Nederland 3 belicht de komende weken, in negen speelfilms en één documentaire, de Indische film’. …

Welkom in Bollywood. Het Uur van de Wolf. Woensdag 12/9 20.30 – Ned3

Nederland 3 belicht de komende weken, in negen speelfilms en één documentaire, de Indische film’. Een waanzinnig ambitieus en haast onmogelijk opzet, want het bioscoopaanbod in India is zo gigantisch en divers dat het zich onmogelijk in een tiental uitzendingen laat vatten. Naast de Hindoe-en de Moslimfilms, zijn er ook nog eens de verschillende talen en dialecten: Hindi, Tamil, Malayalam, Telugu, … of het Engels, dat in India door meer mensen wordt gesproken dan in Groot-Brittannië. Jaarlijks levert India zeshonderd films af, tweemaal zoveel als Hollywood. En met 15 miljoen bezoekers per dag is film er de meest populaire kunstvorm. Hoewel, kunst? Het gros van de prenten die op de Indiërs worden losgelaten, zijn zedige, kitscherige soaps, steevast doorspekt met de obligate songs, en barstend van de formules en clichés – qua niveau ligt de zeespiegel een stuk hoger.

In het beste geval scoren ze hier in de rubriek exotiek, al was het maar om de ongewone musicalsoundtracks die met de opgang van de wereldmuziek ook bij ons wel eens in de platenbakken te vinden zijn. En ook in India is de commerciële film zo populair dat bij buitenopnamen de in de buurt rondhangende toeschouwers vaak niet uit het beeld kunnen worden gehouden. Wat dan weer tot hilarische scènes leidt waarin massa’s toeschouwers, die niets met het verhaal te maken hebben, gewoon staan toe te kijken.

De weinige Indische films die de westerse grenzen overschrijden zijn beter van kwaliteit, diepgaander, en volgen het naturalistische, narratieve spoor dat Satyajit Ray hier jarenlang heeft getrokken. Al is er een jongere lichting regisseurs die zich een eigen weg aan het banen is en qua cinematografie niet moet onderdoen voor de westerlingen. Sommigen onder hen zijn geschoold in Amerika of Engeland en hebben ook westerse films gedraaid. Een Warris Hussein filmde met Sixth Happiness een sociaal-kritische autobiografie in India, maar heeft evengoed Arch of Triumph met Anthony Hopkins en The Summer House met Jeanne Moreau op zijn naam. Controversiële, marginale en grensverleggende films komen niet uit Bollywood _ het Hollywood in Bombay _ maar worden gemaakt in Calcutta. De vaak gedurfde films die daar worden geproduceerd, moeten het wel stellen met een kleine verdeling. Of ze worden verboden, of de release leidt tot rellen en protest. Filmindustriestad Bollywood kampt dan weer met andere problemen. De laatste jaren is de maffia er zo zwaar geïnfiltreerd dat regisseurs en acteurs vaak met de loop van een geweer tegen het hoofd hun volgende projecten ‘kiezen’.

Kurt Vandemaele