De Cubano’s van Orishas zijn het feesten nog niet verleerd. Net als op het verrassende debuut ‘A Lo Cubano’ brengt het nieuwe album ‘Emigrante’ een aanstekelijke mix van hiphop en traditionele Cubaanse muziek. ‘Vóór we in Europa woonden, kenden we het woord stress niet eens.’

Door Dominique Soenens

Emigrante Uit op 22 april (EMI)

Aan de manier van leven in Europa zullen ze wel nooit wennen, de uit de buitenbuurten van La Havana afkomstige leden van Orishas. Te druk, te gejaagd en te mistroostig weer. Een aan overvloedige zonneschijn verslingerde latino zou van minder heimwee krijgen. ‘Europa mist een klein stukje Cuba’, zegt zanger Roldán Rivero.

‘Het is onvoorstelbaar hoe haastig en stresserend het toe gaat in Parijs. We zijn hier enkele jaren geleden aanbeland, in het kader van een uitwisselingsproject. Mensen maken zich hier over van alles en nog wat zorgen. Als ze ontslagen worden, lijkt het wel het einde van de wereld. In Cuba is dat geen probleem: daar is ongeveer iedereen werkloos ( glimlacht). De mensen hebben het er minder goed, maar ze zijn gelukkiger en zorgelozer. Depressies kennen ze niet. Wij moesten er jammer genoeg weg, omdat er geen middelen zijn om een cd te maken. Misschien heeft Cuba daarom ook een stukje Europa nodig.’ ( glimlacht)

‘Emigrante’ is een titel waar heimwee uit spreekt. Slaat het op jullie situatie?

Roldán Rivero: We missen ons land heel erg. We hadden grote verwachtingen toen we naar Europa kwamen, maar nu we hier enkele jaren wonen, bekijken we de dingen anders. Frankrijk, België, Spanje zijn rijke landen, maar zeker niet paradijselijk. Bij ons hebben de mensen geen geld, maar je ziet er ook geen daklozen, clochards of jonge mensen die ’s middags heroïne spuiten omdat ze niet weten wat met hun leven aan te vangen. In Cuba is het erger geworden sinds de dollar toegelaten werd, maar ik hoop van harte dat het niet te ver gaat. Op druggebruik staan er gelukkig nog altijd heel, heel zware straffen.

Yotuel (zanger/rapper): We klagen niet: door naar hier te komen, hebben we een carrière en kunnen we doen wat we willen doen. Je kunt niet alles hebben in het leven. Noch in Cuba, noch in Europa is het ideaal. Verre van zelfs. Nu kunnen we elke maand 1200 dollar naar onze familie sturen, wat ons een goed gevoel geeft.

Rivero: De titel verwijst trouwens in de eerste plaats naar de slechte behandeling die emigranten overal in de wereld krijgen. Ze hebben geen rechten, worden gediscrimineerd en krijgen de slechtste jobs. Toen we rondtoerden voor ons eerste album, hebben we op dat vlak ongelooflijke dingen gezien.

Hebben jullie iets met de anti-globalistische beweging?

Yotuel: Een beetje wel, ja. De slechte behandeling en de discriminatie die emigranten overal ervaren, zegt iets over de grote verschillen die er bestaan tussen rijke en arme landen. In dat opzicht is er een link.

Rivero: We geven kritiek op wantoestanden in de wereld, op corruptie, uitbuiting, onderdrukking, zonder expliciete politieke standpunten in te nemen. We brengen zowel feestmuziek als teksten over sociale thema’s, maar we vinden het vooral belangrijk dat mensen dansen op onze muziek. Dat is ook de Cubaanse mentaliteit: het land heeft wel tienduizend problemen, maar de mensen blijven dansen en feesten. Als we onze problemen niet kunnen oplossen, grijpen we naar een gitaar, wat percussie en naar rum. Mensen moeten naar onze concerten komen om zich te amuseren.

Hoewel jullie al jaren in Europa wonen, blijft de traditionele Cubaanse invloed sterk aanwezig.

Rivero: Dat wilden we absoluut zo houden. Een combinatie van 50 procent hiphop en 50 procent traditionele Cubaanse muziek: dat is de kracht van Orishas. Het is uniek, het geeft onze muziek iets fris. Flauwe doorslagjes van Amerikaanse rap bestaan er al meer dan genoeg. Hiphop is er niet bij gebaat om binnen de eigen grenzen te blijven, dus mixen we het met muziek die tot onze roots behoort. Voor ons is dat heel natuurlijk. Wij willen tonen dat de Cubaanse hiphop een eigen identiteit heeft.

Hoe moeilijk is het om rap te beoefenen in Cuba?

Rivero: Heel moeilijk. Je moet altijd op je tellen letten, omdat de controle heel groot is. Rapmuziek komt immers van de Verenigde Staten, de vijand. Gelukkig komt er nu, heel langzaam weliswaar, verandering in. Er zijn hiphopfestivals, maar deelnemen is nog altijd moeilijk. Er is een jury die voor jou beslist welke songs je speelt. Ga je niet akkoord, dan mag je weer opstappen. Er zijn heel wat getalenteerde rapgroepen in Cuba, maar ze hebben niet de middelen om zich uit te drukken. Er is geen denken aan dat je daar een cd kunt opnemen.

De wereldwijde aandacht voor Cubaanse muziek is verminderd. Dat maakt het moeilijker voor jullie?

Yotuel: Misschien, maar we hebben het nooit gemakkelijk gehad. We zijn geen groep die meeholt met wat er op een bepaald moment in is. We willen langzaam maar zeker een plaats veroveren en een trouw publiek opbouwen. Hopelijk zetten we met elk album een kleine stap in de goede richting.

Rivero: We maken ook niet zomaar Cubaanse muziek. Orishas is iets origineels. We zitten in hetzelfde peloton als Manu Chao, Sergent Garcia, Molotov (Mexicaanse rap-metalband, nvdr), Starflam. Groepen die iets nieuws proberen te brengen.

Wat is voor jullie het grote verschil tussen ‘A Lo Cubano’ en ‘Emigrante’?

Rivero: De titels ( grinnikt). Het eerste album was gericht op de Cubaanse samenleving, terwijl we nu een bredere horizon hebben. Emigrante reflecteert de betere visie die we nu hebben op wat in de wereld gebeurt. De problemen waar we over zingen, vind je in elke samenleving terug. En op muzikaal vlak is Emigrante rijker dan A Lo Cubano. Dat is logisch, want we hebben meer ervaring, zowel in de studio als op het podium. En we hebben de tijd gekregen om rustig te werken aan Emigrante, ook al waren we intussen ook aan het toeren.

Yotuel: We hebben tijdens onze tournee met heel wat groepen op het podium gestaan: Iggy Pop, Manu Chao, Cypress Hill, George Clinton, Macy Gray, Orquestra Aragon, … . Mensen met een heel uiteenlopende achtergrond. Van hun professionele en muzikale benadering hebben we heel wat opgestoken.

Rivero: Aan de andere kant was de druk deze keer veel groter. A Lo Cubano was een succes, we hebben de hele wereld rondgereisd om het album voor te stellen. Voor het nieuwe album waren de verwachtingen daardoor hoog. Het enige wat je kunt doen om daaraan niet onderdoor te gaan, is je concentreren op de muziek. Goed weten waar je mee bezig bent. Maar ik moet toegeven: sinds we in Europa leven, kennen we de betekenis van het woord ‘stress’ al beter.

Wat vinden jullie van de hiphop en rap van dit moment?

Rivero ( wil net een appel eten, die binnenin rot blijkt te zijn): Zie je dit? Dit is de toestand van de hiphop op dit moment: glimmend en glanzend van buiten, maar rot binnenin. We hebben absoluut niets te maken met het machogedrag van het gros van de hiphop en rapgroepen. Het is jammer dat sommigen niet verder raken dan ‘motherfucker’ roepen en pochen hoe gemeen ze wel zijn, terwijl er zoveel sociale problemen zijn waar iets over te zeggen valt. Ik denk ook dat de mensen de buik vol hebben van dat soort dingen, net als van R&B trouwens.

Yotuel: We verschillen in mentaliteit heel erg van de doorsnee rapgroep. Zoals je in Mujer kunt horen, hebben we heel veel respect voor vrouwen. Die song verwijst onder meer naar de moeilijke situatie van de vrouw in de islamlanden. Heel veel rapgroepen zijn er niet die, zoals wij, opkijken naar vrouwen.

DJ Mig One van Starflam maakte drie composities voor ‘Emigrante’. Welke band hebben jullie met de Luikse groep?

Rivero: We zijn goeie vrienden. DJ Mig One heeft drie, vier maanden met ons getoerd. Onze manager woont in Luik. Hij woont in hetzelfde gebouw als Balo van Starflam. Als we in Luik zijn, zien we altijd de jongens van Starflam. We gaan dikwijls samen uit en we hebben veel respect voor elkaar. Ik hou veel van hun muziek. Ik ken hun cd Survivant van buiten. Andere Belgische muziek ken ik niet, nee.

Zijn jullie van plan over een aantal jaren naar Cuba terug te keren?

Rivero: We zijn teruggegaan, eind vorig jaar, op het eind van onze tournee. We hebben er voor tienduizenden heel enthousiaste Cubanen gespeeld, wat een heerlijk gevoel was. Maar definitief terugkeren, daar denken we nog helemaal niet aan.

Yotuel: Over veertig jaar keer ik misschien terug.

Rivero: Wegens onze carrière gaan we maar één keer per jaar naar Cuba. Dat is jammer, maar het is kiezen of delen. We hebben nog plannen met Orishas. Een van de dingen die we ooit nog willen doen, is ervoor zorgen dat Cubaanse hiphopgroepen beter aan de bak komen. Daar hebben we veel geld voor nodig, en dat hebben we op dit moment absoluut niet.

‘Het is jammer dat sommigen niet verder raken dan “motherfucker” roepen en pochen hoe gemeen ze wel zijn, terwijl er zoveel sociale problemen zijn waar iets over te zeggen valt.’