre sacré, en niet voor niets de bestverkopende jazzplaat uit de geschiedenis. Miles laat de drukte van de bebop met al zijn akkoordenwisselingen links liggen en kiest voor blues en lyriek. Klinkt nog altijd even modern. Ik hou meer van Miles Ahead en Miles Smiles, maar je móét Kind of Blue nu eenmaal in huis hebben.

Charles Mingus

‘Bassist Charles Mingus zit hier kniehoog in de blues, gospel en vroege jazz, voor een van zijn meest aardse en opwindende opnames. Smaakt naar meer? Probeer Mingus, Mingus, Mingus, Mingus, Mingus (1963), zijn verbluffende bigbandplaat.

John Coltrane

‘Het zenit van de ontwikkeling van tenorsaxofonist John Coltrane, en een van de belangrijkste jazzalbums ooit. Een suite van vier delen als laudatio aan de innerlijke rust. Klinkt beladen? Ga er gewoon voor zitten; het begrip ervan komt met de jaren. Als je nog geld hebt, koop ook Giant Steps, My Favorite Things en Live at the Village Vanguard.’

Herbie Hancock

‘Elk, maar dan ook élk nummer op deze plaat is onderdeel geworden van het standaard jazzrepertoire. De line-up alleen al leidt naar andere cruciale platen uit de canon. En nu u toch bezig bent: luister ook eens naar Empyrean Isles uit 1964.’

Door Michael Cuscuna en Bart Cornand

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content