Wist u dat John Wayne – tijdens en na de Tweede Wereldoorlog hét symbool van The American Fighting Man – zo slim was om zich bij het begin van de oorlog voor dienst te laten afkeuren? Hij vreesde dat zijn carrière bij zijn terugkeer uit de oorlog over and out zou zijn geweest En dat hij later uit schuldgevoel stiekem lobbyde om oorlogsfilms met (zijn interpretatie van) ‘Amerika’s boodschap’ gemaakt te krijgen? Wist u dat Howard Hunt, CIA-officier en een van de Watergate-inbrekers, een tijdlang Hollywood-scenarist was en dat de CIA tijdens de Iran-Contragate-affaire nepfilmbedrijven oprichtte als afleidingsmanoeuvres? Of dat het Pentagon in samenwerking met enkele entertainmentreuzen recentelijk het Institute for Creative Technologies heeft opgericht, waar soldaten worden getraind met behulp van virtual reality films? Hitler mag dan wel ‘zijn’ Leni Riefenstahl hebben gehad, het Amerikaans militair bestel kan terugblikken op een veel inniger verhouding van bijna honderd jaar met Hollywood – droomfabriek, industrie van illusie, feilloze boodschapper van oorlogszucht. De Amerikanen bleven tot voor kort grotendeels in het ongewisse over de nauwe samenwerking die er tussen de beeldende (en uiteraard ook geschreven) massamedia en het Pentagon bestond. Maar na elf september vielen alle maskers af. In een mum van tijd werd de hele beeldenindustrie ingesteld op de nieuwe, heilige oorlog die de VS – met of zonder de internationale gemeenschap – tegenover die andere heilige oorlog stelde. Op televisie beleefde JAG plots een renaissance, terwijl West Wing van op het preekgestoelte leek te worden gemaakt. In de bioscoop kregen kijkers voorafgaand aan filmvoorstellingen briljant gemaakte clips die jonge Amerikanen voor het Marine Corps moeten rekruteren – en haast letterlijk aan Leni Riefenstahls beeldentaal herinneren. En ondertussen deed Hollywood wat het al altijd deed. Van Williams Wellmans Wings (1927), voorbij 30 Seconds Over Tokyo (1944) tot The Longest Day (1962), van Saving Private Ryan en Pearl Harbor tot post-11-september-releases als Black Hawk Down, We were Soldiers en Windtalkers: op elk tijdstip van de geschiedenis is Hollywood op zoek geweest naar een ‘verloren’ ideaal van heldendom en patriottisme (het verbijsterend realisme waarin de boodschap vandaag wordt gehuld, verandert niets aan de inhoud). In het licht van de oorlogsplannen die vanuit de Bush-regering de wereld worden ingestuurd, krijgen alle films – of ze nu voor of na 11 september zijn gemaakt – de extra uitstraling van retoriek en propaganda mee die een vredelievende Europeaan even doet sidderen. De discussie over geweld die in de VS in de jaren ’90 opflakkerde, is overigens helemaal vergeten: vandaag is er enkel nog meaningful violence. Jo Smets